Ca ngợi Tổ (Tán Tổ)

[hoatihon]

Vật ấy như thế nào?.

是恁麽物 Thị nhẫm ma vật ?.





Đa Phúc Tịnh Khải Thiền Sư - 多福淨啟禪師

師。杭州錢塘陳氏子。世業儒。依石� �和尚脫白。聽楞嚴至若見是樹。身心� ��落。會得山河大地。刀剪不開。雨問 曰。解制也未。師曰。某不曾結制。� �休去。參三宜老人於顯聖。問曰。古� ��道。月落後來相見。且道月落後如何 相見。師呈香盒曰。謝師證明。宜曰� �饒你恁麽道。只道得八成。師曰。同� ��枝上五更寒。宜含之。師隱鳳山二十 餘年。道德高古。門庭冷落。不下法� �。康熙甲寅九月十六日示寂。塔於鳳� ��左肩之陽。

贊曰

刀剪不開 是恁麽物 道得八成 果然受活

鳳麓韜光 師道逾徹 雨露滋培 三根普澤

------------

sư。 hàng châu tiền đường trần thị tử。 thế nghiệp nho。 y thạch vũ hòa thượng thoát bạch。thính lăng nghiêm chí nhược kiến thị thụ。thân tâm thoát lạc。 hội đắc san hà đại địa。 đao tiễn bất khai。vũ vấn viết。 giải chế dã vị。 sư viết。 mỗ bất tằng kết chế。 vũ hưu khứ。 tham tam nghi lão nhân ư hiển thánh。 vấn viết。 cổ nhân đạo。 nguyệt lạc hậu lai tương kiến。 thả đạo nguyệt lạc hậu như hà tương kiến。 sư trình hương hạp viết。 tạ sư chứng minh。 nghi viết。 nhiêu nhĩ nhẫm ma đạo。 chỉ đạo đắc bát thành。 sư viết。 đồng điều chi thượng ngũ canh hàn。 nghi hàm chi。sư ẩn phụng san nhị thập dư niên。 đạo đức cao cổ。 môn đình lãnh lạc。 bất hạ pháp xương。khang hi giáp dần cửu nguyệt thập lục nhật kì tịch。 tháp ư phụng san tả kiên chi dương。

tán viết:

đao tiễn bất khai

thị nhẫm ma vật

đạo đắc bát thành

quả nhiên thụ hoạt

phụng lộc thao quang

sư đạo du triệt

vũ lộ tư bồi

tam căn phổ trạch

-----------

Sư họ Tần, người Tiền Đường, Hàng Châu, con nhà Nho, theo hòa thượng Thạch Vũ xuất gia. Nghe kinh Lăng Nghiêm có câu: “nếu thấy thân tâm thanh thoát như cây rụng lá, tức hiểu được núi sông đại địa, đao tên không xuyên được.” Sư Vũ hỏi: “Đã cởi bỏ chỗ trói buộc chưa?”. Đáp: “Tôi chưa từng bị trói buộc, hạn chế”. Sư Vũ đi ra. Sư tham yết Tam Nghi lão nhân tại chùa Hiển Thánh. Hỏi: “Sau khi trăng lặn đến gặp tôi". Lại nói “sau khi trăng lặn thì làm thế nào gặp thầy?”. Sư trình hộp hương, đáp: “Tạ sư chứng minh”. Sư Nghi nói: “ta tha cho đấy, mới được tám phần thôi”. Đáp: “Cùng ở trên một cành, canh năm lạnh giá, cũng được rồi”. Sư ẩn tu tại núi Phụng hơn hai mươi năm, tuy đạo đức thanh cao nhưng đạo tràng vắng vẻ, pháp môn không được truyền sâu rộng. Ngày 16 tháng 9 năm Giáp Dần đời Khang Hy, sư thị tịch, tháp dựng hướng nam bên trái Phụng sơn.

Bài tán:

Dao kéo không mở được

Vật ấy như thế nào?

Đạo đắc được tám phần

Quả tự nhiên sống động.

Chân núi phượng tỏa sáng

Đạo sư đà thấu triệt

Mưa móc cây đâm chồi

Ba căn nhuần ân đức.

[hoatihon]

Ai là người hỏi ?.

更問阿誰 Canh vấn a thùy ?.





Vị Trung Tịnh Phù Thiền Sư - 位中淨符禪師

師。生廬陵。劉氏子。少棄家薙染。� �參愽山誾。次參弁山。雪令參三不是� ��。尋歸里掩關。值飛鳥銜梨墮地有省 。後閱傳燈。見僧問九峯。如何是學� �自己。峯曰。更問阿誰。忽然通身放� ��。從此於佛祖言教了徹無疑。謁寶壽 方和尚。深器之。即付大法。時崇禎� �巳冬。愛浙之山水佳勝。遂栖止白巖� ��數年成叢席。撰述法門統系之書。名 播天下。四方衲子奔趨者。如百川之� �巨海也。示微恙而寂。塔全身於寺之� ��。

