Thiền Tông Bản Hạnh

[choconxauxi]

THIỀN TÔNG BẢN HẠNH

3.5 VUA TU THIỀN TẠI GIA

__________________________________________________ ______________________________________


3.5 VUA TU THIỀN TẠI GIA

Trị vì được mười ba Xuân,
Chốc mòng đạo Bụt, lại toan sự lòng.
Nhớ lời Thầy dạy chẳng vong,
295. Mời chư Thiền Đức Lão Tăng vào chầu.

Thăm hỏi Kinh giáo trước sau,
Kim Cương thường tụng lẽ mầu tinh thông,
Liễu đạt tám chữ làm xong,
Ưng Vô Sở Trụ Nhi Sinh Kỳ Tâm.

300. Vua ngồi tức lự trầm ngâm,
Hoát nhiên đại ngộ mới thâm vào lòng.
Ngỏ được Bát Nhã Tâm Tông,
Vạn pháp diệu dùng, tự tính hiển dương.
Bản lai diện mục chân thường,
305. Viên dung Pháp giới đường đường tịch quang.

Khi thì ngồi ngự ngai vàng,
Khi thì tọa định thiền sàng bóng cây.
Lòng Thiền nghiêm cẩn ai hay,
Quả Bồ Đề chín, đến ngày thu công.

310. Thiên hạ Nam Bắc Tây Đông,
Thấy Vua đắc đạo trong lòng vui thay!
Sang khó già trẻ thuở nay,
Cùng đi học đạo số rầy đề đa.

Đắc đạo bằng cát sông Hà,
315. Nhờ ơn Hoàng Đế quốc gia phát lòng.
Dù ai tính đã bạo hung,
Lại hồi chánh thiện, ra lòng đi tu.
Vạn dân kính ngưỡng Khang cù,
Nhà nhà thờ Bụt Nam Mô Di Đà.

[choconxauxi]

THIỀN TÔNG BẢN HẠNH

3.5 VUA TU THIỀN TẠI GIA

__________________________________________________ ______________________________________


320. Này đoạn Lão Tăng thầy già,
Ở Yên Tử già, tìm xuống thành đô.
Vua mừng tặng phong Quốc sư,
Trọng Tăng kính Phật phụng thờ nghiêm trang.

Phán ở Thắng Đức điện đường,
325. Sửa Kinh soạn Lục để truyền hậu lai.
Thiên Phong là thầy nước người,
Trí tuệ cao tài, Kinh lịch chư bang.

Tiếng đồn Việt quốc Đế Vương,
Có Vua tu Đạo, người thường xảy qua.
330. Xưng rằng : “Lâm Tế tông xưa,
Pháp phái diễn thừa, vân thủy A Nam.

Hội thiện tri thức lại tham,
Ích minh tôn chỉ càng thâm lòng Thiền.
Sư trưởng là đại nhân duyên,
335. Thiện hữu trợ giáo hộ quyền Nam Mô.”

Thái Tông mở Phật trường đồ,
Quỳnh Lâm, Tư phúc cùng chùa Hoa Yên.
Trai Tăng ngũ bách dư viên,
Thế phát thụ giáo thiên thiên vàn vàn.
340.Thành thị cho đến lâm san,
Tùy căn tu chứng, thanh nhàn yên cư.

[choconxauxi]

THIỀN TÔNG BẢN HẠNH

3.6 SƯ TỐNG ĐỨC THÀNH TỚI THAM THIỀN

__________________________________________________ ______________________________________


3.6 SƯ TỐNG ĐỨC THÀNH TỚI THAM THIỀN.

Thuở ấy ngoại quốc tông sư,
Lại nghe Nam Việt có Vua tu hành.
Tên người là Tống Đức Thành,
345. Trèo non lặn suối một mình tìm sang.
Vào chầu bái tạ thiên nhan,
Thiền gia làm lễ, dám tham lời rằng:

Đức Thành vấn viết:
“Tích Thích Ca Thế Tôn
350. Vị ly Đâu Suất, Dĩ giáng Vương cung,
Vị xuất mẫu thai,
Độ nhân dĩ tất. Thì như hà?”

Thái Tông Hoàng Đế đáp vân:
355. Thiên giang hữu thủy thiên giang nguyệt,
Vạn lý vô vân vạn lý thiên.”

