Đốn ngộ nhập đạo yếu môn luận

[Thanh Trúc]

– Người tu hành lấy cái gì làm chứng?
(vấn : Tu đạo giả dĩ hà vi chứng ?
問。修 道者以 何 為證。)

– Lấy cái chứng cứu kính làm chứng.
(đáp : Tất cánh chứng vi chứng.
答。畢竟證為證。)　

– Thế nào là cái chứng cứu kính?
(vấn : Vân hà thị tất cánh chứng ?
問。云何是畢竟證。
　
– Không chứng cũng không không chứng, gọi là chứng cứu kính.
(đáp : Vô chứng vô vô chứng thị danh tất cánh chứng.
答。無證無無證是名畢竟證。)　

– Thế nào là không chứng và không không chứng?
(vấn : Vân hà thị vô chứng, vân hà thị vô vô chứng ?
問。云何是無證。云何是無無證。)　

– Ở ngoài không nhiễm sắc, thanh v.v… bên trong tâm không khởi vọng niệm, được như thế gọi là chứng. Khi được chứng mà không khởi tưởng chứng, gọi là không chứng. Khi được không chứng cũng không khởi tưởng không chứng, gọi là không không chứng.
(đáp : Ư ngoại bất nhiễm sắc thanh đẳng, ư nội bất khởi vọng niệm tâm, đắc như thị giả tức danh vi chứng. Đắc chứng chi thời bất đắc tác chứng tưởng tức danh vô chứng dã đắc thử vô chứng chi thời diệc bất đắc tác vô chứng tưởng thị danh vô chứng, tức danh vô vô chứng dã.
答。於外不染色聲等。於內不起妄念� �。得如是者。即名為證。得證之 時不得作證想。即名無證也。得此無� �之 時亦不得作無證想。是名無證。即名� �無證也。)

[Thanh Trúc]

– Thế nào là tâm giải thoát?
(vấn : Vân hà giải thoát tâm ?
問。云 何 解 脫 心。)　


– Không tâm giải thoát, cũng không không tâm giải thoát, gọi là chân giải thoát. Kinh nói: “Pháp còn phải xả, hà huống phi pháp.” Pháp là có, phi pháp là không, chỉ chẳng chấp có không, là chân giải thoát.
(đáp : Vô giải thoát tâm, diệc vô vô giải thoát tâm, tức danh chân giải thoát dã. Kinh vân "Pháp thượng ưng xả, hà huống phi pháp dã. Pháp giả thị hữu, phi pháp thị vô dã, đãn bất thủ hữu vô, tức chân giải thoát.
答。無解脫心。亦無無解脫心。即名� �解脫也。經云 。法尚應捨。何 況非法也。法者是有。非法是無也。� �不取有無。即真解脫。)

*

– Thế nào đắc đạo?
(vấn : Vân hà đắc đạo ?
問。云 何 得道。)　

– Dùng cái đắc cứu kính làm đắc.
(đáp : Dĩ tất cánh đắc vi đắc.
答。以 畢竟得為得。)　

– Thế nào là cái đắc cứu kính?
(vấn : Vân hà thị tất cánh đắc ?
問。云 何 是 畢 竟 得。)　

– Không đắc cũng không không đắc, gọi là đắc cứu kính.
(đáp : Vô đắc vô vô đắc, thị danh tất cánh đắc.
答。無得無無得。是名畢竟得。)


*

– Thế nào là Không cứu kính?
(vấn : Vân hà thị tất cánh không ?
問。云 何 是 畢 竟 空。)　

– Chẳng Không cũng chẳng chẳng Không gọi là Không cứu kính.
(đáp : Vô không vô vô không, tức danh tất cánh không.
答。無空無無空。即名畢竟空。)

[Thanh Trúc]

– Thế nào là Chân như định?
(vấn : Vân hà thị Chân như định ?
問。云 何 是 真 如 定。

– Không định cũng không không định gọi là Chân như định.
Kinh nói: “Không có pháp định gọi là Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác, cũng không pháp định Như Lai có thể nói.” Kinh nói: “Tuy tu Không mà chẳng lấy Không làm chứng, cũng chẳng được khởi tưởng Không. Tuy tu Định mà chẳng lấy Định làm chứng, cũng chẳng được khởi tưởng Định. Tuy được Tịnh mà chẳng lấy Tịnh làm chứng, cũng chẳng được khởi tưởng Tịnh.”

Nếu khi được định, được tịnh, được tất cả chỗ không tâm, liền khởi tưởng được như thế, đều là vọng tưởng, liền bị ràng buộc không thể nói là giải thoát. Nếu khi được như thế, rõ ràng tự biết, được tự tại, mà chẳng được cho thế là chứng, cũng chẳng được khởi tưởng như thế là được giải thoát.
Kinh nói: “Nếu khởi tâm tinh tấn là vọng không phải tinh tấn. Nếu người hay trong tâm chẳng vọng là tinh tấn không có bờ mé.”