贊曰

聞師之名 玉振金聲 聆師之語 電閃雷轟

眼底爍爍 胸次空空 瞻仰莫及 儼若神龍

------------

sư。 sanh lư lăng。 lưu thị tử。 thiểu khí gia thế nhiễm。thủ tham bác san ngân。 thứ tham biện san。 tuyết lệnh tham tam bất thị thoại。 tầm quy lí yểm quan。 trị phi điểu hàm lê đọa địa hữu tỉnh。 hậu duyệt truyền đăng。 kiến tăng vấn cửu phong。 như hà thị học nhân tự kỉ。 phong viết。 canh vấn a thùy。 hốt nhiên thông thân phóng hạ。 tòng thử ư phật tổ ngôn giáo liễu triệt vô nghi。 yết bảo thọ phương hòa thượng。thâm khí chi。 tức phó đại pháp。 thì sùng trinh tân tị đông。ái chiết chi san thủy giai thắng。 toại tê chỉ bạch nham。 sổ niên thành tùng tịch。 soạn thuật pháp môn thống hệ chi thư。 danh bá thiên hạ。 tứ phương nạp tử bôn xu giả。 như bách xuyên chi phó cự hải dã。 kì vi dạng nhi tịch。 tháp toàn thân ư tự chi hữu。

tán viết:

văn sư chi danh

ngọc chấn kim thanh

linh sư chi ngữ

điện thiểm lôi oanh

nhãn để thước thước

hung thứ không không

chiêm ngưỡng mạc cập

nghiễm nhược thần long

-----------

Sư họ Lưu, người Lư Lăng, xuất gia từ nhỏ, tham yết sư Ngân ở Bác sơn, sau lại tham yết sư Minh Tuyết tại Biện sơn, không khế hợp nên trở về quê đóng cửa cầu học, chợt thấy chim ngậm trái lê rơi xuống đất thì tỉnh ngộ. Sau đó sư duyệt Truyền Đăng Lục thấy chuyện một vị tăng hỏi sư Cửu Phong: “Thế nào là tự kỷ của học nhân?”. Sư Phong nói: “Ai là người hỏi?” thì hốt nhiên sư thân buông bỏ thông suốt, ngôn giáo của chư Phật Tổ đều không còn chỗ nghi. Sư đến gặp hòa thượng Phương tại chùa Bảo Thọ trình chỗ tỏ ngộ, được giao phó đại pháp. Mùa đông năm Tân Tị hiệu Sùng Trinh, vì thích phong cảnh đẹp đẽ ở Chiết Giang nên đến trụ ở chùa Bạch Nham, chỉ trong vài năm nơi đây trở thành một đại tùng lâm. Sư biên soạn “Pháp Môn Thống Hệ Chi Thư” vang danh trong thiên hạ, tăng nhân đổ xô về như trăm sông đổ về biển lớn. Sư nhuốm bệnh nhẹ mà hóa, tháp dựng bên phải chùa, táng toàn thân.

Bài tán:

Nghe đến danh tiếng sư

Như ngọc vàng va chạm

Lãnh hội được ngôn thuyết

Như sấm chớp vang rền.

Đáy mắt long lanh sáng

Tâm địa đều không không

Chiêm ngưỡng nào bắt kịp

Trang trọng như thần long.

[hoatihon]

Mở tung những gút mắc lâu nay !.

打失平日所珍惜 Đả thất bình nhật sở trân tích.





Nam Am Đại Y Thiền Sư - 南菴大依禪師

師。閩莆田吳氏子。年十二入泮。後� �弟妹數人連歿。棄家薙髮。謁竹林豫� ��。值小參僧問話。師聞之。忽有釋然 意。一日見首座開示鄰僧。頓覺身心� �落。北遊下相。結茆白鹿湖。偶泛湖� ��聞十頃花香。始打失平日所珍惜。受 嵩乳密和尚囑。出世六座道場。晚年� �養淮之湖心寺。於康熙癸亥八月十七� ��示寂。世壽六十七。嗣法門人三十有 七。全身建塔於江寧江浦縣西華山對� �嶺。有語錄詩文百餘卷行世。

贊曰

震旦國內 降大法王 不由門徑 直踞堂皇

度人無算 緇素趨蹌 後世儀範 地久天長

------------

sư。 mân phủ điền ngô thị tử。 niên thập nhị nhập phán。hậu kiến đệ muội sổ nhân liên một。khí gia thế phát。 yết trúc lâm dự công。 trị tiểu tham tăng vấn thoại。 sư văn chi。 hốt hữu thích nhiên ý。 nhất nhật kiến thủ tọa khai kì lân tăng。 đốn giác thân tâm thoát lạc。 bắc du hạ tương。 kết mão bạch lộc hồ。ngẫu phiếm hồ。 văn thập khoảnh hoa hương。 thủy đả thất bình nhật sở trân tích。 thụ tung nhũ mật hòa thượng chúc。 xuất thế lục tọa đạo tràng。 vãn niên quy dưỡng hoài chi hồ tâm tự。ư khang hi quý hợi bát nguyệt thập thất nhật thị tịch。 thế thọ lục thập thất。 tự pháp môn nhân tam thập hữu thất。toàn thân kiến tháp ư giang ninh giang phổ huyền tây hoa san đối chung lĩnh。 hữu ngữ lục thi văn bách dư quyển hành thế。