Đức Thành hựu vấn:
“Vị ly vị xuất mông khai thị,
Dĩ ly dĩ xuất sự nhược hà?”
360. Thái Tông đáp vân:
“Vân sinh nhạc đỉnh đô lô bạch,
Thủy đáo Tiêu Tương nhất dạng thanh.”
“Mây lên núi bạc bằng lau,
Nước xuống nguồn Tào vặc vặc lặng thanh.

370. Pháp thân trạm tịch viên minh,
Tự tại tung hoành phổ mãn thái hư.
Tùy hình ứng vật tự như,
Hóa thiên bách ức độ chư mọi loài.
Ứng hiện dưới đất trên trời,
375. Khắp hòa thế giới mọi nơi trong ngoài.
Đã đặt hiệu là Như Lai,
Sao còn hỏi xuất mẫu thai làm gì?
Nguyệt luân biến chiếu quang huy,
Thiên giang hữu thủy cũng thì bóng in.”

[choconxauxi]

THIỀN TÔNG BẢN HẠNH

3.6 SƯ TỐNG ĐỨC THÀNH TỚI THAM THIỀN

__________________________________________________ ______________________________________


375. Đức Thành lại hỏi căn nguyên:
“Đế vương ngộ đạo nhân duyên như hà?”

Này lời Thái Tông thưa ra:
“Lưỡng mộc đồng hỏa, đôi ta khác gì.
Đương cơ đối đáp thị thùy,
380. Thật tính thi dụng cùng thì nhất ban.
Phóng ra bọc hết càn khôn,
Thu lại hoàn nhất mao đoan những là.

Ma Ha Bát Nhã Ba La,
Tam thế Chư Phật chứng đà nên công.
385. Thiên giang vạn thủy triều đông,
Ngộ đáo giá lý thật cùng tày nhau.

Phật tiền, Phật hậu trước sau,
Bát Nhã huyền chỉ đạo mầu truyền cho.
Ai ai đạt giả đồng đồ,
390. Mỗi người mỗi có minh châu trong nhà.

Mùa Xuân vạn thụ khai hoa,
Cành cao cành thấp vậy hòa chứng nên.
Vi nhất đại sự nhân duyên,
Xuất hiện vu thế Tam Thiên Ta Bà.

395. Ngai rồng trút để bước ra,
Thế phát ở già, niệm Bụt tụng Kinh.
Khác nào dược xuất kim bình,
Há đi tu hành, cứu được vạn dân.

Bản lai thanh tĩnh Pháp thân,
400. Viên dung pháp giới, đâu gần đâu xa.
Có chữ Đầu Phật Xuất Gia,
Vì vậy Trẫm phải bước chân ra ngoài.”

Đức Thành tôn phục mọi lời,
Thật quyền Hoàng Giác ra đời độ nhân!
405. Đức Thành bái tạ Thánh Quân,
Thượng hoằng Phật đạo, hạ cần Vương gia.
Đức Thành lễ bái trở ra,
Tống quốc khiêm nhượng nước ta Thánh Hiền.

[choconxauxi]

THIỀN TÔNG BẢN HẠNH

4. CHUYỆN TRẦN THÁNH TÔNG

__________________________________________________ ______________________________________

4. CHUYỆN TRẦN THÁNH TÔNG

Tuổi Vua sáu mươi dư niên,
410. Nhường vị cho con là Trần Thánh Tông.
Mậu Ngọ cải hiệu Thiệu Long,
Trị vì thiên hạ Tây Đông an nhàn.

Trần triều dòng đức vua quan,
Những Tiên cùng Bụt thế gian khôn bì.
415. Cửu trùng củng thủ thùy y,
Hưng sùng đạo Bụt sớm khuya ân cần.

Trị vì nhị thập nhị Xuân,
Lại toan học đạo tu thân phát lòng.
Cho con là Trần Nhân Tông,
420. Thay quyền kế trị nối dòng Đế Vương.

Sửa sang quốc chính kỷ cương,
Cho cha du thủy du sơn tu hành.
Ở chùa Tư Phúc An Sinh,
Trì trai thế phát tụng kinh đêm ngày.

425. Đại Đăng quốc sư là thầy,
Thánh Tông đắc đạo, mừng thay thốt rằng:
“Tiền đăng lại điểm hậu đăng,
Mộng Bồ Đề nở nhưng lòng ông cha.''.

