Thiền sư trung hoa tập hai

[senvang]

Thiền sư Trung Hoa Tập 2

T.s Lương Giới

__________________________________________________ ______________________________________



Sư thượng đường dạy chúng:

- Khi Hướng làm sao? Khi Phụng làm sao? Khi Công làm sao? Khi Cộng Công làm sao? Khi Công Công làm sao?

Có vị Tăng đứng ra hỏi:- Thế nào là Hướng?

Sư đáp:- Khi ăn cơm thì sao?

- Thế nào là Phụng?

- Khi trái thì sao?

- Thế nào là Công?

- Khi buông cuốc thì sao?

- Thế nào là Cộng Công?

- Chẳng được sắc.

- Thế nào là Công Công?

- Chẳng chung.

Sư nói tụng:

Hướng

Thánh chúa do lai pháp đế Nghiêu

Ngự nhân dĩ lễ khúc long yêu

Hữu thời náo thị đầu biên quá

Đáo xứ văn minh hạ thánh triều.

Phụng

Tịnh tẩy nùng trang vi a thùy

Tử qui thanh lý khuyến nhân qui

Bách hoa lạc tận đề vô tận

Cánh hướng loạn phong thâm xứ đề.

Công

Khô mộc hoa khai kiếp ngoại xuân

Đảo ky ngọc tượng sấn kỳ lân

Nhi kim cao ẩn thiên phong ngoại

Nguyệt kiểu phong thanh hảo nhật thần.

Cộng công

Chúng sanh chư Phật bất tương xâm,

Sơn tự cao hề thủy tự thâm

Vạn biệt thiên sai minh để sự

Chá cô đề xứ bách hoa tân.

Công Công

Đầu giác tài sanh dĩ bất kham

Nghĩ tâm cầu Phật hão tu tàm

Điều điều không kiếp vô nhân thức

Khẳng hướng nam tuần ngũ thập tam.

[senvang]

Thiền sư Trung Hoa Tập 2

T.s Lương Giới

__________________________________________________ ______________________________________



DỊCH:

Hướng

Thánh chúa từng dùng pháp đế Nghiêu

Kẻ hầu theo lễ khúc long yêu

Chợ ồn có lúc đi qua thẳng

Đến chỗ văn minh mừng thánh triều.

Phụng

Tắm sạch máu me đấy là ai?

Ngươi trong âm hưởng khuyến người về

Trăm hoa rụng hết, ca không bặt

Lại đến núi sâu hót mải mê.

Công

Hoa nở cây khô, xuân kiếp ngoại

Ngả lưng tượng ngọc, đuổi kỳ lân

Ngoài ngàn chót núi hôm nay ẩn

Trăng sáng gió lành buổi sáng tươi.

Cộng Công

Chúng sanh chư Phật nào lẫn xen

Núi tự cao chừ nước tự sâu

Ngàn sai muôn biệt sự quá rõ

Chá cô vừa hót trăm hoa cười.

Công Công

Đầu mới mọc sừng việc chẳng nên

Đem tâm cầu Phật thật hư hèn

Xa xôi không kiếp nào ai biết

Chịu hướng về nam năm mươi ba

*

Tuyết Phong (Nghĩa Tồn) bửa củi, bèn bó một bó củi ném trước mặt Sư. Sư hỏi:- Nặng nhiều ít?

Tuyết Phong thưa:- Người khắp trên mặt đất chung giở không nổi.

Sư hỏi:- Sao đem đến đây được?

Tuyết Phong đáp không được.

[senvang]

Thiền sư Trung Hoa Tập 2

T.s Lương Giới

__________________________________________________ ______________________________________



Có vị Tăng hỏi:

- "Luôn luôn siêng lau chùi" vì sao không được y bát? Chẳng biết người nào nên được?

Sư bảo:- Người không vào cửa được.

Tăng thưa:- Vả như người không vào cửa lại được hay không?

