Trích đăng Truyền Đăng Lục Quyển 7

[lavinhcuong]

(Chép lại theo :
https://lienphathoi.org/xem-kinh_Canh-Duc-Truyen-Dang_klsmsttk_viet1.html )




ĐỜI THỨ HAI SAU THIỀN SƯ HOÀI NHƯỢNG

PHÁP TỰ MÃ TỔ 45 NGƯỜI.



1. Thiền sư Tổng Ấn núi Tam Giác, Đàm Châu;

2. Thiền sư Bảo Vân núi Lỗ Tổ, Trì Châu;

3. Thiền sư Thường Hưng chùa Lặc Đàm, Hồng Châu;

4. Thiền sư Trí Tạng Tây Đường, Kiền Châu;

5. Thiền sư Hoài Uẩn chùa Chương Kính, Kinh Triệu;

6. Thiền sư Minh Triết Bách Nham, Định Châu;

7. Thiền sư Đại Nghĩa Nga Hồ, Tín Châu;

8. Thiền sư Tự Tại núi Phục Ngưu;

9. Thiền sư Bảo Tích Bàn Sơn, U Châu;

10. Thiền sư Thái Dục núi Phù Dung, Tì Lăng;

11. Thiền sư Bảo Triệt núi Ma Cốc, Bồ Châu;

12. Thiền sư Tề An Diêm Quan, Hàng Châu;

13. Thiền sư Linh mặc núi Ngũ Duệ, Vụ Châu;

14. Thiền sư Pháp Thường núi Đại Mai, Minh Châu;

15. Thiền sư Duy Khoan Hưng Thiện, Kinh Triệu;

16. Thiền sư Như Hội Hồ Nam;

17. Thiền sư Vô Đẳng Ngạc Châu;

18. Thiền sư Trí Thường chùa Quy Tông, Lô Sơn;

(Mười tám người trên có được ghi chép lại)

[lavinhcuong]

19. Thiền sư Thanh Hạ núi Chử Kính, Thiều Châu;

20. Thiền sư Duy Kiến núi Tử Âm;

21. Thiền sư Hồng Tuấn Phong Sơn;

22. Thiền sư Thần Ngoạn Luyện Sơn;

23. Thiền sư Đạo Viên Quật Sơn;

24. Thiền sư Duy Nhiên Ngọc Đài;

25. Thiền sư Đàm Kí Khôi Sơn, Trì Châu;

26. Thiền sư Bảo Tích Tân Tự, Kinh Châu;

27. Thiền sư Pháp Tạng phủ Hà Trung;

28. Thiền sư Lương Tân chùa Từ Bi, Hán Nam;

29. Thiền sư Sùng, phủ Kinh Triệu;

30. Thiền sư Trí Chu Nam Nhạc;

31. Thiền sư Pháp Tuyên Bạch Hổ;

32. Thiền sư Duy Trực Kim Quật;

33. Thiền sư Thường Triệt Bách Nhan, Thai Châu;

34. Thiền sư Huy, chùa Kiền Nguyên;

35. Thiền sư Đạo Nham Tề Châu;

36. Thiền sư Thường Kiên Tương Châu;

37. Thiền sư Bảo Trinh Kinh Nam;

38. Thiền sư Tĩnh Tông Vân Thủy;

39. Thiền sư Linh Thoan chùa Vĩnh Thái, Kinh Châu;

40. Thiền sư Viên Sướng núi Long Nha, Đàm Châu;

41. Thiền sư Đạo Phương Song Lãnh, Hồng Châu;

42. Thiền sư Tu Quảng núi La Phù;

43. Thiền sư Định Khánh Hiện Sơn;

44. Thiền sư Duy Hiến Đỗng Tuyền, Việt Châu;

45. Thiền sư Phổ Mãn Quang Minh.

(27 người trên đây không có cơ duyên ngữ cú, không ghi)

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Tổng Ấn
__________________________________________________ _____________________________________




1. THIỀN SƯ TỔNG ẤN NÚI TAM GIÁC, ĐÀM CHÂU.


Tăng hỏi:

- Thế nào là tam bảo?

Sư đáp:

- Lúa, lúa mạch, đậu.

Thưa:

- Học nhân chẳng hội.

Sư nói:

- Đại chúng hân hoan phụng trì.

*

Sư thượng đường, nói:

- Nếu luận bàn việc ấy tức là xem thường lông mày( ) thì sớm đã sai lầm rồi.

Ma Cốc liền hỏi:

- “Xem thường lông mày” thì không hỏi. Thế nào là việc ấy?

Sư đáp:

- Sai lầm rồi!

Ma Cốc bèn lật giường thiền. Sư đánh Ma Cốc.

Ma Cốc lặng thinh (Trường Khánh thay nói “Im lặng như tờ”.)

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Tổng Ấn
__________________________________________________ _____________________________________




1. THIỀN SƯ TỔNG ẤN NÚI TAM GIÁC, ĐÀM CHÂU.



đàm châu tam giác sơn tổng ấn thiền sư 。tăng vấn 。như hà thị tam bảo 。sư
viết 。hoà mạch đậu 。viết học nhân bất hội 。sư viết 。đại chúng hân nhiên phụng
trì 。sư thượng đường viết 。nhược luận thử sự biếm thượng mi mao tảo dĩ sa quá
dã 。ma cốc tiện vấn 。biếm thượng mi mao tức bất vấn 。như hà thị thử sự 。
sư viết 。sa quá dã 。ma cốc nãi hiên thiền sàng 。sư đả chi 。ma cốc vô
ngữ (trường khánh đại vân 。thiểu nhiên )。

---------------------

潭州三角山總印禪師。僧 問。如何 是三寶。師
曰。禾麥豆。曰學人不會。師曰。大� �欣然奉
持。師上堂曰。若論此事 貶上眉毛早已蹉過
也。麻谷便 問。貶上眉毛即不問。如何 是此事 。
師曰。蹉過也。麻谷乃掀禪床。師打� � 。麻谷無
語(長慶代 云 。悄然)。

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Bảo Vân
__________________________________________________ _____________________________________




2. THIỀN SƯ BẢO VÂN NÚI LỖ TỔ, TRÌ CHÂU.


Hỏi:

- Thế nào là thầy của chư Phật?

Sư đáp:

- Trên đầu có cái mũ quí giá thì không phải.

Tăng hỏi:

- Thế nào mới phải?

Sư đáp:

- Trên đầu không có cái mũ quí giá.

*

Động Sơn đến tham kiến, lễ bái xong đứng hầu chốc lát thì bỏ ra, rồi lại trở vào. Sư nói:

- Chỉ thế ấy, chỉ thế ấy. Cho nên như thế.

Động Sơn nói:

- Có nhiều người chẳng thừa nhận.

Sư hỏi:

- Làm sao dùng được cái miệng ông để biện luận?

Động Sơn bèn ở lại hầu Sư mấy tháng.

*

Tăng hỏi:

- Thế nào là nói chẳng nói?

Sư hỏi:

- Cái miệng ông ở đâu?

Tăng đáp:

- Không có miệng.

Sư hỏi:

- Lấy gì ăn cơm?

Tăng không đáp được.

(Động Sơn thay, nói “Y không đói, ăn cơm nào?”)

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s BẢO VÂN
__________________________________________________ _____________________________________




1. THIỀN SƯ BẢO VÂN NÚI LỖ TỔ, TRÌ CHÂU.



trì châu lỗ tổ sơn bảo vân thiền sư 。vấn như hà thị chư phật sư 。sư
vân 。đầu thượng hữu bảo quan giả bất thị 。tăng vân 。như hà tức thị 。sư
vân 。đầu thượng vô bảo quan 。đỗng sơn lai sâm lễ bái hậu thị lập thiểu khuể
nhi xuất 。khước tái nhập lai 。sư vân 。chỉ nhẫm ma chỉ nhẫm ma sở dĩ như
thử 。đỗng sơn vân 。đại hữu nhân bất khẳng 。sư vân 。tác ma thủ nhữ khẩu
ban 。đỗng sơn nãi thị phụng số nguyệt 。tăng vấn 。như hà thị ngôn bất ngôn 。
sư vân 。nhữ khẩu tại thập ma xứ 。tăng vân 。vô khẩu 。sư vân 。tương thập
ma khiết phạn 。tăng vô đối (đỗng sơn đại vân 。tha bất cơ khiết thập ma phạn)

---------------------

池州魯祖山寶雲禪師。問如何 是諸佛師。師
云 。頭上有寶冠者不是。僧 云 。如何 即是。師
云 。頭上無寶冠。洞山來參禮拜後侍 立少頃
而出。却再 入 來。師云 。只恁麼只恁麼所以 如
此。洞山云 。大有人不肯。師云 。作麼取汝口
辨。洞山乃侍 奉數月。僧 問。如何 是言不言。
師云 。汝口在什麼處。僧 云 。無口。師云 。將什
麼喫飯。僧 無對(洞山代 云 。他不飢喫什麼飯)

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Bảo Vân
__________________________________________________ _____________________________________



Bình thường, thấy tăng đến Sư liền quay mặt vào vách. Nam Tuyền nghe bèn nói: Ta bình thường nói với tăng “Hãy hội lấy lúc Phật chưa ra đời”, họ còn chưa được nửa câu một câu. Như thầy kia, tới năm lừa.

(Huyền Giác hỏi “Hay là lời có xướng họa không thể nói?”. Bảo Phước hỏi Trường Khánh “Như tiết văn* của Lỗ Tổ, còn chỗ nào bị Nam Tuyền nói như thế?”. Trường Khánh đáp “Trong muôn người không có một người chịu nhún mình nhượng người”.

La Sơn nói “Trần lão sư (Bảo Vân) lúc đó thấy như thế thì trên lưng đã bị ngũ hỏa** đoạt lấy. Tại sao vậy? Vì y chỉ biết buông mà không biết thâu.”

Huyền Sa nói “Lúc đó tôi thấy như thế thì cũng bị ngũ hỏa đoạt lấy.”

Vân Cư Tích nói “La Sơn, Huyền Sa đều nói như thế, hay là riêng có thứ đạo lý nào khác và nêu ra được, hứa cho Phật pháp của thượng tọa có chỗ đi”.

Huyền Giác nói “Thử nói Huyền Sa bị ngũ hỏa đoạt lấy, đánh y đáng hay chẳng đáng?”)

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Bảo Vân
__________________________________________________ _____________________________________



sư tầm thường kiến tăng lai tiện
diện bích 。nam toàn văn vân 。ngã tầm thường hướng tăng đạo 。hướng phật vị xuất thế
thời hội thủ 。thượng bất đắc nhất cá bán cá 。tha nhẫm ma địa lư niên khứ
(huyền giác vân 。vi phục xướng hòa ngữ bất khẳng ngữ 。bảo phúc vấn trường khánh 。chỉ như lỗ tổ tiết văn tại thập ma xứ bí nam toàn nhẫm ma đạo 。trường khánh vân 。thối kỉ nhượng ư nhân 。vạn trung
vô nhất cá 。la sơn vân 。trần lão sư đương thời nhược kiến 。bội thượng dữ ngũ hoả sao 。hà cố như thử 。vi y giải phóng bất giải thu 。huyền sa vân 。ngã đương thời nhược kiến dã dữ ngũ hoả
sao 。vân cư tích vân 。la sơn huyền sa tổng nhẫm ma đạo 。vi phục nhất ban biệt hữu đạo lí nhược trạch đắc xuất 。hứa thượng toạ phật pháp hữu khứ xứ 。huyền giác vân 。thả đạo 。huyền sa
ngũ hoả sao 。đả y trước bất trước )。

---------------

師尋常見僧 來便
面壁。南泉聞云 。我尋常向僧 道。向佛未出世
時會取。尚不得一 箇半箇。他恁麼地驢年去
(玄覺云 。為復唱和語不肯語。保 福問長慶。只如魯祖節文在什麼處被� �泉恁麼道。長慶云 。退己讓於人。萬中
無一 箇。羅山云 。陳老師當時若見。背上與五 火抄。何 故如此。為伊 解放不解收。玄沙云 。我當時若見也與五 火
抄。雲居錫云 。羅山玄沙總恁麼道。為復一 般別 有道理若擇得出。許上坐佛法有去處� �玄覺云 。且道。玄沙
五 火抄。打伊 著不著)。

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Thường Hưng
__________________________________________________ _____________________________________




3. THIỀN SƯ THƯỜNG HƯNG CHÙA LẶC ĐÀM, HỒNG CHÂU.


Tăng hỏi:

- Thế nào là khách đệ tử của Tào Khê?

Sư đáp:

- Yến bay về Nam.

Tăng thưa:

- Học nhân không hội.

Sư nói:

- Dưỡng lông chờ gió thu.

*

Tăng hỏi:

- Thế nào là việc cực tắc(*) trong tông thừa?

Sư đáp:

- Mưa thu cỏ rã rời.

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Thường Hưng
__________________________________________________ _____________________________________



hồng châu lặc đàm thường hưng thiền sư 。tăng vấn 。như hà thị tào khê môn hạ
khách 。sư vân 。nam lai yên 。tăng vân 。học nhân bất hội 。sư vân 。dưỡng vũ
hậu thu phong 。tăng vấn 。như hà thị tôn thừa cực tắc sự 。sư vân 。thu vũ
thảo li phi 。

---------------

洪州泐潭常興禪師。僧 問。如何 是曹谿門下
客。師云 。南來燕。僧 云 。學人不會。師云 。養羽
候秋風。僧 問。如何 是宗乘極則 事 。師云 。秋雨
草離披。

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Thường Hưng
__________________________________________________ _____________________________________



Nam Tuyền đích thân đến, thấy Sư ngồi quay mặt vào vách, bèn vỗ lưng Sư. Sư hỏi:

- Ông là ai?

