Bài 74


9. THIỀN SƯ TRÍ THƯỜNG 智常Ở TÍN CHÂU.


Người Quý Khê, bổn châu. Tuổi nhỏ xuất gia, chí cầu kiến tánh. Một hôm tham kiến Lục Tổ, Tổ hỏi:

- Ông từ đâu đến, muốn cầu việc gì?

Sư đáp:

- Gần đây học nhân đến núi Bạch Phong, huyện Kiến Xương, Hồng Châu, lễ Hòa thượng Đại Thông, nhờ dạy cho nghĩa kiến tánh thành Phật. Lòng còn hồ nghi chưa quyết định, đến Kiết Châu gặp người mách bảo, khuyên đến yết kiến Hòa thượng. Cúi xin Hòa thượng từ bi thu nhận.

Tổ hỏi:

- Hòa thượng kia có lời nói nào? Ông thử thuật lại, ta sẽ chứng minh cho ông.

Sư nói:

- Từ khi mới đến đó, tới ba tháng chưa được Hòa thượng kia khai thị. Vì tâm cầu pháp tha thiết, nên nửa đêm một mình vào phương trượng lễ bái khẩn cầu. Đại Thông mới hỏi: “Ông thấy hư không chăng?” Đáp “Thấy”. Kia hỏi “Ông thấy hư không có tướng mạo không?” Đáp “Hư không vô hình, có tướng mạo nào?”. Kia nói “Bổn tánh ông giống như hư không. Phản quan tự tánh thì hồn tồn không có một vật nào để thấy, đó gọi là chánh kiến; không có một vật nào để biết, đó gọi là chơn tri; không có xanh vàng dài ngắn, chỉ thấy bản nguyên thanh tịnh, thể giác tròn sáng, đó gọi là kiến tánh thành Phật, cũng gọi là thế giới cực lạc, cũng gọi là tri kiến Như Lai”.
Học nhân tuy nghe được lời đó, còn chưa hết nghi. Xin Hòa thượng chỉ dạy khiến cho không còn ngưng trệ.

Tổ nói:

- Lời thầy kia dạy còn có thấy biết cho nên ông chưa liễu. Nay ta dạy ông một bài kệ:

Bất kiến nhất pháp tồn vô kiến,
Đại tợ phù vân già nhật diện.
Bất tri nhất pháp thủ không tri,
Hồn như thái hư sanh thiểm điện.
Thử chi tri kiến miết nhiên hưng,
Thác nhận hà tằng giải phương tiện?
Nhữ đương nhất niệm tự tri phi,
Tự kỷ linh quang thường hiển kiến.

不見一法存無見　　
大似浮雲遮日面
不知一法守空知　　
還如太虛生閃電
此之知見瞥然興　　
錯認何曾解方便
汝當一念自知非　　
自己靈光常顯見

Chẳng thấy pháp nào, còn thấy không,
Y như mây nổi che mặt trời.
Chẳng biết một pháp, chấp biết không,
Lại như thái hư sanh ánh chớp.
Thấy, biết đó bỗng nhiên sanh khởi,
Lầm nhận bao giờ hiểu phương tiện?
Ông nên một niệm tự biết lỗi,
Tự kỷ linh quang thường hiển hiện.

Sư nghe kệ xong tâm ý thông suốt, bèn thuật một bài kệ:

Vô đoan khởi tri giải
Trước tướng cầu Bồ đề.
Tình tồn nhất niệm ngộ,
Ninh việt tích thời mê ?
Tự tánh giác nguyên thể,
Tùy chiếu uổng thiên lưu.
Bất nhập Tổ sư thất,
Mang nhiên thú lưỡng đầu.

無端起知解　　
著相求菩提
情存一念悟　　
寧越昔時迷
自性覺源體　　
隨照枉遷流
不入祖師室　　
茫然趣兩頭

Vô cớ sanh hiểu biết,
Chấp tướng cầu Bồ đề.
Tình còn một niệm ngộ,
Sao vượt mê thuở trước?
Tự tánh nguồn giác thể,
Theo chiếu uổng đổi dời.
Chẳng vào thất Tổ sư,
Mờ mịt hướng hai đầu.