Sư bảo:

- Tuy nhiên như thế, chẳng được, chẳng cùng kia từ chối. Nói thẳng rằng "xưa nay không một vật", vẫn chưa nên được y bát kia. Ngươi hỏi người nào nên được, nơi đây nên có một chuyển ngữ, hãy nói có chuyển ngữ gì?

Tăng nói đến chín mươi sáu chuyển ngữ mà chưa khế hợp, một chuyển ngữ sau rốt mới khế hợp ý Sư. Sư bảo:

- Xà-lê sao không nói chuyển ngữ ấy trước?

Có vị Tăng hỏi:

- Bình thường Thầy dạy chúng con đi đường chim (điểu đạo), chưa biết thế nào là đường chim?

Sư bảo:- Chẳng gặp một người.

Tăng thưa:- Thế nào là đi?

Sư bảo:- Phải ngay dưới chân không việc khác.

Tăng thưa:- Như đi đường chim, phải là "bản lai diện mục" chăng?

Sư bảo:- Xà-lê nhân đâu mà điên đảo?

Tăng thưa:- Chỗ nào là con điên đảo?

Sư bảo:- Nếu không điên đảo vì sao lại nhận giặc làm con?

Tăng thưa:-Thế nào là bản lai diện mục?

Sư bảo:- Chẳng đi đường chim.

[senvang]

Thiền sư Trung Hoa Tập 2

T.s Lương Giới

__________________________________________________ ______________________________________



Ban đêm tham vấn mà không thắp đèn. Có vị Tăng ra thưa hỏi xong thối lui. Sư bảo thị giả thắp đèn và gọi vị Tăng vừa thưa hỏi đến. Vị Tăng ấy ra đến gần Sư, Sư bảo:

- Lấy hai ba lượng phấn đến cho Thượng tọa này.

Vị Tăng ấy phủi áo trở lui. Từ đây tỉnh giác bèn đem tất cả y và dụng cụ cho hết, thiết trai cúng dường.

Đến ba năm sau vị Tăng ấy đến từ giã Sư, Sư bảo:

- Đi vui vẻ!

Lúc đó, Tuyết Phong đứng hầu, hỏi Sư:

- Vị Tăng này từ giã bao lâu sẽ trở lại?

Sư bảo:

- Y chỉ biết một lần đi, mà không biết trở lại.

Vị Tăng ấy về nhà tăng đến chỗ để y bát, ngồi tịch. Tuyết Phong đến báo tin cho Sư. Sư bảo:

- Tuy nhiên như thế, so với lão tăng vẫn còn ba đời.

*

Sư thượng đường dạy chúng:

- Lại có người không đền đáp bốn ân ba cõi chăng?

Chúng đều không đáp, Sư lại bảo:

- Nếu chẳng thể nhận ý này, làm sao vượt khỏi hoạn trước sau. Hẳn phải tâm tâm chẳng chạm vật, bước bước không chỗ nơi, thường không gián đoạn mới được tương ưng. Cần phải nỗ lực, chớ nhàn rỗi qua ngày!

[senvang]

Thiền sư Trung Hoa Tập 2

T.s Lương Giới

__________________________________________________ ______________________________________



Tào Sơn Bổn Tịch đến từ Sư, Sư bèn phó chúc:

- Ta ở chỗ Tiên sư Vân Nham thân được ấn chứng "Bảo cảnh tam-muội" là yếu chỉ cùng tột, nay phó chúc cho ngươi. Lời rằng:

Như thị chi pháp Phật Tổ mật phó

Nhữ kim đắc chí Nghi thiện bảo hộ.

Ngân uyển thạnh tuyết Minh nguyệt tàng lộ

Loại chi phất tề Hỗn tắc tri xứ.

Ý bất tại ngôn Lai cơ diệc phó

Động thành sào cựu Sai lạc cố trữ.

Bối xúc câu phi Như đại hỏa tụ

Đản hình văn thể Tức thuộc nhiễm ô.

Dạ bán chánh minh Thiên hiểu bất lộ

Vị vật tác tắc Dụng bạt chư khổ.