Đáp:

- Phổ Nguyện. *

Hỏi:

- Thế nào rồi?

Đáp:

- Cũng bình thường.

Sư nói:

- Sao ông lắm chuyện.


______________

*
Thiền sư Phổ Nguyện ở núi Nam Tuyền, nên thiên hạ thường gọi Nam Tuyền Phổ Nguyện.

Nam Tuyền Phổ Nguyện (zh. nánquán pǔyuàn 南泉普願, ja. nansen fugan), 738-835, là Thiền sư Trung Quốc, một trong những môn đệ lừng danh của Mã Tổ Đạo Nhất và là thầy của một học trò không kém uy dũng là Triệu Châu Tòng Thẩm. Ngoài Triệu Châu ra, Sư còn 17 đệ tử nối pháp nhưng không ai vượt qua pháp lực của hai vị Triệu Châu và Trường Sa Cảnh Sầm. Sư được nhắc đến nhiều trong các tập công án như Bích nham lục (Công án 28, 31, 40, 63, 64) và Vô môn quan (14, 19, 27, 34).

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Thường Hưng
__________________________________________________ _____________________________________


hựu nam toàn cung chí kiến sư diện bích nãi phủ sư bội 。vấn
nhữ thị a thùy 。viết phổ nguyện 。sư viết 。như hà 。viết dã tầm thường 。sư
viết 。nhữ hà đa sự 。

---------------

又南泉躬至見師面壁乃拊師背。問
汝是阿誰。曰普願。師曰。如何 。曰也尋常。師
曰。汝何 多事 。

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Trí Tạng
__________________________________________________ _____________________________________




4. THIỀN SƯ TRÍ TẠNG TÂY ĐƯỜNG, KIỀN CHÂU.


Người ở Kiền Hóa, họ Liêu. Tám tuổi theo thầy xuất gia, hăm lăm tuổi thọ giới cụ túc.

Có thầy tướng thấy nghi biểu Sư kỳ đặc, nói với Sư:

- Cốt khí (*) thầy phi phàm, sẽ làm phụ tá đấng pháp vương.

Sư bèn đến hang núi Phật Tích tham lễ Đại Tịch *, đồng là nhập thất với thiền sư Hoài Hải Bá Trượng, cả hai đều được ấn ký.

Một hôm Đại Tịch sai Sư đi Trường An, dâng thư lên Quốc sư Huệ Trung. Quốc sư hỏi:

- Thầy ông nói pháp gì?

Sư từ bên đông qua bên tây mà đứng.

Quốc sư hỏi:

- Chỉ cái đó, còn cái nào khác?

Sư lại trở về bên đông mà đứng.

Quốc sư nói:

- Cái đó là của Mã Đại sư, còn nhân giả ra sao?

Sư đáp:

- Cái đó, trình trước với Hòa thượng rồi.

Chẳng bao lâu, Sư lại đi Kính Sơn chuyển đạt thư đến thiền sư Quốc Nhất (Ngữ có trong chương Quốc Nhất). Gặp lúc Liên soái Lộ Từ Cung rước Đại Tịch ở phủ đường, đúng lúc giáo hóa thạnh hành, Sư được Đại Tịch trao cho ca sa ma nạp trở về quận, khiến cho học giả thân cận.

____________

*
Đại Tịch là pháp hiệu được Vua truy tặng cho Ngài Mã Tổ Đạo Nhất (sắc thụy)

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Trí Tạng
__________________________________________________ _____________________________________


kiền châu tây đường trí tạng thiền sư giả 。kiền hoá nhân dã 。tính liêu thị 。bát
tuế tùng sư 。nhị thập ngũ cụ giới 。hữu tướng giả đổ kì thù biểu 。vị chi
viết 。sư cốt khí phi phàm 。đương vi pháp vương chi phụ tá dã 。sư toại vãng
phật tích nham sâm lễ đại tịch 。dữ bá trượng hải thiền sư đồng vi nhập thất 。
giai thừa ấn kí 。nhất nhật đại tịch khiển sư nghệ trường an 。phụng thư vu trung
quốc sư 。quốc sư vấn viết 。nhữ sư thuyết thập ma pháp 。sư tùng đông quá tây
nhi lập 。quốc sư viết 。chỉ già cá canh biệt hữu 。sư khước quá đông biên
lập 。quốc sư viết 。già cá thị mã sư để 。nhân giả tác ma sinh 。sư
viết 。tảo cá trình tự hòa thượng liễu 。tầm hựu tống thư vãng kính sơn dữ quốc
nhất thiền sư (ngữ tại quốc nhất chương )thuộc liên suý lộ tự cung diên thỉnh đại tịch cư phủ
ưng kì thịnh hoá 。sư hồi quận đắc đại tịch phó thụ nạp ca sa linh học
giả thân cận 。

---------------

虔州西堂智藏禪師者。虔化人也。姓� �氏。八
歲從師。二 十五 具 戒。有相者覩其殊表。謂之
曰。師骨氣非凡。當為法王之 輔佐 也。師遂往
佛迹巖參禮大寂。與百丈 海禪師同為入 室。
皆承印記。一 日大寂遣師詣長安。奉書于忠
國師。國師問曰。汝師說什麼法。師� �東過西
而立。國師曰。只遮箇更別 有。師却過東邊
立。國師曰。遮箇是馬師底。仁者作� �生。師
曰。早箇呈似 和尚了 。尋又送書往徑山與國
一 禪師(語在國一 章)屬連帥路嗣恭延請大寂居府
應期盛化。師迴郡得大寂付授納袈裟� �學
者親近。

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Trí Tạng
__________________________________________________ _____________________________________



Tăng hỏi Mã Tổ:

-Ly tứ cú tuyệt bách phi, thỉnh Hòa thượng chỉ thẳng ý Tây lai (*) cho con.

Tổ nói:

- Hôm nay ta không còn lòng dạ nào để nói, ông đi hỏi Trí Tạng được.

Tăng ấy bèn đến hỏi Sư. Sư hỏi:

- Sao ông không hỏi Hòa thượng?

Tăng nói:

- Hòa thượng dạy tôi đến hỏi thượng tọa.

Sư đưa tay tự xoa đầu, nói:

- Hôm nay tôi đau đầu, ông đi hỏi sư huynh Hải đi.

Tăng ấy lại đi hỏi Hoài Hải (Hòa thượng Bá Trượng).

Hải đáp:

- Đến chỗ đó, tôi vẫn không hội.

Tăng trở lại, thuật với Mã Tổ. Tổ nói:

- Tạng đầu bạc, Hải đầu đen.

_____________

*
"Tây Lai Ý" : Cái Chân Lý Tuyệt Đối mà Tổ Đạt Ma (tuy đã trên 80 tuổi) đã vượt biển mang sang Trung Hoa để truyền lại Chánh Pháp Phật.

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Trí Tạng
__________________________________________________ _____________________________________


tăng vấn mã tổ 。thỉnh hòa thượng li tứ cú tuyệt bá phi 。trực
chỉ mỗ giáp tây lai ý 。tổ vân 。ngã kim nhật vô tâm tình 。nhữ khứ vấn
thủ trí tạng 。kì tăng nãi lai vấn sư 。sư vân 。nhữ hà bất vấn hòa thượng 。
tăng vân 。hòa thượng linh mỗ giáp lai vấn thượng toạ 。sư dĩ thủ ma đầu vân 。
kim nhật đầu đông 。nhữ khứ vấn hải sư huynh 。kì tăng hựu khứ vấn hải (bá trượng
hòa thượng )hải vân 。ngã đáo già lí khước bất hội 。tăng nãi cử tự mã tổ 。tổ
vân 。tạng đầu bạch hải đầu hắc 。


---------------

僧 問馬祖。請和尚離四句絕百非。直
指某甲西來意。祖云 。我今日無心情。汝去問
取智藏。其僧 乃來問師。師云 。汝何 不問和尚。
僧 云 。和尚令某甲來問上坐。師以 手摩頭云 。
今日頭疼。汝去問海師兄 。其僧 又去問海(百丈
和尚)海云 。我到 遮裏却不會。僧 乃舉似 馬祖。祖
云 。藏頭白海頭黑。

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Trí Tạng
__________________________________________________ _____________________________________



Một hôm Mã Tổ hỏi Sư:

- Sao ông không xem kinh?

Sư đáp:

- Kinh đâu có khác.

Tổ nói:

- Tuy như thế, về sau vì người ông cũng nên xem.

Sư thưa:

- Trí Tạng bệnh lo tự dưỡng, dám đâu nói vì người.

Tổ nói:

- Ông về già sẽ làm Phật pháp hưng hạnh ở đời.

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Trí Tạng
__________________________________________________ _____________________________________


mã tổ nhất nhật vấn sư vân 。tử hà bất
khán kinh 。sư vân 。kinh khởi dị tà 。tổ vân 。nhiên tuy như thử 。nhữ hướng
hậu vi nhân dã tu đắc 。viết trí tạng bệnh tư tự dưỡng 。cảm ngôn vi nhân 。
tổ vân 。tử mạt niên tất hưng ư thế dã 。

--------------------

馬祖一 日問師云 。子何 不
看經。師云 。經豈異邪。祖云 。然雖如此。汝向
後為人也須得。曰智藏病思自養。敢� �為人。
祖云 。子末年必興於世 也。

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Trí Tạng
__________________________________________________ _____________________________________



Mã Tổ nhập diệt rồi, vào năm Đường Trinh Nguyên thứ bảy (791 – Đường Đức Tông), chúng thỉnh Sư khai đường. Thượng thư Lý Cao thường hỏi tăng:

- Mã Đại sư có lời dạy gì?

Tăng đáp:

- Đại sư có khi nói tức tâm tức Phật, có khi nói phi tâm phi Phật.

Lý nói:

- Đều lầm, ở bên này.

Lý lại hỏi Sư:

- Mã Đại sư có lời dạy gì?

Sư gọi “Lý Cao”, Cao ứng “dạ”. Sư nói:

- Trống và tù và động.

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Trí Tạng
__________________________________________________ _____________________________________


mã tổ diệt hậu 。sư đường trinh
nguyên thất niên chúng thỉnh khai đường 。lí thượng thư cao thường vấn tăng 。mã đại sư
hữu thập ma ngôn giáo 。tăng vân 。đại sư hoặc thuyết tức tâm tức phật 。hoặc thuyết
phi tâm phi phật 。lí vân 。tổng quá già biên 。lí khước vấn sư 。mã đại
sư hữu thập ma ngôn giáo 。sư hô lí cao 。cao ưng nặc 。sư vân 。cổ giác
động dã 。

--------------------

馬祖滅後。師唐貞
元 七年眾請開堂。李尚書翱嘗問僧 。馬大師
有什麼言教。僧 云 。大師或說即心即佛。或說
非心非佛。李云 。總過遮邊。李却問師。馬大
師有什麼言教。師呼李翱。翱應諾。� �云 。鼓角
動 也。

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Trí Tạng
__________________________________________________ _____________________________________



Thiền sư Chế Không nói với Sư: “Mặt trời mọc sớm quá”. Sư đáp: “Đang phải lúc”.

*

Sư trụ Tây Đường. Về sau có một tục sĩ (cư sĩ) hỏi:

- Có thiên đường, địa ngục không?

Sư đáp:

- Có.

Hỏi:

- Có tam bảo Phật pháp tăng không?

Sư đáp:

- Có.

Cư sĩ còn hỏi nhiều câu nữa, Sư đều đáp “Có”. Cư sĩ hỏi:

- Hòa thượng nói như thế, có lầm không?

Sư hỏi:

- Ông đã từng gặp vị tôn túc nào rồi, phải chăng?

Đáp:

- Con đã từng tham vấn Hòa thượng Kính Sơn.

Sư hỏi:

- Kính Sơn nói với ông thế nào?

Đáp:

- Kia nói tất cả đều không.

Sư hỏi:

- Ông có vợ không?

Đáp:

- Có.

Sư hỏi:

- Hòa thượng Kính Sơn có vợ không?

Đáp:

- Không.

Sư nói:

- Hòa thượng Kính Sơn nói không thì được.

Cư sĩ lễ tạ rồi lui.

Năm Nguyên Hòa thứ chín (814 – Đường Hiến Tông), ngay mùng 8 tháng 4 Sư quy tịch. Thọ 80 tuổi, tuổi lạp 55. Vua Đường Hiến Tông ban thụy hiệu là Đại Tuyên Giáo Thiền Sư, tháp hiệu Nguyên Hòa Chứng Chơn. Đến vua Mục Tông lại ban thụy hiệu là Đại Giác Thiền Sư.