(đáp : Vô định vô vô định, tức danh Chân như định.
Kinh vân "Vô hữu định pháp danh A nậu đa la Tam miệu Tam Bồ đề, diệc vô định pháp Như lai khả thuyết".
Kinh vân "Tuy tu không, bất dĩ không vi chứng, bất đắc tác không tưởng, tức thị dã; tuy tu định, bất dĩ định vi chứng bất đắc tác định tưởng, tức thị dã; tuy đắc tịnh, bất dĩ tịnh vi chứng, bất đắc tác tịnh tưởng, tức thị dã".
Nhược đắc định, đắc tịnh, đắc nhất thiết xứ vô tâm chi thời, tức tác đắc như thị tưởng giả, giai thị vọng tưởng tức bí hệ phọc, bất danh giải thoát. Nhược đắc như thị chi thời liễu liễu tự tri đắc tự tại, tức bất đắc tương thử vi chứng, diệc bất đắc tác như thị tưởng thời đắc giải thoát.
Kinh vân "Nhược khởi tinh tấn tâm, thị vọng phi tinh tấn dã, nhược năng tâm bất vọng, tinh tấn vô hữu nhai".

答。無定無無定。即名真如定。
經云 。無有定法名阿耨多羅三藐三菩提。� �無定法如來可說。
經云。 雖修 空。不以 空為證。不得作空想。即是也。雖修 定。不以 定為證。不得作定想。即是也。雖得� �。不以 淨為證。不得作淨想。即是也。
若得定。得淨。得一 切處無心之時。即作得如是想者。皆� �妄想。即被繫縛。不名解脫。若得如� ��之 時。了了自知得自在。即不得將此為� �。亦不得作如是想時得解脫。
經云 。若起精進心。是妄非精進也。若能� �不妄。精進無有涯。

[Thanh Trúc]

Chân như định.

[Thanh Trúc]

– Thế nào là trung đạo?
(vấn : Vân hà thị trung đạo ?
問。云 何 是中道。)

– Không khoảng giữa cũng không hai bên là trung đạo.
(đáp : Vô trung gian diệc vô nhị biên tức trung đạo dã.
答。無中間。亦無二 邊。即中道也。)

– Thế nào là hai bên?
(vân hà thị nhị biên ?
云 何 是二 邊。)

– Có tâm kia, có tâm này là hai bên.
(đáp : Vi hữu bỉ tâm, hữu thử tâm tức thị nhị biên.
答。為有彼心。有此心。即是二 邊。)

– Thế nào là tâm kia tâm này?
(vân hà danh bỉ tâm thử tâm ?
云 何 名彼心。此心。)

– Bên ngoài dính với sắc thanh gọi là tâm kia. Bên trong khởi vọng niệm là tâm này. Nếu bên ngoài không nhiễm sắc, gọi là không tâm kia. Bên trong không khởi vọng niệm, gọi là không tâm này. Thế nên không phải hai bên. Tâm đã không hai bên thì giữa cũng đâu có được. Được như thế gọi là trung đạo. Thật là Như Lai đạo. Như Lai đạo là tất cả người giác được giải thoát. Kinh nói: “Hư không chẳng giữa chẳng hai bên, thân chư Phật cũng vậy.” Nhưng tất cả sắc không, là tất cả chỗ không tâm vậy. Tất cả chỗ không tâm tức tất cả sắc tánh không. Hai nghĩa chẳng khác, cũng gọi sắc không, cũng gọi pháp sắc không.

Nếu ông lìa “tất cả chỗ không tâm” mà được Bồ-đề giải thoát, Niết-bàn tịch diệt, Thiền định kiến tánh, thì không thể nào có. “Tất cả chỗ không tâm” tức là được Bồ-đề giải thoát, Niết-bàn tịch diệt, cho đến lục độ đều là chỗ kiến tánh. Vì cớ sao? Kinh Kim Cang nói: “Không có một chút pháp có thể được, ấy gọi là Vô thượng Chánh đẳng Chánh giác.”

(đáp : Ngoại phọc sắc thanh, danh vi bỉ tâm, nội khởi vọng niệm, danh vi thử tâm. Nhược ư ngoại bất nhiễm sắc, tức danh vô bỉ tâm; nội bất sinh vọng niệm, tức danh vô thử tâm. Thử phi nhị biên dã, tâm kí vô nhị biên, trung diệc hà hữu tai. Đắc như thị giả, tức danh trung đạo, Chân Như lai đạo. Như lai đạo giả, tức nhất thiết giác nhân giải thoát dã. Kinh vân "Hư không vô trung biên, chư Phật thân diệc nhiên". Nhiên nhất thiết sắc không giả, tức nhất thiết xứ vô tâm dã. Nhất thiết xứ vô tâm giả, tức nhất thiết sắc tính không. Nhị nghĩa vô biệt, diệc danh sắc không, diệc danh sắc vô pháp dã.