Tuy phi hữu vi Bất thị vô ngữ

Như lâm Bảo cảnh Hình ảnh tương đổ.

Nhữ bất thị cừ Cừ chánh thị nhữ

Như thế anh nhi Ngũ tướng hoàn cụ.

Bất khứ bất lai Bất khởi bất trụ

Bà bà hòa hòa Hữu cú vô cú.

Chung bất đắc vật Ngữ vị chánh cố

Trùng ly lục hào Thiên chánh hồi hỗ.

Điệp nhi vi tam Biến tận thành ngũ

Như trị thảo vị Như kim cang Sử.

Chánh trung diệu hiệp Sao xướng song cử.

Thông tông thông đổ Hiệp đới hiệp lộ

Thố nhiên tắc cát Bất khả phạm ngỗ.

Thiên chân nhi diệu Bất thuộc mê ngộ

Nhân duyên thời tiết Tịch nhiên chiêu trước.

Tế nhập vô gian Đại tuyệt phương sở

Hào hốt chi sai Bất ưng luật lữ.

Kim hữu đốn tiệm Duyên lập tông thú

Tông thú phân hỷ Tức thị qui củ.

Thông thông thú cực Chân thường lưu chú

Ngoại tịch trung diêu Hệ câu phục thử.

Tiên Thánh bi chi Vị pháp đàn độ

Tùy kỳ điên đảo Dĩ tri vi tố.

Điên đảo tưởng diệt Khẳng tâm tự hứa

Yếu hiệp cổ triệt Thỉnh quân tiền cổ.

Phật đạo thùy thành Thập kiếp quán thọ

Như hổ chi khuyết Như mã chi chú.

Dĩ hữu hạ liệt Bảo kỷ trân ngự

Dĩ hữu kinh dị Ly nô bạch cổ.

Nghệ dĩ xảo lực Xạ trúng bách bộ

Tiên phong tương trị Xảo lực hà dư.

Mộc nhân phương ca Thạch nữ khởi vũ

Phi tình thức đáo Ninh dung tư lự.

Thần phụng ư quân Tử thuận ư phụ

Bất thuận phi hiếu Bất phụng phi phụ.

Tiềm hành mật dụng Như ngu như lỗ

Đản năng tương tục Danh chủ trung chủ.

[senvang]

Thiền sư Trung Hoa Tập 2

T.s Lương Giới

__________________________________________________ ______________________________________



DỊCH:

Pháp như thế ấy Phật Tổ thầm trao

Nay ngươi được đó Nên khéo giữ gìn.

Chén bạc đựng tuyết Trăng sáng che cò

Loại đó chẳng đồng Lẫn thì biết chỗ.

Ý chẳng ở lời Cơ đến cũng đến

Động thành hang ổ Sai rơi đoái giữ.

Tránh chạm đều lỗi Như đống lửa lớn

Chỉ bày màu vẻ Liền thuộc nhiễm ô.

Nửa đêm sáng tỏ Trời sáng chẳng bày

Vì vật làm phép Dùng nhổ các khổ.

Tuy chẳng hữu vi Chẳng phải không nói

Như đến gương báu Hình bóng thấy nhau.

Ngươi chẳng phải y Y chính là ngươi

Như trẻ trong nôi Năm tướng đầy đủ.

Chẳng đi chẳng lại Chẳng dậy chẳng đứng

Tu oa! Tu oa! Có câu không câu

Trọn chẳng được vật Vì lời chưa rõ.

Lại lìa sáu hào Thiên chánh hồi hỗ

Chồng chất làm ba Biến khắp thành năm

Như vị cô trị Như sử Kim Cang.

Chánh trung khéo gộp Nhịp xướng đồng cử

Thông tông thông đồ Gộp hẹp gộp rộng

Yên lặng thì tốt Chẳng nên phạm nghịch.

Thiên chân mà diệu Chẳng thuộc mê ngộ

Thời tiết nhân duyên Lặng lẽ rành rõ.

Nhỏ vào chẳng hở Lớn tột chỗ nơi

Sai trong mảy may Chẳng hợp luật lữ.