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Trí Tạng
__________________________________________________ _____________________________________


chế không thiền sư vị sư viết 。nhật xuất thái tảo sinh 。sư viết 。
chính thị thời 。sư trụ tây đường 。hậu hữu nhất tục sĩ vấn 。hữu thiên đường địa
ngục phủ 。sư viết hữu 。viết hữu phật pháp tăng bảo phủ 。sư viết hữu 。canh hữu
đa vấn tận đáp ngôn hữu 。viết hòa thượng nhẫm ma đạo mạc thác phủ 。sư viết 。
nhữ tằng kiến tôn tú lai da 。viết mỗ giáp tằng sâm kính sơn hòa thượng lai 。
sư viết 。kính sơn hướng nhữ tác ma sinh đạo 。viết tha đạo nhất thiết tổng vô 。
sư viết 。nhữ hữu thê phủ 。viết hữu 。sư viết 。kính sơn hòa thượng hữu thê
phủ 。viết vô 。sư viết 。kính sơn hòa thượng đạo vô tức đắc tục sĩ lễ tạ
nhi khứ 。sư nguyên hòa cửu niên tứ nguyệt bát nhật quy tịch 。thọ bát thập lạp
ngũ thập ngũ 。hiến tôn thụy đại tuyên giáo thiền sư 。đáp viết nguyên hòa chứng chân 。
chí mục tôn trùng thụy đại giác thiền sư 。


--------------------

制 空禪師謂師曰。日出太早生。師曰。
正是時。師住 西堂。後有一 俗 士問。有天堂地
獄否。師曰有。曰有佛法僧 寶否。師曰有。更有
多問盡答言有。曰和尚恁麼道莫錯否� �師曰。
汝曾見尊宿來耶。曰某甲曾參徑山和� �來。
師曰。徑山向汝作麼生道。曰他道一 切總無。
師曰。汝有妻否。曰有。師曰。徑山� �尚有妻
否。曰無。師曰。徑山和尚道無即得� � 士禮謝
而去。師元 和九年四月八 日歸寂。壽八 十臘
五 十五 。憲宗諡大宣教禪師。塔曰元 和證真。
至穆宗重諡大覺禪師。

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Hoài Uẩn
__________________________________________________ _____________________________________




5. THIỀN SƯ HOÀI UẨN

CHÙA CHƯƠNG KÍNH, PHỦ KINH TRIỆU.


Người Đồng An, Tuyền Châu, họ Tạ. Nhận tâm ấn nơi Đại Tịch, ban đầu trụ ở Bách Nham, Định Châu, kế đó ở núi Trung Điều.

Năm đầu niên hiệu Đường Nguyên Hòa (806 – 820, Đường Hiến Tông), vua Hiến Tông ban chiếu mời Sư ở chùa Thượng (chùa Thượng Hoa Nghiêm). Học giả về huyền học đổ xô đến, Sư thượng đường dạy đồ chúng:

- Chí lý thì không lời. Người đương thời không biết mà cưỡng thực tập việc kia, cho là do tài sức làm nên. Đâu biết tự tánh vốn chẳng phải trần cảnh, đó là cái cửa vi diệu đại giải thoát. Mình có tánh giác sáng soi như gương vốn không nhiễm không ngại, ánh sáng như thế chưa từng thôi nghỉ, từ kiếp xa xưa đến nay vốn không biến đổi, giống như vầng mặt trời chiếu khắp gần xa, tuy cùng với sắc tướng mà không hòa hợp với tất cả sắc tướng. Đuốc linh diệu minh chẳng cần rèn luyện, vì không liễu nó nên chấp lấy nơi hình tượng của vật, tợ như ấn con mắt vọng khởi hoa đóm trong hư không, tự luống mệt nhọc uổng qua số kiếp. Nếu hay phản chiếu thì không có người thứ hai mà tất cả việc làm động tác không làm suy giảm thực tướng ấy.

*

Tăng hỏi:

- Tâm pháp cả hai đều mất thì hướng về chỗ nào?

Sư đáp:

- Người ở thành Dĩnh không nhiễm dơ, uổng công gột rửa ( ).

Tăng nói:

- Thỉnh thầy cho lời nói chẳng trả về.

Sư đáp:

- Tức là câu chẳng trả về.

(Người sau nêu hỏi Động Sơn, Động Sơn nói “Đạo thì rất dễ, hiếm gặp tác gia”).

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Hoài Uẩn
__________________________________________________ _____________________________________




5. THIỀN SƯ HOÀI UẨN

CHÙA CHƯƠNG KÍNH, PHỦ KINH TRIỆU.

toàn châu đồng an nhân dã 。tính
tạ thị 。thụ đại tịch tâm ấn 。sơ trụ định châu bá nham 。thứ chỉ trung điều
sơn 。đường nguyên hòa sơ hiến tôn chiếu cư thượng tự huyền học giả bôn thấu 。sư
thượng đường kì đồ viết 。chí lí vô ngôn thời nhân bất tất 。cương tập tha sự
dĩ vi công năng 。bất tri tự tính nguyên phi trần cảnh 。thị cá vi diệu đại
giải thoát môn 。sở hữu giám giác bất nhiễm bất ngại 。như thị quang minh vị tằng
hưu phế 。nẵng kiếp chí kim cố vô biến dị 。do như nhật luân viễn cận tư
chiếu 。tuy cập chúng sắc bất dữ nhất thiết hòa hợp 。linh chúc diệu minh phi giả
đoán luyện 。vi bất liễu cố thủ ư vật tượng 。đãn như niết mục vọng khởi không
hoa 。đồ tự bì lao uổng kinh kiếp số 。nhược năng phản chiếu vô đệ nhị nhân 。
cử thố thí vi bất khuy thật tướng 。tăng vấn tâm pháp song vong chỉ quy hà
sở 。sư viết 。dĩnh nhân vô ô đồ lao vận cân 。viết thỉnh sư bất phản chi
ngôn 。sư viết 。tức vô phản cú (hậu nhân cử chi ư đỗng sơn 。đỗng sơn vân 。đạo tức thậm dị 。hãn ngộ tác gia )

--------------------

泉州同安人也。姓
謝氏。受大寂心印。初 住 定州柏巖。次止中條
山。唐元 和初 憲宗詔居上寺玄學者奔湊。師
上堂示徒曰。至理忘言時人不悉。彊� �他事
以 為功 能。不知自性元 非塵境。是箇微妙大
解脫門。所有鑒覺不染不礙。如是光 明未曾
休廢。曩劫 至今固無變易。猶如日輪遠近斯
照。雖及眾色不與一 切和合。靈燭妙明非假
鍛鍊。為不了 故取於物象。但 如揑目妄起空
華。徒自疲勞 枉經劫 數。若能返照無第二 人。
舉措施為不虧實相。僧 問心法雙亡指歸何
所。師曰。郢人無污徒勞 運斤。曰請師不返之
言。師曰。即無返句(後人舉之 於洞山。洞山云 。道即甚易。罕遇作家)

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Hoài Uẩn
__________________________________________________ _____________________________________



Hòa thượng Bá Trượng sai một vị tăng đến thăm dò. Lúc Sư thượng đường, tăng trải tọa cụ lễ bái xong, đứng dậy tháo một chiếc giày vải đưa lên trước mặt Sư, rồi dùng tay áo phủi sạch bụi và lật úp chiếc giày. Sư nói:

- Lão tăng tội lỗi.

*

Có tăng hỏi:

- Tổ sư truyền pháp môn tâm địa, hoặc là tâm chơn như, hoặc tâm vọng tưởng, hoặc tâm chẳng chơn chẳng vọng, hoặc là tâm đứng riêng ngoài giáo tam thừa?

Sư hỏi:

- Ông thấy hư không trước mắt chăng?

Đáp:

- Tin biết hằng tồn tại trước mắt mà người không tự thấy.

Sư nói:

- Ông chớ nhận hình, bóng.

Tăng hỏi:

- Hòa thượng làm sao?

Sư lấy tay vạch hư không ba lần. Tăng hỏi:

- Thế nào mới phải?

Sư nói:

- Về sau ông sẽ hội.

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Hoài Uẩn
__________________________________________________ _____________________________________



bá trượng
hòa thượng linh nhất tăng lai tứ hậu 。sư thượng đường thứ 。triển toạ cụ lễ bái
liễu 。khởi lai niêm sư nhất chích táp hài 。dĩ sam tụ bật khước trần liễu 。đảo
phú hướng hạ 。sư viết 。lão tăng tội quá 。hoặc vấn 。tổ sư truyền tâm địa pháp
môn 。vi thị chân như tâm 。vọng tưởng tâm 。phi chân phi vọng tâm 。vi thị tam
thừa giáo ngoại biệt lập tâm 。sư viết 。nhữ kiến mục tiền hư không ma 。viết tín
tri thường tại mục tiền nhân tự bất kiến 。sư viết 。nhữ mạc nhận ảnh tượng 。viết
hòa thượng tác ma sinh 。sư dĩ thủ bát không tam hạ viết 。tác ma sinh tức
thị 。sư viết 。nhữ hướng hậu hội khứ tại 。

--------------------

百丈
和尚令一 僧 來伺候。師上堂次。展坐具 禮拜
了 。起來拈師一 隻靸鞋。以 衫袖拂却塵了 。倒
覆向下。師曰。老僧 罪過。或問。祖師傳心地法
門。為是真如心。妄想心。非真非妄� �。為是三
乘教外別 立心。師曰。汝見目前 虛空麼。曰信
知常在目前 人自不見。師曰。汝莫認影像 。曰
和尚作麼生。師以 手撥空三下曰。作麼生即
是。師曰。汝向後會去在。

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Hoài Uẩn
__________________________________________________ _____________________________________



Có một vị tăng đến nhiễu Sư ba vòng, rồi chống tích trượng mà đứng. Sư nói:

- Phải, phải!

(Trường Khánh thay nói: “Ở đâu là thân tâm, Phật pháp của Hòa thượng?”)

Tăng ấy lại đến Nam Tuyền, cũng nhiễu Nam Tuyền ba vòng rồi chống tích trượng mà đứng. Nam Tuyền nói:

- Chẳng phải, chẳng phải! Đó là do sức gió thức chuyển, có trước sau thành hoại.

Tăng hỏi:

- Chương Kính nói phải, vì sao Hòa thượng nói chẳng phải?

Nam Tuyền nói:

- Chương Kính thì phải, còn ông chẳng phải.

(Trường Khánh thay nói “Hòa thượng thì tâm hạnh nào?”. Vân Cư Tích nói “Chương Kính chưa chắc nói phải, Nam Tuyền chưa chắc nói chẳng phải”. Lại nói “Ông tăng đó lúc đầu chỉ cần cầm gậy đi ra là vừa vặn”).

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Hoài Uẩn
__________________________________________________ _____________________________________



hữu nhất tăng lai nhiễu sư tam táp
chân tích nhi lập 。sư viết 。thị thị (trường khánh đại vân 。hòa thượng phật pháp thân tâm hà tại )kì tăng hựu đáo
nam toàn 。diệc nhiễu nam toàn tam táp chân tích nhi lập 。nam toàn vân 。bất thị
bất thị 。thử thị phong lực sở chuyển thuỷ chung thành hoại 。tăng vân 。chương kính đạo
thị 。hòa thượng vi thập ma đạo bất thị 。nam toàn vân 。chương kính tức thị thị
nhữ bất thị (trường khánh đại vân 。hòa thượng thị thập ma tâm hành 。vân cư tích vân 。chương kính vị tất đạo thị 。nam toàn vị tất đạo bất thị 。hựu vân 。già tăng đương sơ đãn trì
tích xuất khứ kháp hảo )

--------------------

有一 僧 來繞師三匝
振錫而立。師曰。是是(長慶代 云 。和尚佛法身心何 在)其僧 又到
南泉。亦繞南泉三匝振錫而立。南泉� � 。不是
不是。此是風力 所轉始終成壞。僧 云 。章敬道
是。和尚為什麼道不是。南泉云 。章敬即是是
汝不是(長慶代 云 。和尚是什麼心行。雲居錫云 。章敬未必道是。南泉未必道不是。� �云 。遮僧 當初 但 持
錫出去恰好)

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Hoài Uẩn
__________________________________________________ _____________________________________



Sư có tiểu sư đi hành cước, trở về. Sư hỏi:

- Ông rời nơi đây mấy năm rồi?

Đáp:

- Rời sự thân cận Hòa thượng sắp tròn tám năm.

Sư hỏi:

- Làm nên cái gì?

Tiểu sư vẽ một vòng tròn trên mặt đất. Sư hỏi:

- Chỉ là cái này, còn cái nào khác?

Tiểu sư bèn bôi xóa vòng tròn, rồi lễ bái.

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Hoài Uẩn
__________________________________________________ _____________________________________


sư hữu tiểu sư hành cước hồi 。sư vấn viết 。nhữ li thử gian đa
thiểu niên da 。viết li hòa thượng tả hữu tương cập bát niên 。sư viết 。biện
đắc cá thập ma 。tiểu sư ư địa hoạ nhất viên tướng 。sư viết 。chỉ già cá
canh biệt hữu 。tiểu sư nãi hoạ phá viên tướng hậu lễ bái 。


--------------------

師有小師行脚迴。師問曰。汝離此間� �
少年耶。曰離和尚左右將及八 年。師曰。辦
得箇什麼。小師於地畫一 圓相。師曰。只遮箇
更別 有。小師乃畫破圓相後禮拜。

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Hoài Uẩn
__________________________________________________ _____________________________________



Tăng hỏi:

- Trong thân ngũ uẩn tứ đại, cái nào là Phật tánh xưa nay?

Sư bèn gọi tên của tăng, tăng ứng dạ. Chốc lát sau Sư nói:

- Ông không có Phật tánh.

Năm Đường Nguyên Hòa thứ 13 (818 - Đường Hiến Tông), ngày 22 tháng chạp Sư thị hiện nhập diệt. Xây tháp thờ ở Bá Thủy. Sắc ban thụy hiệu là Đại Giác Thiền Sư, tháp hiệu Đại Bảo Tướng.