Nhữ nhược li nhất thiết xứ vô tâm, đắc Bồ đề giải thoát, Niết bàn tịch diệt, Thiền định kiến tính giả, phi dã. Nhất thiết xứ vô tâm giả,tức tu Bồ đề, Giải thoát, Niết bàn, Tịch diệt, Thiền định, nãi chí lục độ, giai kiến tính xứ.
Hà dĩ cố ? Kim Cương Kinh vân "vô hữu thiểu pháp khả đắc, thị danh A nậu đa la Tam miệu Tam Bồ đề dã".

答。外縛色聲。名為彼心。內起妄念� �名為此心。若於外不染色。即名無彼� ��。內不生妄念。即名無此心。 此非二 邊也。心既無二邊。中亦何有哉。得� �是者。即名中道。真如來道。如來道� ��。即一切覺人解脫也。經 云 。虗空無中邊。諸佛身亦然。然一 切色空者。即一切處無心也。一切處� �心者。即一切色性空。二 義無別 。 亦名色空。亦名色無法也。
汝若離一切處無心。得菩提解脫。涅� �寂滅。禪定見性者。非也。一 切處無心者。 即修菩提．解脫．涅槃．寂滅．禪定� �乃至六 度。皆見性處。
何 以 故。金剛 經云 無有少法可得。是名阿耨多羅三藐三� �提也。)

[Thanh Trúc]

Trung Đạo.

[Thanh Trúc]

– Nếu có tu tất cả hạnh đầy đủ thành tựu được thọ ký chăng?

– Chẳng được.

– Nếu không tu tất cả pháp thành tựu, được thọ ký chăng?

– Chẳng được.

– Nếu thế ấy, phải do pháp gì được thọ ký?

– Chẳng do có hành, cũng chẳng do không hành, là được thọ ký. Vì cớ sao? Kinh Duy-ma nói: “Các hạnh tánh tướng đều vô thường.” Kinh Niết-bàn nói: “Phật bảo Ca-diếp, các hạnh là thường, không có lẽ phải.” Ông chỉ tất cả chỗ không tâm, là không có hạnh, cũng không không các hạnh, gọi là thọ ký. Nói tất cả chỗ không tâm, là không tâm yêu ghét vậy. Nói không yêu ghét, là thấy việc tốt chẳng khởi tâm yêu; thấy việc xấu cũng chẳng sanh tâm ghét.

Không yêu gọi là không tâm nhiễm, chính là sắc tánh không. Sắc tánh không tức là muôn duyên đều bặt. Muôn duyên đều bặt thì tự nhiên được giải thoát. (*)

Ông phải xét kỹ đó, nếu khi chưa được tỉnh sáng thấu rõ, thì phải hỏi sớm chớ có bỏ qua. Các ông nếu y theo lời dạy đây tu, mà chẳng được giải thoát, tôi xin trọn đời thay các ông chịu tội trong đại địa ngục. Nếu tôi lừa dối các ông, sau này tôi sanh nơi nào sẽ bị sư tử, cọp, sói ăn thịt. Các ông nếu chẳng y theo lời dạy đây siêng năng tu hành thì không bảo đảm. Một phen mất thân này muôn kiếp khó được lại. Phải cố gắng! cố gắng! Cần phải tự biết.

[Thanh Trúc]

*

Bất dĩ hữu hành, diệc bất dĩ vô hành, tức đắc thụ kí. Hà dĩ cố ? Duy Ma Kinh vân "Chư hành tính tướng, tất giai vô thường", Niết bàn Kinh vân "Phật cáo Ca Diếp, chư hành thị thường, vô hữu thị xứ. Nhữ đãn nhất thiết xứ vô tâm, tức vô chư hành, diệc vô vô hành, tức danh thụ kí. Sở ngôn nhất thiết xứ vô tâm giả, vô tăng ái tâm, thị ngôn tăng ái giả kiến hảo sự bất khởi ái tâm, tức danh vô ái tâm dã, kiến ác sự diệc bất khởi tăng tâm, tức danh vô tăng tâm dã. Vô ái giả tức danh vô nhiễm tâm, tức thị sắc tính không dã. Sắc tính không giả tức thị vạn duyên câu tuyệt. Vạn duyên câu tuyệt giả, tự nhiên giải thoát.

不以 有行。亦不以 無行。即得受記。何 以 故。維摩經云 。諸行性相。悉皆無常。涅槃經云 。佛告迦葉。諸行是常。無有是處。� �但 一 切處無心。即無諸行。亦無無行。即� �受記。所言一 切處無心者。無憎愛心。是言憎愛者� �好事 不起愛心。即名無愛心也。見惡事 亦不起憎心。即名無憎心也。無愛者� �即名無染心。即是色性空也。色性空� ��。即是萬緣俱 絕。萬緣俱 絕者。自然解脫。

[Thanh Trúc]

Chư Hành vô thường.






HẾT