Nay có đốn tiệm Duyên lập tông thú

Tông thú phân vậy Tức là qui củ

Tông không thú tột Chân thường trôi chảy.

Ngoài yên trong loạn Cột ngựa dẹp chuột

Thánh trước thương đó Vì làm pháp thí.

Tùy kia điên đảo Lấy nâu làm trắng

Tưởng điên đảo diệt Là tâm tự nhận.

Cốt hiệp vết xưa Xin xem xưa trước

Phật đạo sắp thành Mười kiếp quán cây.

Như hang của cọp Như trạm của ngựa

Do có thấp kém Bàn báu xe quí.

Do có sợ hãi Mèo nhà bò trắng

Nghề do sức kéo Trăm bước bắn trúng.

Tên nhọn sắp chạm Sức khéo làm gì?

Người gỗ vừa ca Gái đá đứng múa

Tình thứ? chẳng đến Đâu cho suy nghĩ.

Thần phụng nơi vua Con thuận nơi cha

Không thuận chẳng hiếu Không phụng chẳng phụ.

Làm thầm dụng kín Như ngu như ngốc

Chỉ hay tiếp nối Gọi "chủ trong chủ".

[senvang]

Thiền sư Trung Hoa Tập 2

T.s Lương Giới

__________________________________________________ ______________________________________



Sư lại bảo: Thời đại mạt pháp người nhiều càn tuệ, nếu cần nghiệm rõ chân ngụy có ba thứ sấm lậu (rỉ chảy). Một là kiến sấm lậu, căn cơ không rời địa vị, rơi trong biển độc. Hai là tình sấm lậu, dính mắc tại xoay về và bỏ đi, chỗ thấy chênh lệch khô khan. Ba là ngữ sấm lậu, giỏi nghiên cứu mất chân tông, căn cơ mờ mịt trước sau, trí ô trọc trôi chảy. Đối ba thứ này, ngươi phải khéo biết.

Sư lại làm ba bài kệ cương yếu:

1.- Sao xướng câu hành

Kim châm song tỏa bị

Hiệp lộ ẩn toàn cai

Bảo ấn đương phong diệu

Trùng trùng cẩm phùng khai.

2.- Kim tỏa huyền lộ

Giáo hỗ minh trung ám

Công tề chuyển giác nan

Lực cùng vong tiến thối

Kim tỏa võng man man.

3.- Bất đọa phàm thánh

Sư lý câu bất thiệp

Hồi chiếu tuyệt u vi

Bối phong vô xảo chuyết

Điện hỏa thước nan trung.

[senvang]

Thiền sư Trung Hoa Tập 2

T.s Lương Giới

__________________________________________________ ______________________________________



DỊCH:

1.- Nhịp xướng đồng hành

Chìa vàng hai khóa đủ

Ẩn bày thảy bao trùm

Ấn báu tài chống gió

Lụa gấm đứt đường khâu

2.- Lưới vàng bủa đường huyền

Lẫn nhau sáng trong tối

Chuyển giác khó, công bằng

Sức tột quên lui tới

Lưới vàng bủa khắp nơi

3.- Chẳng rơi phàm thánh

Sự lý đều chẳng mắc

Soi lại bặt u vi

Trái gió không khéo vụng

Điện chớp khó theo tầm.

Sư lại làm kệ rằng:

Đạo vô tâm hiệp nhân

Nhân vô tâm hiệp đạo

Dục thức cá trung ý

Nhất lão nhất bất lão.

DỊCH:

Đạo không tâm hợp người

Người không tâm hợp đạo

Muốn biết ý trong đó

Một già một chẳng già.

Sư bệnh, sai Sa-di báo tin Vân Cư hay. Sư dặn Sa-di:

- Vân Cư hoặc hỏi Hòa thượng an vui chăng, ngươi chỉ nói "con đường Vân Nham sắp dứt". Ngươi nói xong phải đứng xa, e y đánh ngươi.

Sa-di lãnh mệnh đi báo tin, nói chưa dứt lời đã bị Vân Cư đánh một gậy.