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Hoài Uẩn
__________________________________________________ _____________________________________


tăng vấn 。tứ đại
ngũ uẩn thân trung 。a na cá thị bản lai phật tính 。sư nãi hô tăng danh 。
tăng ưng nặc 。sư lương cửu viết 。nhữ vô phật tính 。đường nguyên hòa thập tam niên
thập nhị nguyệt nhị thập nhị nhật kì diệt 。kiến đáp vu bá thuỷ 。sắc thụy đại
giác thiền sư đại bảo tướng chi đáp 。

--------------------

僧 問。四大
五 蘊身中。阿那箇是本來佛性。師乃呼� � 名。
僧 應諾。師良久 曰。汝無佛性。唐元 和十三年
十二 月二 十二 日示滅。建塔于灞水。勅 諡大
覺禪師大寶相之 塔。

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Minh Triết
__________________________________________________ _____________________________________




6. THIỀN SƯ MINH TRIẾT .

BÁCH NHAM, ĐỊNH CHÂU


Thường gặp Hòa thượng Dược Sơn xem kinh, nhân đó Sư nói với Dược Sơn:

- Hòa thường không nên làm người vượn nhé!

Dược Sơn để kinh xuống, hỏi:

- Mặt trời đến lúc nào rồi?

Sư đáp:

- Đúng ngọ.

Dược Sơn hỏi:

- Còn có văn thái nào nữa?

Sư nói:

- Tôi cái Không cũng không còn.

Dược Sơn nói:

- Lão huynh thông minh lắm.

Sư nói:

- Tôi chỉ như thế, Hòa thượng thế nào?

Dược Sơn đáp:

- Què què lết lết, trăm thô ngàn vụng, cứ thế qua ngày.

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Minh Triết
__________________________________________________ _____________________________________


định châu bá nham minh triết thiền sư 。thường kiến dược sơn hòa thượng khán kinh 。nhân
ngữ chi viết 。hòa thượng mạc nhu nhân hảo 。dược sơn trí kinh vân 。nhật đầu tảo
vãn dã 。sư vân 。chính đương ngọ dã 。dược sơn vân 。do hữu văn thái tại 。
sư vân 。mỗ giáp vô diệc vô 。dược sơn vân 。lão huynh hảo thông minh 。sư
vân 。mỗ giáp chỉ nhẫm ma hòa thượng tác ma sinh 。dược sơn vân 。bả bả khế
khế bá xú thiên chuyết 。thả nhẫm ma quá thời 。

--------------------

定州柏巖明哲禪師。甞見藥山和尚看� �。因
語之 曰。和尚莫猱人好。藥山置經云 。日頭早
晚也。師云 。正當午也。藥山云 。猶有文采在。
師云 。某甲無亦無。藥山云 。老兄 好聰明。師
云 。某甲只恁麼和尚作麼生。藥山云 。跛跛挈
挈百醜千拙。且恁麼過時。

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Đại Nghĩa
__________________________________________________ _____________________________________




6. THIỀN SƯ ĐẠI NGHĨA.

NGA HỒ, TÍN CHÂU.


Người ở Tu Giang Cù Châu, họ Từ.

Lý Cao thường hỏi Sư:

- Đức Đại Bi dùng ngàn tay ngàn mắt để làm gì?

Sư đáp:

- Nay vua dùng ông để làm gì?

Có một vị Tăng xin xây tháp. Lý thượng thư hỏi Tăng:

- Định liệu cho cái thây ma dưới tháp thì Kinh đã không cho rồi, còn làm gì?

Tăng không đáp, lại đến hỏi Sư. Sư nói:

- Ông ấy đắc Đại Xiển đề.

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Đại Nghĩa
__________________________________________________ _____________________________________


tín châu nga hồ đại nghĩa thiền sư giả 。cù châu tu giang nhân dã 。tính từ
thị 。lí cao thường vấn sư 。đại bi dụng thiên thủ nhãn tác ma 。sư vân 。kim
thượng dụng công tác ma 。hữu nhất tăng khí trí đáp 。lí thượng thư vấn vân 。giáo
trung bất hứa tương thi đáp hạ quá 。hựu tác ma sinh 。vô đối 。tăng khước lai
vấn sư 。sư vân 。tha đắc đại xiển đề 。

-------------------

信 州鵝湖大義禪師者。衢州須江人也。� �徐
氏。李翱甞問師。大悲用千手眼作麼� �師云 。今
上用公 作麼。有一 僧 乞置塔。李尚書問云 。教
中不許將屍塔下過。又作麼生。無對� �僧 却來
問師。師云 。他得大闡提。

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Đại Nghĩa
__________________________________________________ _____________________________________



Vua Đường Hiến Tông (806 – 820) từng ban chiếu mời Sư nhập nội, luận nghĩa ở điện Lân Đức.

Có một pháp sư hỏi:

- Thế nào là tứ đế?

Sư hỏi lại:

- Thánh thượng là một đế, tam đế ở đâu?

Lại hỏi:

- Dục giới không có thiền, thiền ở sắc giới, căn cứ vào đâu mà thành lập thiền ở cõi nước nầy?

Sư đáp:

- Pháp sư chỉ biết cõi dục không có thiền mà chẳng biết cõi thiền không có dục.

Pháp sư hỏi:

- Thế nào là thiền?

Sư đưa tay chỉ hư không. Pháp sư không đáp được.

Vua nói:

- Pháp sư giảng biết bao kinh luận, chỉ một chút này còn chẳng biết xử trí ra sao.

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Đại Nghĩa
__________________________________________________ _____________________________________


đường hiến tôn thường chiếu nhập nội 。ư
lân đức điện luận nghị 。hữu nhất pháp sư vấn 。như hà thị tứ đế 。sư vân 。
thánh thượng nhất đế tam đế hà tại 。hựu vấn 。dục giới vô thiền thiền cư sắc
giới 。thử độ bằng hà nhi lập thiền 。sư vân 。pháp sư chỉ tri dục giới vô
thiền 。bất tri thiền giới vô dục 。pháp sư vân 。như hà thị thiền 。sư dĩ thủ
điểm không 。pháp sư vô đối 。đế vân 。pháp sư giảng vô cùng kinh luận 。chỉ
già nhất điểm thượng bất nại hà 。

-----------------------

唐憲宗甞詔入 內。於
麟德殿論議。有一 法師問。如何 是四諦。師云 。
聖上一 帝三帝何 在。又問。欲界無禪禪居色
界。此土憑何 而立禪。師云 。法師只知欲界無
禪。不知禪界無欲。法師云 。如何 是禪。師以 手
點空。法師無對。帝云 。法師講無窮經論。只
遮一 點尚不奈何 。

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Đại Nghĩa
__________________________________________________ _____________________________________



Sư lại hỏi các vị thạc đức:

- Đi đứng nằm ngồi rốt lại lấy gì là đạo?

Có vị đáp:

- Cái biết, ấy là đạo.

Sư nói:

- "Không thể dùng cái trí (phân biệt) mà hiểu biết, không thể dùng cái thức mà nhận biết". Cái biết huyễn ấy sao có thể là đạo được ư?

Có vị đáp:

- Vô phân biệt là đạo.

Sư nói:

- Vô phân biệt sao có thể là đạo được ư? "Khéo hay phân biệt các pháp tướng, đối với đệ nhất nghĩa mà không động".

Có vị đáp:

- Tứ thiền bát định là đạo.

Sư nói:

- Thân Phật vô vi, chẳng rơi vào số lượng. Làm sao đạo là tứ thiền bát định được ư?

Chúng đều lặng thinh.

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Đại Nghĩa
__________________________________________________ _____________________________________


sư khước vấn chư thạc đức viết 。hành trụ toạ
ngoạ tất cánh dĩ hà vi đạo 。hữu đối viết 。tri giả thị đạo 。sư viết 。bất
khả dĩ trí tri 。bất khả dĩ thức thức 。an đắc tri giả thị đạo hồ 。hữu
đối vô phân biệt thị đạo 。sư viết 。thiện năng phân biệt chư pháp tướng 。ư đệ
nhất nghĩa nhi bất động an đắc vô phân biệt thị đạo hồ 。hữu đối 。tứ thiền
bát định thị đạo 。sư viết 。phật thân vô vi bất đoạ chư số 。an tại tứ
thiền bát định da 。chúng giai đỗ khẩu 。

------------------

師却問諸碩德曰。行住 坐
臥畢竟以 何 為道。有對曰。知者是道。師曰。不
可以 智知。不可以 識識。安得知者是道乎。有
對無分別 是道。師曰。善能分別 諸法相。於第
一 義而不動 安得無分別 是道乎。有對。四禪
八 定是道。師曰。佛身無為不墮諸數。� �在四
禪八 定耶。眾皆杜口。

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Đại Nghĩa
__________________________________________________ _____________________________________



Sư lại nêu lời của vua Thuận Tông (805) hỏi thiền sư Thi Lợi: “Chúng sanh cả thế giới làm sao kiến tánh thành Phật được?”. Thi Lợi đáp: “Phật tánh cũng như trăng trong nước, thấy được mà không nắm bắt được”. Nhân đó, Sư nói với vua Hiến Tông.

- Tâm thấy, chẳng phải thấy Phật tánh. Như trăng trong nước làm sao nắm bắt?

Vua lại hỏi:

- Cái gì là Phật tánh?

Sư đáp:

- Chẳng ngoài cái hỏi của bệ hạ.

Vua thầm khế hợp chơn tông, càng thêm kính trọng.

Vào năm Nguyên Hòa thứ 13 (818), ngày mùng 7 tháng giêng Sư quy tịch. Thọ 74 tuổi. Sắc ban thụy hiệu Tuệ Giác Thiền Sư, tháp hiệu là Kiến Tánh.

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Đại Nghĩa
__________________________________________________ _____________________________________


sư hựu cử 。thuận tôn vấn thi lợi thiền
sư 。đại địa chúng sinh như hà đắc kiến tính thành phật 。thi lợi vân 。phật tính
do như thuỷ trung nguyệt 。khả kiến bất khả thủ 。nhân vị đế viết 。phật tính phi
kiến tâm kiến 。thuỷ trung nguyệt như hà anh thủ 。đế nãi vấn 。hà giả thị
phật tính 。sư đối viết 。bất li bệ hạ sở vấn 。đế mặc khế chân tôn ích
gia khâm trùng 。sư ư nguyên hòa thập tam niên chính nguyệt thất nhật quy tịch 。thọ
thất thập tứ 。sắc thụy tuệ giác thiền sư kiến tính chi đáp 。

-----------------------

師又舉。順宗問尸利 禪
師。大地眾生如何 得見性成佛。尸利 云 。佛性
猶如水中月。可見不可取。因謂帝曰� �佛性非
見心見。水中月如何 攖取。帝乃問。何 者是
佛性。師對曰。不離陛下所問。帝默� �真宗益
加 欽重。師於元 和十三年正月七日歸寂。壽
七十四。勅 諡慧覺禪師見性之 塔。

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Tự Tại
__________________________________________________ _____________________________________




8. THIỀN SƯ TỰ TẠI

NÚI PHỤC NGƯU, Y KHUYẾT.

(Phía nam huyện Lạc Dương, Hà Nam)


Người Ngô Hưng, họ Lý. Ban đầu Sư nương thiền sư Quốc Nhất ở Kính Sơn, thọ giới cụ túc; sau tham kiến Đại Tịch (Mã Tổ) ở Nam Khang, phát minh tâm địa.

Nhân Đại Tịch sai sư đem thư đến Quốc sư Huệ Trung, Quốc sư hỏi:

- Mã Đại sư lấy gì dạy đồ chúng?

Đáp:

- Tức tâm tức Phật.

Quốc sư hỏi:

- Đó là lời nói gì?

Hồi lâu, Quốc sư lại hỏi:

- Ngoài cái đó, còn có lời dạy nào nữa?

Sư đáp:

- Phi tâm phi Phật, hoặc nói “Chẳng phải tâm, chẳng phải Phật, chẳng phải vật”.

Quốc sư nói:

- Còn chút ít so sánh.

Sư hỏi:

- Mã Đại sư thì như thế, chưa biết ở đây Hòa thượng dạy thế nào?

Quốc sư nói:

Tam điểm như lưu thủy,

Khúc tự ngải hòa liêm.

Dịch:

Ba điểm như nước chảy,

Cong tợ liềm cắt lúa.

*

Về sau Sư ẩn ở núi Phục Ngưu. Một hôm Sư dạy chúng:

- Tức tâm tức Phật, là câu không bệnh cầu bệnh; phi tâm phi Phật , là câu thuốc bệnh đối trị nhau.

Tăng hỏi:

- Thế nào là câu tiêu dao tự tại?

Sư đáp:

- Xưa nay truyền dưới núi Phục Ngưu.

Về sau Sư thị hiện nhập diệt ở chùa Khai Nguyên, Tùy Châu. Thọ 81 tuổi.