tán viết:

chấn đán quốc nội

hàng đại pháp vương

bất do môn kính

trực cứ đường hoàng

độ nhân vô toán

truy tố xu thương

hậu thế nghi phạm

địa cửu thiên trường

-----------

Sư họ Ngô, người Bồ Điền phủ Mân. Năm 12 tuổi đi học, sau vì thấy em trai và em gái lần lượt qua đời nên lìa nhà cầu Phật. Tham yết Dự Công tại Trúc Lâm, nhân buổi tiểu tham có một vị tăng hỏi về thoại đầu, sư nghe qua hốt nhiên tỉnh ngộ. Một hôm sư nghe vị thủ tọa khai thị cho một vị tăng ngồi gần bên, bất chợt thân tâm thanh thoát, an lạc. Sư đi về phương bắc, đến Hạ Tương, kết am tranh bên hồ Bạch Lộc. Một hôm khi chèo thuyền trong hồ, ngẫu nhiên ngữi được mùi hoa thơm trong một khoảng không trung, sư tháo mở được những trói buộc hằng ngày. Sư được hòa thượng Tung Nhũ Đạo Mật phó chúc. Sư khai pháp tại sáu đạo tràng. Những năm về già sư ẩn tu tại chùa Hồ Tâm ở Hoài Chi. Ngày 17 tháng 8 năm Quý Hợi đời Khang Hy, sư thị tịch, hưởng thọ 67 tuổi. Môn nhân nối pháp có 37 vị. Táng toàn thân, pháp dựng nơi núi Tây Hoa đối diện núi Chung Lĩnh, huyện Giang Phố, Giang Ninh. Ngữ lục, thi văn có hơn trăm quyển lưu hành.

Bài tán:

Trong nước Chấn Đán

Sinh đại quốc vương

Không do lối tắt

Trực chỉ đường đường.

Độ người vô số

Đạo đời cùng đến

Hậu thế mô phạm

Trời đất dài lâu.

[hoatihon]

Cười lăn Hồ tăng !.

笑倒胡僧 Tiếu đảo Hồ tăng





Linh Thụy Hoằng Đàm Thiền Sư - 靈瑞弘曇禪師

師。諱弘曇。字靈瑞。生青州諸城蘇� �子。無他嗜好。獨有出世志。稍長愈� ��憤。時嵩乳密和尚行道沃州。師棄家 求剃度。一日趨座前。未及禮拜。嵩� �威一喝。師頓釋所疑。踴躍而出。即� ��遊。謁天童悟和尚。立石上。師作圓 相呈之。悟顧視。師禮拜。悟驀頭一� �。師便喝。悟又打。師又喝。便出。� ��省沃州。遂蒙付囑。開法於報恩。菩 提。卓鍚。康熙辛亥冬。趺坐而逝。� �萬曆壬寅十一月十六日。世壽七十。� ��全身於報恩之右。

贊曰

菩提冢子 博山元孫 晝春夜坐 行解相應

龐眉雪頂 丰骨稜稜 祇者便是 笑倒胡僧

------------

sư。 húy hoằng đàm。 tự linh thụy。 sanh thanh châu chư thành tô thị tử。 vô tha thị hảo。độc hữu xuất thế chí。 sảo trưởng dũ phát phẫn。 thì tung nhũ mật hòa thượng hành đạo ốc châu。 sư khí gia cầu thế độ。 nhất nhật xu tọa tiền。 vị cập lễ bái。 tung chấn uy nhất hát。 sư đốn thích sở nghi。 dũng dược nhi xuất。 tức nam du。 yết thiên đồng ngộ hòa thượng。 lập thạch thượng。 sư tác viên tương trình chi。ngộ cố thị。 sư lễ bái。 ngộ mạch đầu nhất bổng。 sư tiện hát。 ngộ hựu đả。 sư hựu hát。 tiện xuất。 quy tỉnh ốc châu。 toại mông phó chúc。 khai pháp ư báo ân。 bồ đề。trác dương。 khang hi tân hợi đông。 phu tọa nhi thệ。 sanh vạn lịch nhâm dần thập nhất nguyệt thập lục nhật。 thế thọ thất thập。 tháp toàn thân ư báo ân chi hữu。

tán viết:

