Thế lưu bố tướng.

[Chiếu Thanh]

Phật giáo nói rằng cuộc sống ở thế gian là thế lưu bố tưởng. Thế lưu bố tưởng 世流布想 là tưởng tượng bình thường được lưu truyền rộng rãi qua nhiều đời của thế nhân. Trong kinh “Đại bát Niết bàn” 大般涅槃经 do ngài Đàm Vô Sấm 昙无谶 (Dharmaraksa) pháp sư người Ấn dịch, Phật nói với Ca Diếp :一切凡夫有二种想。一者世流布想。� ��者着想。一切圣人唯有世流布想无有 着想。一切凡夫恶觉观故。于世流布� �于着想。一切圣人善觉观故。于世流� ��不生着想。是故凡夫名为倒想。圣人 虽知不名倒想。Tất cả phàm phu có hai loại tưởng tượng, thứ nhứt là thế lưu bố tưởng, thứ hai là trước tưởng. Tất cả bậc thánh nhân chỉ có thế lưu bố tưởng mà không có trước tưởng. Tất cả phàm phu vì dựa vào cảm giác sai lầm của giác quan , từ thế lưu bố tưởng sinh ra trước tưởng. Tất cả bậc thánh vì có chánh giác thấu suốt, từ thế lưu bố tưởng không sinh ra trước tưởng. Vì vậy mới gọi cái thấy của phàm phu là điên đảo tưởng. Thánh nhân tuy cũng có tri giác (giống phàm phu) nhưng không gọi là điên đảo tưởngÝ chỉ trong kinh hàm súc nhưng quá ngắn gọn nên hơi khó hiểu, các bậc thiện tri thức ở Trung Hoa đã diễn giải thêm cho rõ nghĩa :世流布想; 就是见牛作牛想说是牛，见马说马等� � ；执著想，就是见到什么都执著为实� �。凡夫由于无明情见，才如此颠倒；� ��圣人智慧明了，于一切境界毫不迷惑 。 　　古德咏花诗说：何须待零落，方� �本来空。一切名利地位男女感情本来� ��不实在，又何必水中捞月，徒自辛苦 呢？不如随缘施为，唤醒自他一切众� �为上呀。( Thế lưu bố tưởng là thấy trâu nói là trâu, thấy ngựa nói là ngựa. Chấp trước tưởng, tức là thấy cái gì đều chấp (giữ chặt) cái đó cho là có thật. Phàm phu do vô minh, cái thấy bị tình cảm sai khiến nên điên đảo, còn thánh nhân trí tuệ sáng suốt, đối với mọi cảnh giới đều không mê chấp cho là có thật. Thơ vịnh hoa của bậc Cổ Đức nói:何须待零落 Hà tu đãi linh lạc Chẳng cần chờ hoa rụng方知本来空 Phương tri bổn lai không Mới biết xưa nay khôngTất cả danh lợi, địa vị, nam nữ, tình cảm, xưa nay vốn là không có thực, hà tất phải mò trăng đáy nước, tự làm khổ mình, không bằng tùy duyên mà làm, khiến cho tất cả chúng sinh tự giác ngộ không phải hơn sao ? )Tại sao đối với thế giới vật chất như sơn hà đại địa, sinh vật, con người v.v… Phật nói đó là tưởng tượng thông thường của thế gian, không phải thật ? Ngày xưa đây là điều vô cùng khó hiểu, không ai tin nổi, nhưng ngày nay, điều đó đã được khoa học chứng minh một cách rõ ràng với việc phát minh ra máy vi tính và các phát kiến khoa học mới. Tất cả mọi hiện tượng trên màn hình vi tính như hình ảnh, chữ viết, âm thanh, màu sắc, video đều chỉ là ảo, bản chất của mọi hiện tượng đó chỉ là điện tử được qui về hai trạng thái : có dòng điện ký hiệu là 1, không có dòng điện, ký hiệu là 0. Từ 0 và 1 người ta có thể biểu diễn rất nhiều hình thái hoạt động của con người như thơ văn, sách vở, tư tưởng, phim ảnh, ca nhạc, thông tin liên lạc nhất là viễn thông, vô cùng tiện lợi. Không ai còn nghi ngờ về thế giới ảo, thế giới của điều khiển học (Cybernetics), của kỹ thuật số (Digital).Thế giới ngoài đời cũng tương tự như vậy, chỉ phức tạp hơn mà thôi. Phần nhỏ nhất của vật chất, ngày nay người ta biết rằng chỉ có vài loại hạt cấu tạo nên toàn bộ vật chất trên địa cầu, cơ bản nhất là hạt quark, hai loại thường thấy nhất là quark up và quark down, chúng tạo nên hạt proton và hạt neutron, những hạt này là thành phần của hạt nhân nguyên tử. Quay chung quanh nhân là các hạt điện tử (electron) chuyển động với tốc độ rất nhanh từ vài ngàn đến vài chục ngàn km/s. Chính vì các điện tử chuyển động nhanh như vậy trong không gian rất nhỏ của nguyên tử nên chúng ta có cảm giác nguyên tử là có thật, vật chất là có thật, cứng chắc, chứ thật ra nguyên tử là trống rỗng, chẳng có gì cả. Ngoài ra thế giới vật chất còn bao hàm một vài loại hạt cơ bản khác như một số hạt đồng loại với quark, electron và vài loại khác như quang tử (photon), neutrino. Tất cả vật chất cũng như các loại hạt cơ bản của vật chất được qui về năng lượng, phần nhỏ nhất của năng lượng gọi là lượng tử. Các lý thuyết vật lý hiện đại đều được xây dựng trên lượng tử, ví dụ Cơ học lượng tử (Quantum Mechanics), Sắc động lực học lượng tử (Quantum ChromoDynamics viết tắt QCD)… Bài thuyết pháp về Ngũ uẩn (五蘊 sa. pañca-skandha) và Thập nhị nhân duyên (十二因縁, sa. dvādaśanidāna) của Đức Phật chỉ rõ sự hình thành thân xác và cảm giác của loài hữu tình mà đại biểu là con người, cũng như của thế giới vật chất nói chung. Cơ chế ảo hóa chính là lục căn, lục trần, lục thức gọi chung là 18 giới.