[choconxauxi]

THIỀN TÔNG BẢN HẠNH

5. CHUYỆN TRẦN NHÂN TÔNG

__________________________________________________ ______________________________________

5. CHUYỆN TRẦN NHÂN TÔNG

Này đoạn Nhân Tông kể ra:
430. Thánh Mẫu là mẹ lòng hòa có nhân.
Giấc hòe thoắt nhắp đêm Xuân,
Chiêm bao xảy thấy thần nhân một người.

Cao cả tượng sứ nhà Trời,
Trao cho lưỡng kiếm, có lời bảo vay.
435. Hoàng Hậu sực thức đêm chầy,
Thấy điềm sự lạ tâu bày Thánh Tông.

Lòng vua thấy vậy cực mừng,
Bàn mộng thốt rằng : “Ấy Trời hộ ta”.
Từ ngày chiêm bao đã qua,
440. Hoàng Hậu thụ thai càng hòa tốt tươi.

Mãn nguyệt no tháng thoát thai,
Mình vàng kim sắc tướng người lạ thay.
Vua Cha thốt bảo rằng hay:
“Hai ta có đức, sinh nay Bụt vàng.”

445. Hữu kiên nốt ruồi bên nương,
Thuật sĩ xem tướng đoán lường lạ thay:
Thái tử trí cả bằng nay,
Gánh việc đại khí làm Thầy mười phương.
Cha mẹ dưỡng dục yêu đương,
450. Đặt hiệu cho chàng là Điều Ngự Vương.

[choconxauxi]

THIỀN TÔNG BẢN HẠNH

5.1 THÁI TỬ TRỐN LÊN YÊN TỬ

__________________________________________________ ______________________________________

5.1 THÁI TỬ TRỐN LÊN YÊN TỬ

Tuổi mới mười sáu niên phương,
Vua cha định liệu cho thăng trị vì.
Điều Ngự hai phen tâu quỳ,
Xin nhường em nhỏ trị vì thay anh.

455. Thái Tử lòng muốn tu hành,
Nhìn xem phú quý tâm tình dưng dưng.
Tuy ở điện bệ Đông Cung,
Lòng hằng nhung nhớ tông phong nhà thiền.

Đêm khuya bóng nguyệt cài hiên,
460. Chiêm bao xảy thấy hoa sen mọc bày.
Có người chỉ bảo rằng bay:
“Gẫm thấy phen nầy Thái Tử có duyên.
Ấy là Phật báu hoa sen”,
Thái Tử từ ấy những nguyền ăn chay.

465. Mặt mũi mình vóc đã gầy,
Vua cha xem thấy, ngày rày hỏi con.
Thái Tử quỳ lạy tâu van,
Thánh Tông nước mắt hòa chan dòng dòng.
“Ai hầu nối nghiệp Tổ tông?
470. Tuổi cha già cả trong lòng khá thương.”

Thái Tử nước mắt đượm nương,
Tình thâm Phụ tử, cảm thương thay là!
Học Đạo báo ơn mẹ cha,
Đêm ấy Thái Tử thoát ra du thành.
475. Tìm lên Yên Tử một mình,
Đến Đông Cứu đảnh, thiên minh rạng ngày.

Giả tướng lệ người thế hay,
Vào nằm trong tháp một giây đỗ dùng.
Tăng tự thấy tướng lạ lùng,
480. Làm bữa cơm thết cúng dàng cho ăn.

Hoàng Hậu liền tâu Minh Quân,
Rao bảo thiên hạ quần thần Đông Tây.
Tìm đòi Thái Tử chớ chầy,
Bắt em thay trị liền tay tức thì.

[choconxauxi]

THIỀN TÔNG BẢN HẠNH

5.2 TRỞ VỀ LÀM VUA VỪA TU ĐẠO

__________________________________________________ ______________________________________

5.2 TRỞ VỀ LÀM VUA VỪA TU ĐẠO

485. Thuở ấy Thái Tử lại về,
Vua cha nhượng vì cho trị vạn dân.
Nhị nguyệt vừa năm Mậu Dần,
Cải hiệu Thiệu Bảo, Nhân Tông trị vì.

Niệm Bụt Di Đà chẳng khuy,
490. Ngày thì xem trị, đêm thì tụng Kinh.
Hương hoa đèn nến một mình,
Chiêu tập thiền khách vào thành mà tham.

Tuệ(*) Trung Thượng Sĩ chỉ nam,
Nhân Tông tác lễ mới tham đạo thầy.
495. Tuệ(*) Trung trỏ bảo liền tay:
Tức Tâm Thị Phật xưa nay Bụt truyền.