bồ đề trủng tử

bác san nguyên tôn

trú xuân dạ tọa

hành giải tương ứng

bàng mi tuyết đính

phong cốt lăng lăng

kì giả tiện thị

tiếu đảo hồ tăng

-----------

Sư húy là Hoằng Đàm, tự Linh Thụy, họ Tô, người Chư Thành, Thanh Châu, từ nhỏ đã không theo đuổi các điều gì khác mà có chí xuất thế, khi lớn lên ý chí càng bền vững. Lúc hòa thượng Tung Nhũ Đạo Mật hành đạo tại Ốc Châu, sư liền từ giả gia đình tìm đến cầu đạo. Một hôm, sư [Tung Nhũ] đến trước tòa, sư chưa kịp lễ bái, sư Nhũ ra uy quát một tiếng lớn khiến sư đột nhiên tan mọi mối nghi, lòng cảm kích bước ra. Sư đi về phương nam, tham yết hòa thượng Thiên Đồng Viên Ngộ đứng trên núi ra vẽ cung kính, được khai ngộ liền lễ bái, đột nhiên bị đánh vào đầu, sư quát lớn, lại bị đánh một lần nữa, sư lại quát lớn rồi đi ra. Sư quay về Ốc Châu, được hòa thượng Tung Nhũ phó chúc. Sư khai pháp tại chùa Báo Ân, chùa Bồ Đề, một lòng xiển dương đạo pháp. Mùa đông năm Tân Hợi đời Khang Hy, sư an tọa mà hóa vào ngày 16 tháng 11 năm Nhâm Dần hiệu Vạn Lịch, thọ 70 tuổi. Tháp dựng bên phải chùa Báo Ân, táng toàn thân.

Bài tán:

Bồ đề trưởng tử

Bác Sơn đích tôn

Đêm xuân tĩnh tọa

Hành giải tương ưng.

Núi tuyết Bàng Mi

Cốt cách oai phong

Bậc kỳ đức ấy

Cười lăn Hồ tăng.

[hoatihon]

Sống chết chuyện đi về !.

生死去來 Sanh tử khứ lai





Hằng Đào Đại Tâm Thiền Sư - 恒濤大心禪師

師。古田人。姓宋。年十三。依本郡� �生寺德恊老人剃染。稟具於黃檗虛白� ��尚。侍鼓山霖公二十餘載。獲證心要 。康熙壬午。霖集眾說偈。付以衣拂� �囑繼席。師勵苦行。主湧泉二十七年� ��敝衣糲食。百廢摻作。有百丈風。雍 正戊申十月二十五日示寂。壽七十七� �塔於鼓山。著有拈古、懷古等頌行世� ��

贊曰

其容則威 其行彌苦 生死去來 雪峰石鼓

塵塵三昧 如愚如魯 偶露風光 長吟懷古

------------

sư。 cổ điền nhân。 tính tống。 niên thập tam。 y bổn quận thượng sanh tự đức hiệp lão nhân thế nhiễm。 bẩm cụ ư hoàng bách hư bạch hòa thượng。 thị cổ san lâm công nhị thập dư tái。 hoạch chứng tâm yếu。 khang hi nhâm ngọ。lâm tập chúng thuyết kệ。 phó dĩ y phất。 chúc kế tịch。 sư lệ khổ hành。 chủ dũng tuyền nhị thập thất niên。 tệ y lệ thực 。 bách phế sam tác。 hữu bách trượng phong。 ung chánh mậu thân thập nguyệt nhị thập ngũ nhật thị tịch。thọ thất thập thất。 tháp ư cổ san。 trứ hữu niêm cổ、 hoài cổ đẳng tụng hành thế。

tán viết:

kì dong tắc uy

kì hành di khổ

sanh tử khứ lai

tuyết phong thạch cổ

trần trần tam muội

như ngu như lỗ

ngẫu lộ phong quang

trường ngâm hoài cổ

-----------

Sư người Cổ Điền, họ Tống. Năm 13 tuổi theo lão nhân Đức Hiệp tại bổn quận Thượng Sanh xuống tóc xuất gia, thọ giới cụ túc với hòa thượng Hoàng Bách Hư Bạch. Sau đó theo học với Lâm Công tại Cổ Sơn suốt 20 năm mới được chỗ tâm yếu. Năm Nhâm Ngọ đời Khang Hy, sư Lâm hội đồ chúng thuyết kệ, giao y và phất tử cho sư rồi thị tịch. Sư tu khổ hạnh trụ trì chùa Dũng Tuyền suốt 27 năm, mặc áo cũ, ăn cơm hẫm, bỏ trăm việc không làm. Sư có phong cách của sư Bách Trượng. Ngày 25 tháng 10 năm Mậu Thân hiệu Ung Chánh, sư thị tịch, thọ 77 tuổi. Tháp dựng tại Cổ Sơn. Sư soạn các bài tụng Niêm Cổ, Hoài Cổ lưu hành tại thế gian.

Bài tán:

Dáng vẻ uy nghi

Kỳ đặc hành khổ

Sinh tử đến đi

Núi tuyết Thạch Cổ.

Vi trần tam muội

Như ngu như ngây

Bổng lộ phong quang

Điệu ngâm ngày ấy

[hoatihon]

Một pháp cũng không !.

一法不存 Nhất pháp bất tồn.