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Tự Tại
__________________________________________________ _____________________________________


y quyết phục ngưu sơn tự tại thiền sư giả 。ngô hưng nhân dã 。tính lí thị 。
sơ y kính sơn quốc nhất thiền sư thụ cụ 。hậu ư nam khang kiến đại tịch
phát minh tâm địa 。nhân vi đại tịch tống thư ư trung quốc sư 。quốc sư vấn
viết 。mã đại sư dĩ hà kì đồ 。đối viết 。tức tâm tức phật 。quốc sư
viết 。thị thậm ma ngữ thoại 。lương cửu hựu vấn viết 。thử ngoại canh hữu thập
ma ngôn giáo 。sư viết 。phi tâm phi phật 。hoặc vân bất thị tâm bất thị phật 。
bất thị vật 。quốc sư viết 。do giác ta tử 。sư viết 。mã đại sư tức
nhẫm ma 。vị thẩm hòa thượng thử gian như hà 。quốc sư viết 。tam điểm như lưu
thuỷ 。khúc tự ngải hoà liêm 。sư hậu ẩn vu phục ngưu sơn 。nhất nhật vị chúng
viết 。tức tâm tức phật 。thị vô bệnh cầu bệnh cú 。phi tâm phi phật 。thị dược
bệnh đối trị cú 。tăng vấn 。như hà thị thoát sái để cú 。sư viết 。phục ngưu
sơn hạ cổ kim truyền 。sư hậu ư tùy châu khai nguyên tự kì diệt 。thọ bát
thập nhất 。

-----------------------

伊 闕伏牛山自在禪師者。吳興人也。姓� �氏。
初 依徑山國一 禪師受具 。後於南康見大寂
發明心地。因為大寂送書於忠國師。� �師問
曰。馬大師以 何 示徒。對曰。即心即佛。國師
曰。是甚麼語話。良久 又問曰。此外更有什
麼言教。師曰。非心非佛。或云 不是心不是佛。
不是物。國師曰。猶較些子。師曰。� �大師即
恁麼。未審和尚此間如何 。國師曰。三點如流
水。曲似 刈 禾鎌。師後隱于伏牛山。一 日謂眾
曰。即心即佛。是無病求病句。非心� �佛。是藥
病對治句。僧 問。如何 是脫灑底句。師曰。伏牛
山下古今傳。師後於隨州開元 寺示滅。壽八
十一 。

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Bảo Tích
__________________________________________________ _____________________________________




8. THIỀN SƯ BẢO TÍCH
BÀN SƠN, U CHÂU.


Tăng hỏi:

- Thế nào là đạo?

Sư đáp:

- Xuất.

Tăng thưa:

- Học nhân chưa lãnh hội ý chỉ.

Sư nói:

- Khứ.

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Bảo Tích
__________________________________________________ _____________________________________


u châu bàn sơn bảo tích thiền sư 。tăng vấn 。như hà thị đạo 。sư viết xuất 。
tăng viết 。học nhân vị lĩnh chỉ tại 。sư viết khứ 。

-------------------

幽州盤山寶積禪師。僧 問。如何 是道。師曰出。
僧 曰。學人未領旨在。師曰去。

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Bảo Tích
__________________________________________________ _____________________________________



Sư thượng đường dạy chúng:

Nếu tâm vô sự thì muôn hình tượng bất sanh. Nơi ý máy huyền dứt tuyệt thì mảy trần sao lập?

Đạo vốn không hình thể, nhân đạo mà lập danh; đạo vốn vô danh, nhân danh mà lập được tên hiệu. Nếu nói tức tâm tức Phật, hiện thời chưa nhập huyền vi; nếu nói phi tâm phi Phật, là chỉ cái cực tắc còn lần theo dấu vết. Nhất lộ hướng thượng mà ngàn thánh chẳng truyền, học giả tìm hình như vượn bắt bóng; trong cái không của đại đạo còn có gì để trước sau? Trường không dứt tuyệt bờ mé cần gì để đo lường? Cái rỗng không đã như thế, lại nói gì về đạo?

Phàm tâm nguyệt cô đơn tròn sáng, bao hàm vạn tượng, ánh sáng chẳng chiếu cảnh mà cảnh cũng chẳng còn, sáng và cảnh cả hai đều mất thì lại là vật gì? Chư thiền đức, ví như ném kiếm lay động hư không, không luận đạt hay không đạt mà ở đây vầng không không vết kiếm và lưỡi kiếm không hao mòn. Tâm tâm nếu hay vô tri như thế thì toàn tâm là Phật, toàn Phật là người, người với Phật không khác mới là đạo.

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Bảo Tích
__________________________________________________ _____________________________________


sư thượng đường kì chúng viết 。
tâm nhược vô sự vạn tượng bất sinh 。ý tuyệt huyền cơ tiêm trần hà lập 。đạo
bản vô thể nhân đạo nhi lập danh 。đạo bản vô danh nhân danh nhi đắc hiệu 。
nhược ngôn tức tâm tức phật 。kim thời vị nhập huyền vi 。nhược ngôn phi tâm phi
phật 。do thị chỉ tung chi cực tắc 。hướng thượng nhất lộ thiên thánh bất truyền 。học
giả lao hình như viên tróc ảnh 。phu đại đạo vô trung phục thùy tiên hậu 。trường
không tuyệt tế hà dụng xưng lượng 。không kí như tư đạo phục hà thuyết 。phu tâm
nguyệt cô viên quang thôn vạn tượng 。quang phi chiếu cảnh cảnh diệc phi tồn 。quang cảnh
câu vong phục thị hà vật 。thiền đức 。thí như trịch kiếm huy không 。mạc luận cập
chi bất cập 。tư nãi không luân vô tích kiếm nhận vô khuy 。nhược năng như thị
tâm tâm vô tri 。toàn tâm tức phật toàn phật tức nhân 。nhân phật vô dị thuỷ
vi đạo hĩ 。

-------------------

師上堂示眾曰。
心若無事 萬象不生。意絕玄機纖 塵何 立。道
本無體因道而立名。道本無名因名而� �號。
若言即心即佛。今時未入 玄微。若言非心非
佛。猶是指蹤之 極則 。向上一 路千聖不傳。學
者勞 形如猿捉影。夫大道無中復誰先後。� �
空絕際何 用稱量。空既如斯道復何 說。夫心
月孤圓光 吞萬象。光 非照境境亦非存。光 境
俱 亡復是何 物。禪德。譬如擲劍 揮空。莫論及
之 不及。斯乃空輪無迹劍 刃 無虧。若能如是
心心無知。全 心即佛全 佛即人。人佛無異始
為道矣。

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Bảo Tích
__________________________________________________ _____________________________________



Chư thiền đức, nếu là người học đạo thì giống như đất đội hòn núi mà không biết núi trơ trọi và cao lớn, như đá ngậm ngọc mà không biết ngọc không có tì vết. Người như thế, gọi là xuất gia. Cho nên bậc Đạo sư nói “Pháp vốn không trở ngại tướng, tam tế cũng lại như vậy”. Người vô vi vô sự hãy còn cái nạn do cái xích bằng vàng, sở dĩ nguồn linh riêng sáng, đạo tuyệt đối vô sanh. Đại trí không phải sáng, chơn không không dấu vết, chơn như phàm thánh đều là lời trong mộng, Phật cùng niết bàn đều là lời nói tăng thêm.

Chư thiền đức, phải tự xem lại, không ai thay thế mình, tam giới không pháp thì cầu tâm chỗ nào? Tứ đại vốn không thì Phật nương đâu mà trụ? Cái tuyền cơ bất động vắng lặng vô ngôn, gặp mặt trình nhau, không còn việc chi khác.

Xin trân trọng !

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Bảo Tích
__________________________________________________ _____________________________________


thiền đức 。khả trung học đạo 。tự địa kình sơn bất tri sơn chi
cô tuấn 。như thạch hàm ngọc bất tri ngọc chi vô hà 。nhược như thử giả thị
danh xuất gia 。cố đạo sư vân 。pháp bản bất tướng ngại 。tam tế diệc phục nhiên 。
vô vi vô sự nhân 。do thị kim toả nan 。sở dĩ linh nguyên độc diệu đạo
tuyệt vô sinh 。đại trí phi minh chân không vô tích 。chân như phàm thánh giai thị
mộng ngôn 。phật cập niết bàn tịnh vi tăng ngữ thiền đức 。thả tu tự khán vô
nhân thế đại 。tam giới vô pháp hà xứ cầu tâm 。tứ đại bản không phật y
hà trụ 。tuyền cơ bất động tịch nhĩ vô ngôn 。địch diện tướng trình canh vô dư
sự 。trân trùng 。

-------------------

禪德。可中學道。似 地擎山不知山之
孤峻。如石含玉不知玉之 無瑕。若如此者是
名出家。故導師云 。法本不相礙。三際亦復然。
無為無事 人。猶是金鎖難。所以 靈源獨耀道
絕無生。大智非明真空無迹。真如凡� �皆是
夢言。佛及涅槃並 為增語禪德。且須自看無
人替代 。三界無法何 處求心。四大本空佛依
何 住 。璿機不動 寂爾無言。覿面相呈更無餘
事 。珍重。

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Bảo Tích
__________________________________________________ _____________________________________



Sư sắp thuận thế (tịch), bảo chúng:

- Có ai vẽ được chơn tướng ta không?

Chúng đều dâng trình hình vẽ chơn tướng Sư. Họ đều bị Sư đánh. Đệ tử Phổ Hóa bước ra, nói:

- Con vẽ được.

Sư hỏi:

- Sao chẳng trình lão tăng?

Phổ Hóa bèn nhào lộn ngược thân, rồi đi ra. Sư nói:

- Gã này về sau ắt sẽ ngông cuồng tiếp người.

Sư đã thình lình thiên hóa. Sắc ban thụy hiệu là Ngưng Tịch Đại Sư, tháp hiệu Chơn Tế.

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Bảo Tích
__________________________________________________ _____________________________________


sư tương thuận thế 。cáo chúng viết 。hữu nhân mạo đắc ngô chân
phủ 。chúng giai tương tả đắc chân trình sư 。sư giai đả chi 。đệ tử phổ hoá
xuất viết 。mỗ giáp mạo đắc 。sư viết 。hà bất trình tự lão tăng 。phổ hoá
nãi đả cân ẩu nhi xuất 。sư viết 。già hán hướng hậu như phong cuồng tiếp nhân
khứ tại 。sư kí yêm hoá 。sắc thụy ngưng tịch đại sư chân tế chi đáp 。

-------------------

師將順世 。告眾曰。有人貌得吾真
否。眾皆將寫得真呈師。師皆打之 。弟子普化
出曰。某甲貌得。師曰。何 不呈似 老僧 。普化
乃打筋斗而出。師曰。遮漢向後如風� �接人
去在。師既奄化。勅 諡凝寂大師真際之 塔。

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Thái Dục
__________________________________________________ _____________________________________




10. THIỀN SƯ THÁI DỤC

NÚI PHÙ DUNG, TÌ LĂNG.


Sư người Kim Lăng, họ Phạm. Năm 12 tuổi đến lễ thiền sư Huệ Trung, đời thứ 6 núi Ngưu Đầu, xin thế phát. Năm 23 tuổi thọ giới cụ túc tại chùa An Quốc, Kinh Triệu. Sau Sư gặp Đại Tịch thầm nhận ý Tổ.

Năm Đường Nguyên Hòa thứ 13 (818 - Đường Hiến Tông), Sư ở núi Phù Dung quận Nghĩa Hưng, Tì Lăng. Một hôm nhân Sư và Bàng Cư sĩ đi độ trai, lúc Cư sĩ nhận phần ăn, Sư nói:

- Sanh tâm nhận cúng dường, từ trước Ngài Tịnh Danh đã quở. Cách đây một đường cơ(*), Cư sĩ có đành lòng không?

Cư sĩ nói:

- Lúc đó Ngài Thiện Hiện (Tu bồ đề) đâu chẳng phải là tác gia?

Sư nói:

- Chẳng quan hệ đến chuyện ông ấy.

Cư sĩ nói:

- Đồ ăn tới bên miệng bị cái ấy đoạt mất.

Sư bèn ăn. Cư sĩ nói:

- Chẳng tiêu hóa nhất cú*.

Cư sĩ lại hỏi Sư:

- Chỗ Mã Đại sư thiết thực vì người, có phân phó cho thầy và tôi không?

Sư đáp:

- Tôi còn chưa thấy Mã Đại sư, làm gì biết chỗ thiết thực vì người của thầy ấy.

Cư sĩ nói:

- Chỉ là cái thấy biết đó thôi, cũng không có chỗ để dò xét.

Sư nói:

- Cư sĩ cũng nói năng về cái nhất không được.

Cư sĩ nói:

- Nói năng về cái nhất*, thầy lại để mất tông. Nếu phải hướng về cái hai cái ba, thầy có mở miệng được không?

Sư đáp:

- Thật dường như mở miệng không được để nói về cái thật.

Cư sĩ vỗ tay rồi đi ra.

Trong năm Bảo Lịch (825 – 827 – Đường Kính Tông), Sư về Tề Vân nhập diệt. Thọ 80 tuổi, tuổi lạp 58. Năm Thái Hòa thứ hai 828 (Đường Văn Tông), truy thụy hiệu Đại Bảo Thiền Sư, tháp tên Lăng Già.

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Thái Dục
__________________________________________________ _____________________________________




10. THÁI DỤC THIỀN SƯ

PHÙ DUNG SƠN, TÌ LĂNG.