Tâm Kinh vốn thấy căn nguyên,
Tâm là Nhất Tự Pháp Môn Thượng Thừa.
Tâm bao bọc hết Thái hư,
500. Tâm năng ứng dụng tùy cơ trong ngoài.

Tâm hiện con mắt lỗ tai,
Hay ăn hay nói mọi tài khôn ngoan.
Tâm năng biến hóa chư ban,
Vạn pháp cụ túc, lại hoàn như như.

505. Nhân Tông Hoàng Đế Điều Ngự,
Nghe Tuệ Trung thốt, ngộ đà viên thông.

[choconxauxi]

THIỀN TÔNG BẢN HẠNH

5.4 NHƯỜNG NGÔI LÊN Ở CHÙA VÂN YÊN

__________________________________________________ ______________________________________

5.4 NHƯỜNG NGÔI LÊN Ở CHÙA VÂN YÊN

Thuở ấy con là Anh Tông,
Nhường cho tức vị Hưng Long hiệu rày.
Kỷ Hợi Nhân Tông ra ngoài,
510. Quyết lên Yên Tử tu chùa Hoa Yên.

Quần thần nghĩa sĩ dưới trên,
Đưa Vua tu Đạo thoát duyên phàm trần.
Đến chùa Long Động mới phân,
Tất trừ phiền não ái ân, phát nguyền.

515. Nhân Tông khắn khắn lòng tin,
Thành tâm trai giới bước lên chiền già.
Cung tần thể nữ trở ra,
Người về phối thất, kẻ ra Kinh kỳ.

Mặc ai ra chợ về quê,
520. Canh nông buôn bán làm chi mặc lòng.
Thế gian vạn sự của chung,
Sinh không, tử lại hoàn không những là.

Rày Trẫm đầu Phật xuất gia,
Trăm đường rũ hết lòng hòa tiếc chi.
525. Chị hầu, bà Mụ, Cung phi,
Mộ đạo chẳng về cảm đức ở đây.

Lòng Vua thấy vậy thương thay,
Phán rằng cho ở một nơi lâm tuyền.
Cho nên tích để lưu truyền:
530. Làng Nàng, làng Mụ, phúc duyên đã chầy.


(Ghi chú: Phân đoạn 5.3 không thấy, có lẻ nhầm lẫn từ soạn giả Hoàng Xuân Hãn ?)

[choconxauxi]

THIỀN TÔNG BẢN HẠNH

5.5 THÀNH ĐẠO VUA ĐI HÀNH HÓA

__________________________________________________ ______________________________________

5.5 THÀNH ĐẠO VUA ĐI HÀNH HÓA

Vua ngự Yên Tử bằng nay,
Tụng Kinh, Thiền định đêm ngày cần tu.
Thiên hạ phủ huyện lộ chu,
Hưng sùng đạo Bụt thành đô trong ngoài.

535. Thiên hạ học đạo mọi nơi,
Kiến Phật trai tăng nối đời Thiền tông.
Thì vừa Giáp Thìn niên trung,
Đầu Đà hành hóa tham lòng thế gian.

Du phương sơn thủy mọi ngàn,
540. Người tôn, kẻ báng thế gian sự thường.
Dân phàm chẳng biết Đế Vương,
Thế đầu học đạo chẳng phương thân mình.
Dù ai dẻ dói kiêu hành,
Chứng được Pháp nhẫn tâm tình vui thay.

545. Giảng Pháp Nam Bắc Đông Tây,
Anh Tông có biểu thỉnh nay vào thành.
No mặt bách quan triều đình,
Cùng thụ giáo pháp tu hành làm nơi.

Tại gia tiệm giới tiệm trai,
550. Tác phúc niệm Phật thương loài chúng sinh.
Khoan nhân mẫn tuất dân tình,
Phúc truyền con cháu hiển vinh muôn đời.
Ngày rằm mồng một chả nguôi,
Tiến dâng lục cúng Bụt Trời chứng minh.

555. Tây phương cũng được thượng trình,
Di Đà tiếp dẫn hóa sinh Liên Đài.
Hoặc người giải thoát trần ai,
Chẳng tham phú quý, tiền tài lợi danh.
Xuất gia đầu Phật tu hành,
560. Quả chứng công thành cứu được tổ tiên.