San Dữu Hoằng Năng Thiền Sư - 山庾弘能禪師

師。諱弘能。字山庾。浙之餘姚潘氏� �。幼多病。欲明生死。至三十三歲。� ��高峰語錄。因禮師出家。首參瑞光徹 。命參竹箆話。臂不沾蓆四十五日。� �省呈頌。頌有踏翻大地并天花之句。� ��曰。那裏是汝踏翻處。師一喝。瑞曰 。天花聻。師曰。敢為重宣。瑞曰。� �須作禮三拜。師拂袖便出。嗣依菩提� ��和尚。透洞上宗旨。蒙印可。首住景 會。南邁至江浦。道俗景從。請住獨� �。後憇暘谷菴示寂。世壽六十七。塔� ��身於暘谷之左。

贊曰

踏翻大地 打失自己 一法不存 無彼無此

挑海底燈 捉山頭鯉 妙用無虧 赫赫仰止

------------

sư。 húy hoằng năng。 tự san dữu。 chiết chi dư diêu phan thị tử。 ấu đa bệnh。 dục minh sanh tử。 chí tam thập tam tuế。 độc cao phong ngữ lục。 nhân lễ sư xuất gia。 thủ tham thụy quang triệt。 mệnh tham trúc bề thoại。 tí bất triêm tịch tứ thập ngũ nhật。 hữu tỉnh trình tụng。 tụng hữu đạp phiên đại địa tịnh thiên hoa chi cú。 thụy viết。 na lí thị nhữ đạp phiên xứ。 sư nhất hát。 thụy viết。 thiên hoa nễ。 sư viết。 cảm vi trọng tuyên 。 thụy viết。 dã tu tác lễ tam bái。 sư phất tụ tiện xuất。 tự y bồ đề mật hòa thượng。 thấu động thượng tông chỉ。 mông ấn khả。 thủ trụ cảnh hội。nam mại chí giang phổ。 đạo tục cảnh tòng。 thỉnh trụ độc phong。 hậu khế dương cốc am thị tịch。thế thọ lục thập thất。 tháp toàn thân ư dương cốc chi tả。

tán viết:

đạp phiên đại địa

đả thất tự kỉ

nhất pháp bất tồn

vô bỉ vô thử

thiêu hải để đăng

tróc san đầu lí

diệu dụng vô khuy

hách hách ngưỡng chỉ

-----------

Sư húy Hoằng Năng, tự San Dữu, họ Phan, người đất Dư Diêu, Chiết Giang. Thuở nhỏ nhiều bệnh nên muốn minh bạch chuyện sinh tử. Đến năm 33 tuổi, đọc Cao Phong ngữ lục, lễ bái xin xuất gia. Đầu tiên tham yềt sư Thụy Quang Triệt, được lệnh tham cứu thoại đầu “trúc bề”. Sư quán trong suốt 45 ngày đêm, tay không đụng đến chiếu, có chỗ tỉnh ngộ, trình bài tụng có câu: “đạp đổ đại địa và hoa trời”. Sư Thụy nói: “Nơi nào là chỗ ông đạp đổ?”. Sư hét lớn. Sư Thụy nói: “hoa trời đấy”. Sư đáp: “xin nói lại” . Sư Thụy nói: “phải lạy ba lạy”. Sư phất tay áo đi ra, đến tham kiến hòa thượng Bồ Đề, thấu rõ tông chỉ Động sơn nên được ấn chứng. Sư trụ trì chùa Cảnh Hội, Nam Mại và Giang Phố, tăng tục theo về. Sư được thỉnh trụ trì chùa Độc Phong, sau đó ẩn tu và thị tịch tại am Dương Cấp, thọ 67 tuổi. Tháp dựng bên trái am Dương Cốc, táng toàn thân.

Bài tán:

Từng bước chân qua

Đánh mất tự kỷ

Một pháp cũng không

Không đây không kia.

Đốt đèn đáy biển

Lưới cá trên non

Không thiếu diệu dụng

Hiển hách ngưỡng trông.

[hoatihon]

Cây rừng lên tiếng !.

林木震吼 Lâm mộc chấn hống.





Linh Diễm Hoằng Chúc Thiền Sư - 靈燄弘燭禪師

師。山陽毛氏子。皈依菩提密和尚。� �趨匡廬之棲賢。遙禮脫白。參博山誾� ��尚。偶夜聞林木震吼。忽全身放下。 方知破家蕩產活計也。走天童參密雲� �和尚。久之。返淮。遂受菩提法印。� ��掩關枚里。康熙癸卯春。洪福虛席。 四眾敦請出世。至癸亥冬夜。聞若山� �地裂之聲。因喜曰。時事至矣。五皷� ��報鐘聲。呼侍者取水洗面。趺坐如平 日。少頃。侍者作禮。師已逝矣。世� �七十四。塔全身於菩提塔之左。其嗣� ��者二人。