毘陵芙蓉山太毓禪師。

kim lăng nhân dã 。tính phạm thị 。
niên thập nhị lễ ngưu đầu sơn đệ lục thế trung thiền sư lạc phát 。nhị thập
tam ư kinh triệu an quốc tự thụ cụ 。hậu ngộ đại tịch mật truyền tổ ý 。
đường nguyên hòa thập tam niên chỉ tì lăng nghĩa hưng phù dong sơn 。nhất nhật nhân
hành thực dữ bàng cư sĩ 。cư sĩ tiếp thực thứ 。sư vân 。sinh tâm thụ thí
tịnh danh tảo ha 。khứ thử nhất cơ cư sĩ hoàn cam phủ 。cư sĩ vân 。đương
thời thiện hiện khởi bất tác gia 。sư vân 。phi quan tha sự 。cư sĩ vân 。thực
đáo khẩu biên bí tha đoạt khước 。sư nãi hạ thực 。cư sĩ vân 。bất tiêu nhất
cú 。cư sĩ hựu vấn sư 。mã đại sư trước thật vi nhân xứ 。hoàn phân phó
ngô sư phủ 。sư vân 。mỗ giáp thượng vị kiến tha 。tác ma tri tha trước thật
xứ 。cư sĩ vân 。chỉ thử kiến tri dã vô thảo xứ 。sư vân 。cư sĩ dã
bất đắc nhất hướng ngôn thuyết 。cư sĩ vân 。nhất hướng ngôn thuyết sư hựu thất tôn 。
nhược tác lưỡng hướng tam hướng 。sư hoàn khai đắc khẩu phủ 。sư vân 。trực tự khai
khẩu bất đắc khả vị thật dã 。cư sĩ mô chưởng nhi xuất 。bảo lịch trung quy
tề vân nhập diệt 。thọ bát thập 。lạp ngũ thập bát 。đại hòa nhị niên đôi thụy
đại bảo thiền sư lăng già chi đáp 。

-------------------

金陵人也。姓范氏。
年十二 禮牛頭山第六 世 忠禪師落髮。二 十
三於京兆 安國寺受具 。後遇大寂密傳祖意。
唐元 和十三年止毘陵義興芙蓉山。一 日因
行食與龐居士。居士接食次。師云 。生心受施
淨名早訶。去此一 機居士還甘否。居士云 。當
時善現豈不作家。師云 。非關他事 。居士云 。食
到 口邊被他奪却。師乃下食。居士云 。不消一
句。居士又問師。馬大師著實為人處� �還分付
吾師否。師云 。某甲尚未見他。作麼知他著實
處。居士云 。只此見知也無討處。師云 。居士也
不得一 向言說。居士云 。一 向言說師又失宗。
若作兩向三向。師還開得口否。師云 。直似 開
口不得可謂實也。居士撫掌而出。寶� �中歸
齊雲入 滅。壽八 十。臘五 十八 。大和二 年追諡
大寶禪師楞伽 之 塔。

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Bảo Triệt
__________________________________________________ _____________________________________




11. THIỀN SƯ BẢO TRIỆT

NÚI MA CỐC, BỒ CHÂU.


Một hôm đang đi bộ với Mã Tổ, Sư hỏi:

- Thế nào là Đại Niết Bàn?

Tổ nói:

- Gấp!

Sư hỏi:

- Gấp cái gì?

Tổ nói:

- Xem nước.

*

Có lần Sư và Đơn Hà đi núi, thấy cá bơi trong nước. Sư đưa tay chỉ cá, Đơn Hà nói:

- Thiên nhiên, thiên nhiên.

Đến hôm sau Sư mới hỏi Đơn Hà.

- Hôm qua ý tứ ông ra sao?

Đơn Hà bèn buông thân, làm ra thế nằm. Sư nói:

- Trời xanh.

Sư cùng Đơn Hà đi đến núi Ma Cốc. Sư nói:

- Tôi vô ở trong đó.

Đơn Hà nói:

- Có ở thì từ đó còn trở lại. Có cái ấy, cũng là không.

Sư nói:

- Xin trân trọng.

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Bảo Triệt
__________________________________________________ _____________________________________




11. THIỀN SƯ BẢO TRIỆT

MA CỐC SƠN, BỒ CHÂU.

蒲州麻谷山寶徹禪師。


nhất nhật tùy mã tổ hành thứ vấn 。
như hà thị đại niết bàn 。tổ vân cấp 。sư vân 。cấp cá thập ma 。tổ
vân 。khán thuỷ 。sư dữ đan hà du sơn thứ 。kiến thuỷ trung ngư dĩ thủ chỉ
chi 。đan hà vân 。thiên nhiên thiên nhiên 。sư chí lai nhật hựu vấn đan hà 。tạc
nhật ý tác ma sinh 。đan hà nãi phóng thân tác ngoạ thế 。sư vân 。thương thiên 。
hựu dữ đan hà hành chí ma cốc sơn 。sư vân 。mỗ giáp hướng già lí trụ
dã 。đan hà vân 。trụ tức thả tùng hoàn 。hữu na cá dã vô 。sư vân 。
trân trùng 。

--------------------

一 日隨馬祖行次問。
如何 是大涅槃。祖云 急。師云 。急箇什麼。祖
云 。看水。師與丹 霞遊山次。見水中魚以 手指
之 。丹 霞云 。天然天然。師至來日又問丹 霞。昨
日意作麼生。丹 霞乃放身作臥勢 。師云 。蒼天。
又與丹 霞行至麻谷山。師云 。某甲向遮裏住
也。丹 霞云 。住 即且從還。有那箇也無。師云 。
珍重。

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Bảo Triệt
__________________________________________________ _____________________________________



Có tăng hỏi:

- Con không nghi mười hai phần giáo, thế nào là ý Tổ sư từ Tây đến?

Sư bèn đứng dậy, cầm gậy quay quanh thân một vòng, rồi đứng một chân, hỏi:

- Hội chăng?

Tăng lặng yên, Sư đánh tăng.

*

Tăng hỏi:

- Thế nào là đại ý Phật pháp?

Sư lặng thinh (Tăng ấy lại đến hỏi Thạch Sương “Ý của Sư đó như thế nào?” Thạch Sương nói “Chủ nhân ân cần đưa tay dìu dắt xà lê đang vướng mắc dây dưa”).

*

Đam Nguyên hỏi:

- Quan Âm 12 mặt là phàm là thánh?

Sư đáp:

- Là thánh.

Đam Nguyên bèn tát Sư một cái. Sư nói:

- Biết ông chưa đến cảnh giới ấy.

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Bảo Triệt
__________________________________________________ _____________________________________


hữu tăng vấn vân 。thập nhị phân giáo mỗ giáp bất nghi 。như hà thị
tổ sư tây lai ý 。sư nãi khởi lập dĩ trượng nhiễu thân nhất chuyển kiều nhất
túc vân 。hội ma 。tăng vô đối 。sư đả chi 。tăng vấn 。như hà thị phật
pháp đại ý 。sư mặc nhiên
(kì tăng hựu vấn thạch sương thử ý như hà 。thạch sương vân 。chủ nhân cần quyền đái luy xà lê đà nê thiệp thuỷ )
đam nguyên vấn 。thập nhị diện quan âm thị phàm thị thánh 。sư vân 。thị thánh 。đam nguyên
nãi đả sư nhất quắc 。sư vân 。tri nhữ bất đáo già cá cảnh giới 。

----------------

有僧 問云 。十二 分教某甲不疑。如何 是
祖師西來意。師乃起立以 杖繞身一 轉翹一
足云 。會麼。僧 無對。師打之 。僧 問。如何 是佛
法大意。師默然
(其僧 又問石霜此意如何 。石霜云 。主 人勤 拳帶累闍梨拖泥涉水)
耽源問。十二 面觀音是凡是聖。師云 。是聖。耽源
乃打師一 摑。師云 。知汝不到 遮箇境界。

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Tề An
__________________________________________________ _____________________________________




12. THIỀN SƯ TỀ AN

VIỆN HẢI XƯƠNG, TRẤN QUỐC DIÊM QUAN, HÀNG CHÂU.


Người quận Hải Môn, họ Lý. Lúc mới sanh có thần quang chiếu sáng nhà. Lại có vị tăng lạ nói với Sư:

- Người dựng lên cờ vô thắng, khiến cho mặt trời Phật hồi chiếu, đâu chẳng phải là ông ư?

Rồi Sư nương thiền sư Vân Tông tại quận nhà cạo đầu thọ giới cụ túc.

Về sau nghe danh Đại Tịch hành hóa ở núi Cung Công, Sư bèn chấn tích và được đào tạo ở đó. Sư có kỳ tướng, Ngài Đại Tịch trông qua rất thừa nhận là pháp khí lạ lùng, cho Sư nhập thất và thầm dạy chánh pháp.

*

Tăng hỏi;

- Thế nào là bổn thân Phật Lô xá na?

Sư bảo:

- Mang cái tịnh bình đó lại cho ta.

Tăng liền mang cái tịnh bình đến Sư. Sư bảo:

- Mang để lại chỗ cũ.

Tăng ấy đem bình để lại chỗ cũ, xong lại hỏi như trước. Sư nói:

- Cổ Phật đã đi qua lâu rồi.

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Tề An
__________________________________________________ _____________________________________


hải môn quận nhân dã 。tính lí thị 。
sinh thời thần quang chiếu thất 。phục hữu dị tăng vị chi
viết 。kiến vô thắng tràng sứ phật nhật hồi chiếu giả 。khởi phi nhữ hồ 。toại y
bản quận vân tông thiền sư lạc phát thụ cụ 。hậu văn đại tịch hành hoá ư
cung công sơn 。nãi chân tích nhi tạo yên 。sư hữu kì tướng 。đại tịch nhất kiến
thâm khí dị chi 。nãi mệnh nhập thất mật kì chính pháp 。tăng vấn 。như hà thị
bản thân lô xá na phật 。sư vân 。dữ ngã tương na cá đồng bình lai 。tăng
tức thủ tịnh bình lai 。sư vân 。khước tống bản xứ an trí 。kì tăng tống bình
bản xứ liễu 。khước lai tái chuỷ tiền ngữ 。sư vân 。cổ phật dã quá khứ cửu hĩ 。

------------------------

海門郡人也。姓李氏。
生時神光 照室。復有異僧 謂之
曰。建無勝幢使佛日迴照者。豈非汝� �。遂依
本郡雲琮禪師落髮受具 。後聞大寂行化於
龔公 山。乃振錫而造焉。師有奇相。大寂� � 見
深器異之 。乃命入 室密示正法。僧 問。如何 是
本身盧舍那佛。師云 。與我將那箇銅缾來。僧
即取淨缾來。師云 。却送本處安置。其僧 送缾
本處了 。却來再 徵前 語。師云 。古佛也過去久
矣。有講僧 來參。師問云 。坐主 蘊何 事 業。對云 。

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Tề An
__________________________________________________ _____________________________________



Có tăng giảng kinh đến tham kiến. Sư hỏi:

- Tòa chủ tích chứa sự nghiệp gì?

Đáp:

- Giảng Kinh Hoa Nghiêm.

Sư hỏi:

- Có mấy thứ pháp giới?

Đáp:

- Nói rộng thì trùng trùng vô tận, nói lược có bốn thứ pháp giới.

Sư dựng cây phất tử lên, hỏi:

- Cái này là pháp giới thứ mấy?

Tòa chủ trầm ngâm từ từ suy nghĩ ra câu đáp. Sư nói:

- Nghĩ mà biết, suy mà hiểu là kế sống trong nhà quỷ, cái đèn côi (cô đăng) giữa ban ngày (đang sáng) quả nhiên mất chiếu.

(Bảo Phước nghe, nói “Nếu lễ bái thì ăn gậy của Hòa thượng”. Hòa Sơn thay nói “Con chẳng nhờ tới Hòa thượng, Hòa thượng chớ lấy làm lạ”. Pháp Nhãn thay: Vỗ tay ba cái).

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Tề An
__________________________________________________ _____________________________________


hữu giảng tăng lai sâm 。sư vấn vân 。toạ chủ uẩn hà sự nghiệp 。đối vân 。
giảng hoa nghiêm kinh 。sư vân 。hữu kỉ chủng pháp giới 。đối vân 。
quảng thuyết tắc trùng trùng vô tận 。lược thuyết hữu tứ chủng pháp giới 。
sư thụ khởi bật tử vân 。già cá thị đệ kỉ chủng pháp giới 。toạ chủ trầm ngâm từ tư kì đối 。
sư vân 。tư nhi tri lự nhi giải 。thị quỷ gia hoạt kế nhật hạ cô đăng 。quả nhiên thất chiếu
(bảo phúc văn vân 。nhược lễ bái tức khiết hòa thượng bổng 。hoà sơn đại vân 。
mỗ giáp bất phiền hòa thượng mạc quái 。pháp nhãn đại mô chưởng tam hạ )

------------------------

有講僧 來參。師問云 。坐主 蘊何 事 業。對云 。
講華嚴經。師云 。有幾種法界。對云 。
廣說則 重重無盡。略說有四種法界。
師豎起拂子云 。遮箇是第幾種法界。坐主 沈吟徐思其對。
師云 。思而知慮而解。是鬼家活計日下孤� �。果然失照
(保 福聞云 。若禮拜即喫和尚棒。禾山代 云 。
某甲不煩和尚莫怪。法眼代 撫掌三下)

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Tề An
__________________________________________________ _____________________________________



Tăng hỏi Đại Mai:

- Thế nào là ý Tây lai?

Đại Mai đáp:

- Tây lai không có ý.

Sư nghe bèn nói:

- Một cái quan tài hai cái tử thi.

(Huyền Sa nói: “Diêm Quan là tác gia”)

*

Sư gọi thị giả, bảo:

- Đem cái quạt tê ngưu lại đây.

Thị giả thưa:

- Đã hư rồi.

Sư nói:

- Cái quạt hư, trả con tê ngưu lại cho ta.

Thị giả không đáp được.

(Đầu Tử thay, nói “Chẳng từ chối trình con tê ngưu, sợ cái sừng trên đầu không còn nguyên vẹn”. Bảo Phước thay, nói “Vẽ vòng tròn, thêm chữ ngưu ở tâm”. Thạch Sương thay, nói “Nếu trả Hòa thượng thì thành không rồi”. Bảo Phước nói “Hòa thượng tuổi cao đức trọng, không nên đòi hỏi người nhé”).