[senvang]

Thiền sư Trung Hoa Tập 2

T.s Lương Giới

__________________________________________________ ______________________________________



Sắp viên tịch, Sư bảo chúng:

- Ta có tiếng tăm ở đời, người nào vì ta trừ được?

Cả chúng đều không đáp được, lúc đó ông Sa-di ra thưa:

- Xin pháp hiệu Hòa thượng.

Sư bảo:- Tiếng tăm của ta đã hết.

Có vị Tăng hỏi:- Hòa thượng bệnh lại có cái chẳng bệnh chăng?

Sư đáp:- Có.

Tăng thưa:- Cái chẳng bệnh lại thấy Hòa thượng chăng?

Sư bảo:- Lão tăng xem y có phần.

Tăng thưa:- Chưa biết Hòa thượng làm sao xem y?

Sư bảo:- Khi Lão tăng xem chẳng thấy có bệnh.

Sư lại hỏi Tăng:

- Lìa cái thân hình hài rỉ chảy này, ngươi đến chỗ nào cùng ta thấy nhau?

Tăng không đáp được

Sư bèn làm bài kệ:

Học giả hằng sa vô nhất ngộ

Quá tại tầm tha thiệt đầu lộ

Dục đắc vong hình ẫn tung tích

Nỗ lực ân cần không lý bộ.

DỊCH:

Kẻ học hằng sa ngộ mấy người

Lỗi tại tầm y trên đầu lưỡi

Muốn được quên thân bặt dấu vết

Nỗ lực trong không bước ấy ngươi.

Sư sai cạo tóc tắm gội xong, đắp y bảo chúng đánh chuông, giã từ chúng ngồi yên mà tịch. Đại chúng khóc lóc mãi không dứt. Sư chợt mở mắt bảo:

- Người xuất gia tâm chẳng dính mắc nơi vật, là tu hành chân chánh. Sống nhọc thích chết, thương xót có lợi ích gì?

Sư bảo chủ sự sắm trai nghi để cúng dường. Chúng vẫn luyến mến quá, kéo dài đến ngày thứ bảy. Khi thọ trai, Sư cũng tùng chúng thọ. Thọ trai xong, Sư bảo chúng: - Tăng-già không việc, sắp đến giờ ra đi, chớ làm ồn náo.

Sư vào trượng thất ngồi yên mà tịch.

Bấy giờ là tháng ba năm thứ mười niên hiệu Hàm Thông nhà Đường (869). Sư thọ sáu mươi ba tuổi, được bốn mươi hai tuổi hạ. Vua sắc phong là Ngộ Bổn Thiền sư.

[senvang]

Thiền sư Trung Hoa Tập 2

T.s Tăng Mật

__________________________________________________ ______________________________________

2. THIỀN SƯ TĂNG MẬT

(?-?)

Sư ở chỗ Nam Tuyền đến phiên đập sợi. Nam Tuyền thấy hỏi:

- Làm gì?

Sư đáp:- Đập sợi.

Nam Tuyền hỏi:- Ông lấy tay đập hay chân đập?

Sư thưa:- Thỉnh Hòa thượng nói hộ.

Nam Tuyền bảo:

- Hãy ghi nhớ rõ ràng đợi sau gặp người tác gia sáng mắt đem ra hỏi lại.

*

Sư cùng Động Sơn (Lương Giới) qua suối . Động Sơn bảo:

- Chớ lầm hạ chân.

Sư bảo:- Lầm tức qua chẳng được.

Động Sơn bảo:- Việc chẳng lầm thì sao?

Sư bảo:- Cùng Trưởng lão qua suối.

*

Một hôm, Sư cùng Động Sơn đi cuốc cỏ trong vườn trà. Động Sơn ném cây cuốc xuống đất bảo:

- Hôm nay tôi mệt không còn một chút khí lực.

Sư bảo:- Nếu không khí lực cái gì còn nói được?

Động Sơn bảo:- Huynh sẽ bảo có khí lực là phải chăng?