贊曰

佛祖慧命 系於哲人 哲人來矣 光大而尊

師之行止 如日如春 杲杲宇內 煦煦乾坤

------------

sư。 san dương mao thị tử。quy y bồ đề mật hòa thượng。tức xu khuông lư chi tê hiền。diêu lễ thoát bạch。 tham bác san ngân hòa thượng。 ngẫu dạ văn lâm mộc chấn hống。 hốt toàn thân phóng hạ。 phương tri phá gia đãng sản hoạt kế dã。 tẩu thiên đồng tham mật vân ngộ hòa thượng。 cửu chi。 phản hoài。 toại thụ bồ đề pháp ấn。 tức yểm quan mai lí。khang hi quý mão xuân。 hồng phúc hư tịch。 tứ chúng đôn thỉnh xuất thế。 chí quý hợi đông dạ。 văn nhược san băng địa liệt chi thanh。 nhân hỉ viết。 thì sự chí hĩ。 ngũ cổ văn báo chung thanh。 hô thị giả thủ thủy tẩy diện。 phu tọa như bình nhật。thiểu khoảnh。 thị giả tác lễ。sư dĩ thệ hĩ。 thế thọ thất thập tứ。 tháp toàn thân ư bồ đề tháp chi tả。 kì tự pháp giả nhị nhân。

tán viết:

phật tổ tuệ mệnh

hệ ư triết nhân

triết nhân lai hĩ

quang đại nhi tôn

sư chi hành chỉ

như nhật như xuân

cảo cảo vũ nội

hú hú càn khôn

-----------

Sư họ Mao, người Sơn Dương, quy y với hòa thượng Mật, lại theo sư Thê Hiền Diêu Lễ ở Khuông Lư xuất gia. Sư tham kiến hòa thượng Ngân tại Bác Sơn, đột nhiên giữa đêm nghe tiếng rống trong rừng, toàn thân như buông hết xuống, từ đó mới rõ ý nghĩa của việc từ bỏ gia sản xuất gia. Sư đến Thiên Đồng tham yết hòa thượng Mật Vân [Viên] Ngộ. Sau khi trở về đất Hoài, sư trình chỗ ngộ của mình lên sư Bồ Đề và được pháp ấn. Sư đóng cửa ẩn tu tại Mai Lý. Mùa xuân năm Quý Mão hiệu Khang Hy, tại chùa Hồng Phúc, tứ chúng thỉnh sư khai pháp. Đến một đêm mùa đông năm Quý Hợi, sư nghe tiếng vang động như núi tan đất lỡ, sư vui vẻ nói: “Đã đến lúc rồi”. Khi tiếng trống canh năm vang lên, sư bảo thị giả mang nước rửa mặt và an tọa như ngày thường. Trong khoảnh khắc, thị giả đến đảnh lễ thì sư đã thị tịch, hưởng thọ 74 tuổi. Tháp dựng tại bên trái chùa Bồ Đề, táng toàn thân. Sư có hai môn đồ nối pháp.

Bài tán:

Tuệ mệnh Phật tổ

Nơi bậc hiền minh

Người hiền đã đến

Chánh đại quang minh.

Cách sư đi đứng

Như mặt trời xuân

Rực rỡ thiên hạ

Ấm áp càn khôn.

[hoatihon]

Theo nguyện trở lại !.

乘願而來 Thừa nguyện nhi lai.





Phá Nham Hoằng Kế Thiền Sư - 破巖弘繼禪師

師。生漣水濮氏。其年八歲。見同學� �縞素，疑而問之。荅曰。吾祖母死。� ��曰。人有死耶。即留意生死二字。十 七入泮。三十三歲入國學。參雪嶠信� �深蒙開示。疑情愈切。後經行林間。� ��頭見柳梢月上。忽全身放下。惟女子 出定公案。甚疑。偶見洛陽花開。頓� �打破疑團。順治甲午秋。受嵩乳密和� ��囑。年六十出世。住卓鍚。語錄雜著 。盛行於世。於康熙丙寅秋坐脫。時� �八十有二。塔建於卓鍚之青龍岡。

贊曰

乘願而來 從儒入佛 朱履藍衫 遍參吳越

腦門忽開 握住明月 宇宙光輝 人天歡悅

------------

sư。 sanh liên thủy bộc thị。kì niên bát tuế。 kiến đồng học y cảo tố， nghi nhi vấn chi。 đáp viết。 ngô tổ mẫu tử。 sư viết。 nhân hữu tử da 。 tức lưu ý sanh tử nhị tự。 thập thất nhập phán。 tam thập tam tuế nhập quốc học。 tham tuyết kiệu tín。 thâm mông khai thị。nghi tình dũ thiết。 hậu kinh hành lâm gian。 đài đầu kiến liễu sao nguyệt thượng。 hốt toàn thân phóng hạ。 duy nữ tử xuất định công án。 thậm nghi。 ngẫu kiến lạc dương hoa khai。 đốn nhĩ đả phá nghi đoàn。 thuận trị giáp ngọ thu。 thụ tung nhũ mật hòa thượng chúc。niên lục thập xuất thế。 trụ trác dương。 ngữ lục tạp trứ。 thịnh hành ư thế。 ư khang hi bính dần thu tọa thoát。 thì niên bát thập hữu nhị。 tháp kiến ư trác dương chi thanh long cương。