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Tề An
__________________________________________________ _____________________________________


tăng vấn đại mai 。như hà thị tây lai ý 。đại mai vân 。
tây lai vô ý 。sư văn nãi vân 。nhất cá quan tài lưỡng cá tử thi
(huyền sa vân 。diêm quan thị tác gia )
sư hoán thị giả vân 。tương tê ngưu phiến tử lai 。thị giả vân 。
phá dã 。sư vân 。phiến tử phá hoàn ngã tê ngưu lai 。thị giả vô đối
(đầu tử đại vân 。bất từ tương xuất khủng đầu giác bất toàn 。
tư phúc đại tác viên tướng tâm trung thư ngưu tự 。
thạch sương đại vân 。nhược hoàn hòa thượng tức vô dã 。
bảo phúc vân 。hòa thượng niên tôn biệt thỉnh nhân hảo )

------------------------

僧 問大梅。如何 是西來意。大梅云 。
西來無意。師聞乃云 。一 箇棺材兩箇死屍
(玄沙云 。鹽官是作家)
師喚侍 者云 。將犀牛扇子來。侍 者云 。
破也。師云 。扇子破還我犀牛來。侍 者無對
(投子代 云 。不辭將出恐頭角不全 。
資福代 作圓相心中書牛字。
石霜代 云 。若還和尚即無也。
保 福云 。和尚年尊別 請人好)

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Tề An
__________________________________________________ _____________________________________



Một hôm Sư bảo chúng:

- Hư không làm trống, núi Tu di làm dùi. Người nào đánh trống được?

Chúng không đáp được.

(Có người thuật với Nam Tuyền, Nam Tuyền nói “Vương Lão sư không thèm đánh cái trống lủng đó”. Pháp Nhãn nói một mình “Vương Lão sư không đánh”).

*

Thiền sư Pháp Không đến, xin hỏi về những nghĩa lý trong kinh. Mỗi thứ đều đáp xong, Sư lại nói:

- Từ lúc thiền sư đến tới giờ, bần đạo đều không làm chủ nhân được.

Pháp không nói:

- Mời Hòa thượng làm chủ nhân lại.

Sư nói:

- Hôm nay tối rồi, hãy về chỗ cũ nghỉ ngơi, ngày mai lại đến.

Pháp Không lui xuống.

Sáng sớm hôm sau Sư sai sa di đi mời thiền sư Pháp Không. Pháp Không đến, Sư nhìn sa di, bảo:

- Bậy, ông sa di này không biết chuyện. Ta bảo mời thiền sư Pháp Không, lại mời cái người giữ nhà đến!

Pháp Không không đáp được.

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Tề An
__________________________________________________ _____________________________________


sư nhất nhật vị chúng viết 。hư không vi cổ tu di vi chuy 。
thập ma nhân đả đắc 。chúng vô đối
(hữu nhân cử tự nam toàn 。nam toàn vân 。vương lão sư bất đả già phá cổ 。
pháp nhãn biệt vân 。vương lão sư bất đả )
hữu pháp không thiền sư đáo thỉnh vấn kinh trung chư nghĩa 。sư nhất
nhất đáp liễu khước vân 。tự thiền sư đáo lai bần đạo tổng vị đắc tác chủ nhân 。
pháp không vân 。thỉnh hòa thượng canh tác chủ nhân 。sư vân: kim nhật dạ dã。
thả quy bản vị an trí minh nhật khước lai 。pháp không hạ khứ 。chí minh
đán sư linh sa di quật pháp không thiền sư 。pháp không chí 。sư cố sa di viết 。
đốt già sa di bất liễu sự 。giáo quật pháp không thiền sư 。khước quật
đắc cá thủ đường gia nhân lai 。pháp không vô ngữ 。

------------------------

師一 日謂眾曰。虛空為鼓須彌為椎。
什麼人打得。眾無對
(有人舉似 南泉。南泉云 。王老師不打遮破鼓。
法眼別云 。王老師不打)
有法空禪師到 請問經中諸義。師一
一 答了 却云 。自禪師到 來貧道總未得作主人。
法空云 。請和尚更作主 人。師云 。今日夜也。
且歸本位 安置明日却來。法空下去。至明
旦師令沙彌屈法空禪師。法空至。師� �沙彌曰。
咄遮沙彌不了 事 。教屈法空禪師。却屈
得箇守堂家人來。法空無語。

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Tề An
__________________________________________________ _____________________________________



Viện chủ Pháp Hân đến tham kiến.

Sư hỏi:

- Ông là ai?

Đáp:

- Pháp Hân.

Sư nói:

- Tôi không biết ông.

Pháp Hân không đáp được.

Về sau, Sư không bệnh ngồi an nhiên thị tịch. Vua sắc phong thụy hiệu là Ngộ Không Thiền Sư.

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Tề An
__________________________________________________ _____________________________________


pháp hân viện chủ lai sâm 。
sư vấn 。nhữ thị thùy 。đối vân pháp hân 。sư vân 。ngã bất thức nhữ 。
hân vô ngữ 。sư hậu bất tật yến toạ kì diệt 。sắc thụy ngộ không thiền sư 。

------------------------

法昕院主 來參。
師問。汝是誰。對云 法昕。師云 。我不識汝。
昕無語。師後不疾宴坐示滅。勅 諡悟空禪師。

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Linh Mặc
__________________________________________________ _____________________________________




13. THIỀN SƯ LINH MẶC

NÚI NGŨ DUỆ, VỤ CHÂU.


Người Tì Lăng, họ Tuyên. Ban đầu Sư đến yết kiến Mã Đại sư ở Dự Chương (huyện Nam Xương, Giang Tây), Mã Tổ tiếp nhận và nhân đó cạo tóc xuất gia, thọ giới cụ túc.

Sau Sư đến yết kiến Hòa thượng Hy Thiên ở Thạch Đầu, tự hứa trước “Nếu một lời khế hợp nhau thì ta ở, chẳng hợp liền đi”. Thạch Đầu biết Sư là pháp khí mới rủ lòng khai thị, Sư không lãnh hội ý chỉ, bèn cáo từ đi ra đến cửa. Thạch Đầu gọi:

- Xà lê!

Sư quay đầu nhìn lại, Thạch Đầu bảo:

- Từ lúc sanh ra cho đến già chỉ là người ấy, chớ nên cầu gì khác.

Ngay lời nói đó, Sư đại ngộ bèn đạp gãy trụ trượng. Dừng lại ở đây.

(Động Sơn nói “Vào lúc đó nếu chẳng phải là tiên sư Ngũ Duệ thì rất khó đảm đang. Tuy nhiên, còn trên đường trải nghiệm”.

Trường Khánh nói “Hiểm” (chưa biết, không dễ dàng).

Huyền Giác nói “Còn ở trên đường trải nghiệm cái ấy”. Có tăng hỏi: “Vì y ta tiến được vào trong con đường ba tấc*, sở dĩ (Động Sơn) nói đang trên đường?”. Huyền Giác đáp “Hoặc là tiến vào tự kỷ, hoặc là tiến được vào đường ba tấc. Nếu là tự kỷ thì tại sao thành ba tấc? Nếu là ba tấc thì tại sao ngộ? Hãy nói ý chỉ Động Sơn như thế nào? Chớ nói bừa bãi, hãy cẩn thận xem xét nhé!”).

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Linh Mặc
__________________________________________________ _____________________________________


tì lăng nhân dã 。tính tuyên thị 。
sơ yết dự chương mã đại sư 。mã tiếp chi nhân phi thế thụ cụ 。hậu yết
thạch đầu thiên hòa thượng 。tiên tự ước viết 。nhược nhất ngôn tướng khế ngã tức
trụ 。bất nhiên tiện khứ 。thạch đầu tri thị pháp khí tức thùy khai kì 。sư
bất lĩnh kì chỉ cáo từ nhi khứ chí môn 。thạch đầu hô chi vân 。xà lê
sư hồi cố thạch đầu vân 。tùng sinh chí lão chỉ thị già cá hán
canh mạc biệt cầu 。sư ngôn hạ đại ngộ nãi đạp chiết trụ trượng 。thê
chỉ yên (đỗng sơn vân 。đương thời nhược bất thị ngũ duệ tiên sư 。đại nan thừa đương 。nhiên tuy như thử 。do thiệp tại đồ 。trường khánh vân hiểm 。huyền giác vân 。na cá thị thiệp tại đồ
xứ 。hữu tăng vân 。vi y tam thốn đồ trung tiến đắc sở dĩ tại đồ 。huyền giác vân 。vi phục tiến đắc tự kỉ 。vi phục tiến đắc tam thốn 。nhược thị tự kỉ vi thập ma thành tam thốn 。nhược thị
tam thốn vi thập ma ngộ khứ 。thả đạo 。đỗng sơn ý chỉ tác ma sinh 。mạc loạn thuyết tử tế hảo )

------------------------

毘陵人也。姓宣氏。
初 謁豫章馬大師。馬接之 因披剃 受具 。後謁
石頭遷和尚。先自約曰。若一 言相契我即
住 。不然便 去。石頭知是法器即垂開示。師
不領其旨告辭而去至門。石頭呼之 云 。闍梨
師迴顧石頭云 。從生至老只是遮箇漢
更莫別 求。師言下大悟乃踏折拄杖。棲
止焉(洞山云 。當時若不是五 洩先師。大難承當。然雖如此。猶涉� �途。長慶云 險。玄覺云 。那箇是涉在途
處。有僧 云 。為伊 三寸途中薦得所以 在途。玄覺云 。為復薦得自己。為復薦得三寸。若� �自己為什麼成三寸。若是
三寸為什麼悟去。且道。洞山意旨作� �生。莫亂 說子細好)

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Linh Mặc
__________________________________________________ _____________________________________



Năm đầu Đường Trinh Nguyên 785, Sư vào núi Thiên Thai ở đạo tràng Bạch Sa, rồi lại đến ở Ngũ Duệ. Tăng hỏi:

- Vật gì lớn hơn trời đất?

Sư đáp:

- Không ai biết được y.

Tăng hỏi:

- Có thể nào chạm trổ được không?

Sư nói:

- Ông thử ra tay xem.

Tăng hỏi:

- Ở trong cái tông môn này, việc thủy chung như thế nào?

Sư hỏi:

- Ông nói, làm nên cái trước mắt được bao lâu?

Tăng thưa:

- Học nhân chẳng hội.

Sư nói:

- Trong đây ta không có gì để ông hỏi.

Tăng nói:

- Sao lại không có chỗ nào để Hòa thượng tiếp người?

Sư nói:

- Đợi ông cần tiếp ta liền tiếp.

Tăng nói:

- Lại xin Hòa thượng tiếp.

Sư hỏi:

- Ông thiếu thốn cái gì?

Hỏi:

- Làm sao được vô tâm?

Sư đáp:

- Biển nghiêng núi đổ an nhiên tĩnh,

Động đất ngủ yên há biện y.

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Linh Mặc
__________________________________________________ _____________________________________


đường trinh nguyên sơ nhập thiên đài sơn
trụ bạch sa đạo trường 。phục cư ngũ duệ 。tăng vấn 。hà vật đại ư thiên địa 。
sư vân 。vô nhân thức đắc y 。tăng vân 。hoàn khả điêu trác dã vô 。sư
vân 。nhữ thí hạ thủ khán 。tăng vấn 。thử cá môn trung thuỷ chung sự như hà 。
sư vân 。nhữ đạo mục tiền để thành lai đắc đa thiểu thời dã 。tăng vân 。học
nhân bất hội 。sư vân 。ngã thử gian vô nhữ vấn để 。tăng vân 。khởi vô
hòa thượng tiếp nhân xứ 。sư vân 。đãi nhữ cầu tiếp ngã tức tiếp 。tăng vân 。tiện
thỉnh hòa thượng tiếp 。sư vân 。nhữ khiếm thiểu cá thập ma 。vấn như hà đắc vô
tâm 。sư vân 。khuynh sơn phú hải yến nhiên tĩnh 。địa động an miên khởi biện y 。

------------------------

唐貞元 初 入 天台山
住 白沙道場。復居五 洩。僧 問。何 物大於天地。
師云 。無人識得伊 。僧 云 。還可雕琢也無。師
云 。汝試下手看。僧 問。此箇門中始終事 如何 。
師云 。汝道目前 底成來得多少時也。僧 云 。學
人不會。師云 。我此間無汝問底。僧 云 。豈無
和尚接人處。師云 。待汝求接我即接。僧 云 。便
請和尚接。師云 。汝欠少箇什麼。問如何 得無
心。師云 。傾 山覆海晏然靜。地動 安眠豈釆伊 。

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Linh Mặc
__________________________________________________ _____________________________________



Năm Nguyên Hòa thứ 13 (818 – Đường Hiến Tông), ngày 23 tháng 3 Sư tắm gội thắp hương, rồi ngồi ngay ngắn, bảo chúng:

Pháp thân viên tịch thị hiện đến đi,
Ngàn thánh đồng nguồn vạn linh quy nhất.
Nay ta bọt tan nào phải bi ai,
Khỏi tự lao thần nên gìn chánh niệm.
Nếu y mệnh này thật đáp ân ta,
Như cố trái lời chẳng đệ tử ta.

Bấy giờ có vị tăng hỏi:

- Hòa thượng đi đến đâu?

Sư đáp:

- Không chỗ đến.

Hỏi:

- Sao con chẳng thấy.

Sư đáp:

- Chẳng phải chỗ mắt thấy.

(Động Sơn nói “Tác gia”).

Nói xong Sư an nhiên thuận hóa.

Thọ 72 tuổi, tuổi lạp 41.