tán viết:

thừa nguyện nhi lai

tòng nho nhập phật

chu lí lam sam

biến tham ngô việt

não môn hốt khai

ác trụ minh nguyệt

vũ trụ quang huy

nhân thiên hoan duyệt

-----------

Sư họ Bộc, người đất Liên Thủy. Năm 8 tuổi thấy người bạn học mặc áo tang nên hỏi, người bạn nói rằng bà nội cậu đã qua đời. Sư hỏi: “Con người có chết sao?”, từ đó sư lưu tâm hai chữ sinh tử. Năm 17 tuổi sư vào trường, 33 tuổi vào quốc học, tham kiến sư Tuyết Kiệu, hết lòng cầu được khai thị cho những nghi tình thiết tha kia. Sau đó sư kinh hành trong rừng, trông lên thấy một vì sao trên đầu ngọn liễu, hốt nhiên toàn thân buông xả, riêng đối với công án: “nữ tử xuất định” thì vẫn còn rất mơ hồ. Một hôm tại Lạc Dương sư ngẫu nhiên thấy hoa nở, liền phá tan những nghi ngại. Mùa thu năm Giáp Ngọ đời Thuận Trị, sư được hòa thượng Tung Nhũ phó chúc. Sư khai pháp năm 60 tuổi, trụ tại chùa Trác Dương, soạn Tạp Ngữ Lục thịnh hành thế gian. Mùa thu năm Bính Dần hiệu Khang Hy sư an tọa mà hóa, thọ 82 tuổi. Tháp dựng tại sườn núi Thanh Long, chùa Trác Dương.

Bài tán:

Theo nguyện trở lại

Từ Nho vào Phật

Giày đỏ áo lam

Dạo khắp Ngô Việt.

Cửa trí chợt mở

Tay nắm trăng ngà

Vũ trụ bừng sáng

Trời người mừng vui.

[hoatihon]

Như sóng biển lớn !.

如大海波 Như đại hải ba.





Tử Thành Truyền Toại Thiền Sư - 子成傳遂禪師

師。乃淮之武氏子。母夢佛摩頂覺而� �。六歲隨其父潛庵乾和尚薙染。十歲� ��父參夾山豫。居然有主沙彌。後用心 痛切。落落莫莫。笑語坐臥。時失次� �。一夕朗咏漢人詩。至結髮為夫婦恩� ��兩不疑。忽大悟。自此誵譌公案。迎 刃而解。歸禮菩提。即命嗣其父潛庵� �和尚。後首眾報恩。觀音。檀度。每� ��佛陞座。數百衲子圍繞。師說法如雷 轟電掣。一眾欣然。於順治庚子三月� �寂。時年二十九歲。塔全身於鉢池山� ��。

贊曰

乘智慧力 從劫至劫 剛出母胎 行止超越

如大海波 如高天月 隱顯自然 曷有枯竭

------------

sư。 nãi hoài chi vũ thị tử。 mẫu mộng phật ma đính giác nhi sanh。 lục tuế tùy kì phụ tiềm am can hòa thượng thế nhiễm。 thập tuế tùy phụ tham giáp san dự。cư nhiên hữu chủ sa di。 hậu dụng tâm thống thiết。 lạc lạc mạc mạc。 tiếu ngữ tọa ngọa。 thì thất thứ tự。 nhất tịch lãng vịnh hán nhân thi。 chí kết phát vi phu phụ ân ái lưỡng bất nghi。hốt đại ngộ。 tự thử dị kỳ công án。 nghênh nhận nhi giải。quy lễ bồ đề。 tức mệnh tự kì phụ tiềm am can hòa thượng。hậu thủ chúng báo ân。 quán âm。 đàn độ。 mỗi bỉnh phật thăng tọa。 sổ bách nạp tử vi nhiễu。 sư thuyết pháp như lôi oanh điện xế。 nhất chúng hân nhiên。 ư thuận trị canh tử tam nguyệt thị tịch。 thì niên nhị thập cửu tuế。tháp toàn thân ư bát trì san trung。

tán viết:

thừa trí tuệ lực

tòng kiếp chí kiếp

cương xuất mẫu thai

hành chỉ siêu việt

như đại hải ba

như cao thiên nguyệt

ẩn hiển tự nhiên

hạt hữu khô kiệt

-----------

Sư họ Vũ, người đất Hoài. Nhân người mẹ mộng thấy được Phật xoa đầu, sinh ra sư. Năm lên 6 theo cha là hòa thượng Tiềm Am Càn xuất gia. Năm 10 tuổi theo cha tham kiến sư Dự ở Giáp Sơn, làm sa di. Từ đó sư dụng tâm thống thiết, lặng lẽ, trầm ngâm, lúc nói cười, khi ngồi nằm đều không theo thứ tự. Một buổi tối nọ, nhân đọc câu thơ của người Hán: “Kết tóc làm phu thê, ân ái đều không nghi ngại” thì hốt nhiên đại ngộ. Từ đó, đối với các công án lạ lùng đều tiếp nhận và giải đáp được. Sư trở lại chùa Bồ Đề, nối pháp sư Tiềm Am Càn. Sau đó sư trụ trì các chùa Báo Ân, Quán Âm, Đàn Độ. Mỗi khi thăng đường khai pháp, hằng trăm chư tăng vây quanh. Sư thuyết pháp như sấm sét, đồ chúng vui mừng. Tháng 3 Canh Tí đời Thuận Trị sư thị tịch, thọ 29 tuổi. Tháp dựng nơi núi Bát Trì, táng toàn thân.

Bài tán:

Nương lực trí tuệ

Nhiều kiếp lại qua

Vừa ra thai mẹ

Pháp Chỉ siêu việt.

Như sóng biển lớn

Như trăng trời cao

Ẩn hiện tự nhiên

Chẳng hề khô kiệt.

[hoatihon]

Chỉ đừng yêu ghét, tự nhiên sáng ngời !.

但莫憎愛。洞然明白 Đãn mạc tăng ái, động nhiên minh bạch





Nghĩa Vân Hưng Thiền Sư - 義雲興禪師

師。於崇禎八年生濟南。魏氏子。年� �六矢志出塵。禮淮之報恩嵩乳密和尚� ��染。聞恩誨曰。但莫憎愛。洞然明白 。久之。夜立次。見霜天一色。鴻鴈� �鳴。頓覺冰釋。質恩。恩曰。子可雕� ��矣。師掩耳而出。聞一尊宿。舉狗子 無佛性話。大豁疑碍。禮檀度依和尚� �尚曰。江南近日佛法何似此間。師曰� ��前月念六離揚州。尚曰。賊是小人。 師曰。恐駭聽聞。遂嗣其法。初開法� �峯。次主石頭。檀度門下傑出數人。� ��獨居上也。

贊曰

腰包參學 氣宇良深 據座出世 肩荷獨任

植無根樹 皷沒絃琴 瞻此面目 如聞雅音

------------

sư。 ư sùng trinh bát niên sanh tế nam。 ngụy thị tử。 niên thập lục thỉ chí xuất trần。 lễ hoài chi báo ân tung nhũ mật hòa thượng thế nhiễm。 văn ân hối viết。 đãn mạc tăng ái。 động nhiên minh bạch。 cửu chi。 dạ lập thứ。 kiến sương thiên nhất sắc。hồng nhạn phi minh。 đốn giác băng thích。 chất ân。 ân viết。tử khả điêu trác hĩ。 sư yểm nhĩ nhi xuất。 văn nhất tôn túc。 cử cẩu tử vô phật tính thoại。 đại hoát nghi ngại。 lễ đàn độ y hòa thượng。 thượng viết。giang nam cận nhật phật pháp hà tự thử gian。 sư viết。 tiền nguyệt niệm lục li dương châu。 thượng viết。 tặc thị tiểu nhân。 sư viết。 khủng hãi thính văn。 toại tự kì pháp。 sơ khai pháp kim phong。 thứ chủ thạch đầu。 đàn độ môn hạ kiệt xuất sổ nhân。 sư độc cư thượng dã。

tán viết:

yêu bao tham học

khí vũ lương thâm

cứ tọa xuất thế

kiên hà độc nhậm

thực vô căn thụ

cổ một huyền cầm

chiêm thử diện mục

như văn nhã âm

-----------

Sư họ Ngụy, người Tế Nam đời Sùng Trinh thứ 8. Năm 16 tuổi có chí nguyện xuất trần nên lễ bái hòa thượng Tung Nhũ Đạo Mật xuất gia, nghe sư Mật dạy rằng chớ nên theo tâm yêu ghét thì tự nhiên minh bạch. Một thời gian sau, một đêm nọ sư nhìn lên thấy trời sương một màu, có bầy chim Hồng bay ngang cất tiếng kêu, liền đốn ngộ hỏi hòa thượng Ân. Thầy Ân đáp: “Ông thể đã mài giũa rồi”, sư che tai mà đi ra. Nhân nghe một vị tôn túc đưa ra thoại đầu “con chó không có Phật tính”, sư buông hết bao nghi ngại. Sư lễ bái hòa thượng Đàn Độ. Hòa thượng Độ nói: “Giang Nam gần mặt trời, Phật pháp tương tự nơi này”. Sư nói: “Tháng trước tôi đã sáu lần muốn rời Dương Châu”. Hòa thượng nói: “Giặc là tiểu nhân”. Sư đáp: “Kinh hãi mà nghe”. Sư trở thành người nối pháp. Đầu tiên sư khai pháp tại Kim Phong, sau đó trụ trì Thạch Đầu, trở thành một trong những môn hạ kiệt xuất của Đàn Độ. Sư sống một mình như thế.

Bài tán:

Hết lòng tham học

Phong cách thâm sâu

Nương tòa xuất thế

Vai gánh khó khăn.

Trồng cây không rễ

Trống át tiếng đàn

Nhìn diện mục ấy

Như nghe nhã âm.