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Linh Mặc
__________________________________________________ _____________________________________


sư nguyên hòa thập tam niên tam nguyệt nhị thập tam nhật mộc dục phần hương
đoan toạ cáo chúng vân 。pháp thân viên tịch kì hữu khứ lai 。thiên thánh đồng nguyên
vạn linh quy nhất 。ngô kim âu tán hồ giả hưng ai 。vô tự lao thần tu
tồn chính niệm 。nhược tuân thử mệnh chân báo ngô ân 。thảng cố vi ngôn phi ngô
chi tử 。thời hữu tăng vấn 。hòa thượng hướng thập ma xứ khứ 。sư viết 。vô xứ
khứ 。viết mỗ giáp hà bất kiến 。sư viết 。phi nhãn sở đổ (đỗng sơn vân tác gia) ngôn
tất yêm nhiên thuận hoá 。thọ thất thập hữu nhị 。lạp tứ thập nhất 。

------------------------

師元 和十三年三月二 十三日沐浴焚香
端坐告眾云 。法身圓寂示有去來。千聖同源
萬靈歸一 。吾今漚散胡假興哀。無自勞 神須
存正念。若遵此命真報吾恩。儻 固違言非吾
之 子。時有僧 問。和尚向什麼處去。師曰。無處
去。曰某甲何 不見。師曰。非眼所覩(洞山云 作家)言
畢奄然順化。壽七十有二 。臘四十一 。

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Pháp Thường
__________________________________________________ _____________________________________




14. THIỀN SƯ PHÁP THƯỜNG

NÚI ĐẠI MAI, MINH CHÂU.


Người Tương Dương, họ Trịnh. Tuổi nhỏ theo thầy xuất gia ở chùa Ngọc Tuyền, Kinh Châu.

Ban đầu, Sư tham kiến Đại Tịch, hỏi:

- Thế nào là Phật?

Đại Tịch đáp:

- Tức tâm là Phật.

Sư liền đại ngộ.

Những năm Đường Trinh Nguyên (785 – 805 – Đường Đức Tông), Sư ở núi Thiên Thai, 70 dặm về phía nam huyện Dư Diêu, tỉnh Chiết Giang. Vườn mai mới thật là chỗ ẩn xưa.

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Pháp Thường
__________________________________________________ _____________________________________


minh châu đại mai sơn pháp thường thiền sư giả 。tương dương nhân dã 。tính trịnh thị 。
ấu tuế tùng sư ư kinh châu ngọc toàn tự 。sơ sâm đại tịch 。vấn như hà
thị phật 。đại tịch vân 。tức tâm thị phật 。sư tức đại ngộ 。đường trinh nguyên trung
cư ư thiên đài sơn dư dao nam thất thập lí 。mai tử chân cựu ẩn 。


------------------------

明州大梅山法常禪師者。襄陽人也。� �鄭氏。
幼歲從師於荊州玉泉寺。初 參大寂。問如何
是佛。大寂云 。即心是佛。師即大悟。唐貞元 中
居於天台山餘姚南七十里。梅子真舊� �。

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Pháp Thường
__________________________________________________ _____________________________________



Khi một vị tăng đang trong hội Diêm Quan (Pháp hội của thiền sư Tề An), vào núi tìm cây làm trụ trượng, lạc đường đến am của Sư. Tăng hỏi:

- Hòa thượng ở núi này được bao lâu rồi?

Sư đáp:

- Chỉ thấy núi non bốn bề xanh lại vàng.

Lại hỏi:

- Đường ra núi, đi theo lối nào?

Sư đáp:

- Xuôi theo dòng nước.

Tăng trở về thuật với Diêm Quan, Diêm Quan nói:

- Lúc ta ở Giang Tây từng thấy một vị tăng, từ đó không biết tin tức. Có lẽ là vị tăng này chăng?

Rồi sai vị tăng ấy đi mời Sư ra. Sư có bài kệ đáp:

Tồi tàn khô mộc ỷ hàn lâm,
Kỷ độ phùng xuân bất biến tâm.
Tiều khách ngộ chi do bất cố,
Dĩnh nhân na đắc khổ truy tầm.

Dịch:

Cây khô gãy mục ẩn rừng thâm,
Mấy độ xuân về chẳng đổi tâm.
Tiều khách trông qua còn chẳng ngó,
Dĩnh nhân sao phải khổ đi tầm?

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Pháp Thường
__________________________________________________ _____________________________________


thời diêm quan hội hạ nhất tăng nhập sơn thái trụ trượng 。mê lộ chí am sở 。
vấn viết 。hòa thượng tại thử sơn lai đa thiểu thời dã 。sư viết 。chỉ kiến tứ sơn
thanh hựu hoàng 。hựu vấn 。xuất sơn lộ hướng thập ma xứ khứ 。sư viết 。tùy lưu
khứ 。tăng quy thuyết tự diêm quan 。diêm quan viết 。ngã tại giang tây thời tằng kiến
nhất tăng 。tự hậu bất tri tiêu tức 。mạc thị thử tăng phủ 。toại linh tăng khứ
thỉnh xuất sư 。sư hữu kệ viết :

tồi tàn khô mộc ỷ hàn lâm 　　
kỉ độ phùng xuân bất biến tâm
tiều khách ngộ chi do bất cố 　　
dĩnh nhân na đắc khổ đôi tầm

------------------------

時鹽官會下一 僧 入 山采拄杖。迷路至庵所。
問曰。和尚在此山來多少時也。師曰� �只見四山
青又黃。又問。出山路向什麼處去。� �曰。隨流
去。僧 歸說似 鹽官。鹽官曰。我在江西時曾見
一 僧 。自後不知消息。莫是此僧 否。遂令僧 去
請出師。師有偈曰。

摧殘枯木倚寒林　　
幾度逢春不變心
樵客遇之猶不顧　　
郢人那得苦追尋

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Pháp Thường
__________________________________________________ _____________________________________



Đại Tịch nghe Sư trụ núi, bèn sai một vị tăng đến hỏi:

- Hòa thượng gặp Mã Đại sư được cái gì mà ở núi nầy?

Sư đáp:

- Mã Đại sư nói với tôi “tức tâm là Phật”, tôi bèn đến ở chỗ nầy.

Tăng nói:

- Gần đây Phật pháp Mã Đại sư lại khác.

Sư hỏi:

- Khác làm sao?

Tăng đáp:

- Gần đây lại nói “phi tâm phi Phật” (chẳng phải tâm chẳng phải Phật).

Sư nói:

- Ông già đó làm mê loạn người chưa có ngày xong. Mặc kệ ổng “phi tâm phi Phật”, tôi chỉ biết “tức tâm là Phật”.

Tăng ấy trở về thuật lại với Mã Tổ. Tổ nói:

- Đại chúng! Quả mai đã chín.

(Tăng hỏi Hòa Sơn “Đại Mai nói như thế, ý ra sao?”. Hòa Sơn đáp “Đúng là sư tử con”).

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Pháp Thường
__________________________________________________ _____________________________________


đại tịch văn sư trụ sơn 。nãi linh nhất tăng đáo vấn vân 。hòa thượng kiến mã
sư đắc cá thập ma tiện trụ thử sơn 。sư vân 。mã sư hướng ngã đạo tức
tâm thị phật 。ngã tiện hướng già lí trụ 。tăng vân 。mã sư cận nhật phật
pháp hựu biệt 。sư vân 。tác ma sinh biệt 。tăng vân 。cận nhật hựu đạo phi tâm
phi phật 。sư vân 。già lão hán hoặc loạn nhân vị hữu liễu nhật 。nhâm nhữ
phi tâm phi phật 。ngã chỉ quản tức tâm tức phật 。kì tăng hồi cử tự mã tổ 。
tổ vân 。đại chúng 。mai tử thục dã.
(tăng vấn hoà sơn 。đại mai nhẫm ma đạo 。ý tác ma sinh 。hoà sơn vân 。chân sư tử nhi )

------------------------

大寂聞師住 山。乃令一 僧 到 問云 。和尚見馬
師得箇什麼便 住 此山。師云 。馬師向我道即
心是佛。我便 向遮裏住 。僧 云 。馬師近日佛
法又別 。師云 。作麼生別 。僧 云 。近日又道非心
非佛。師云 。遮老漢惑亂 人未有了 日。任汝
非心非佛。我只管即心即佛。其僧 迴舉似 馬祖。
祖云 。大眾。梅子熟也
(僧 問禾山。大梅恁麼道。意作麼生。禾� �云 。真師子兒)

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Pháp Thường
__________________________________________________ _____________________________________



Từ đó học giả dần dần tìm đến, đạo phong của Sư càng nổi tiếng. Sư thượng đường dạy chúng:

Tất cả các ông, mỗi người tự xoay tâm lại cho tới gốc, chớ đuổi theo ngọn. Chỉ cần được gốc thì ngọn tự đến, muốn biết gốc thì phải rõ tâm mình vì tâm đó vốn là căn bản (gốc rễ) của tất cả pháp thế gian và xuất thế gian. Tâm sanh các thứ pháp sanh, tâm diệt các thứ pháp diệt; tâm còn chẳng phụ thuộc tất cả pháp thiện ác mà hay sanh muôn pháp, vốn tự như như.

*

Tăng hỏi:

- Thế nào là đại ý Phật pháp?

Sư đáp:

- Hoa bồ, tơ liễu, gai tre, dây gai.

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Pháp Thường
__________________________________________________ _____________________________________


tự thử học giả tiêm trăn 。sư đạo di trước 。sư thượng đường kì chúng viết 。
nhữ đẳng chư nhân 。các tự hồi tâm đạt bản mạc trục kì mạt 。đãn đắc kì
bản kì mạt tự chí 。nhược dục thức bản duy liễu tự tâm 。thử tâm nguyên thị
nhất thiết thế gian xuất thế gian pháp căn bản cố 。tâm sinh chủng chủng pháp sinh 。
tâm diệt chủng chủng pháp diệt 。tâm thả bất phụ nhất thiết thiện ác 。nhi sinh vạn
pháp bản tự như như 。tăng vấn 。như hà thị phật pháp đại ý 。sư vân 。
bồ hoa liễu nhứ trúc châm ma tuyến 。

------------------------

自此學者漸臻。師道彌著。師上堂示� �曰。
汝等諸人。各自迴心達本莫逐其末。� � 得其
本其末自至。若欲識本唯了 自心。此心元 是
一 切世 間出世 間法根本故。心生種種法生。
心滅種種法滅。心且不附一 切善惡。而生萬
法本自如如。僧 問。如何 是佛法大意。師云 。
蒲華柳絮竹鍼麻線。

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Pháp Thường
__________________________________________________ _____________________________________



Giáp Sơn và Định Sơn cùng đi đường và nói thoại với nhau. Định Sơn nói:

- Trong sanh tử, nếu không có Phật thì chẳng phải sanh tử.

Giáp Sơn nói:

- Trong sanh tử, nếu có Phật thì chẳng mê sanh tử.

Hai người lên núi tham lễ Sư. Giáp Sơn liền nêu lên hỏi Sư “Chỗ thấy của hai người, chưa biết chỗ nào thân hơn?”

Sư đáp:

-Một thân, một sơ.

Giáp Sơn hỏi:

- Cái nào thân?

Sư bảo:

- Hãy đi đi, ngày mai đến.

Hôm sau Giáp Sơn lại lên hỏi Sư. Sư nói:

- Người thân thì không hỏi, người hỏi thì không thân.

(Về sau Giáp Sơn trụ trì, tự nói “Lúc đó, ta mất một con mắt”).

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Pháp Thường
__________________________________________________ _____________________________________


giáp sơn dữ định sơn đồng hành ngôn thoại thứ 。
định sơn vân 。sinh tử trung vô phật tức phi sinh tử 。giáp sơn vân 。
sinh tử trung hữu phật tức bất mê sinh tử 。nhị nhân thượng sơn sâm lễ 。
giáp sơn tiện cử vấn sư 。vị thẩm nhị nhân kiến xứ na cá giác thân 。sư vân 。
nhất thân nhất sơ 。giáp sơn vân 。na cá thân 。sư vân 。thả khứ minh nhật lai 。
giáp sơn minh nhật tái thượng vấn sư 。sư vân 。thân giả bất vấn 。vấn giả bất thân 。
(giáp sơn trụ hậu tự vân 。đương thời thất nhất chích nhãn )

------------------------

夾山與定山同行言話次。
定山云 。生死中無佛即非生死。夾山云 。
生死中有佛即不迷生死。二 人上山參禮。
夾山便 舉問師。未審二 人見處那箇較親。師云 。
一親一 疎。夾山云 。那箇親。師云 。且去明日來。
夾山明日再 上問師。師云 。親者不問。問者不親
(夾山住 後自云 。當時失一 隻眼)

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Pháp Thường
__________________________________________________ _____________________________________



Một hôm bỗng nhiên Sư nói với đồ chúng:

- (Việc) đến không nên kiềm chế, (việc) qua rồi không nên theo tìm.

Sư an nhàn thư thái, lúc đó nghe tiếng chuột kêu. Sư nói:

- Tức sự vật này không phải sự vật khác, các người phải khéo giữ gìn đó. Nay ta đi vậy.

Nói xong Sư thị hiện nhập diệt. Thọ 88 tuổi, tuổi lạp 69.

*

Bài tán Diên Thọ của Thiền sư Trí Giác:

Sư sơ đắc đạo,
Tức tâm thị Phật.
Tối hậu thị đồ,
Vật phi tha vật.
Cùng vạn pháp nguyên,
Triệt thiên thánh cốt,
Chơn hóa bất di,
Hà phương xuất một ?

Dịch:

Sư mới được đạo,
Tức tâm là Phật.
Sau cùng dạy chúng,
Vật chẳng vật khác.
Tột nguồn muôn pháp,
Thấu xương ngàn thánh,
Thật hóa chẳng dời,
Ngại gì còn mất !

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Pháp Thường
__________________________________________________ _____________________________________


hốt nhất nhật vị kì đồ viết 。lai mạc khả ức
vãng mạc khả đôi 。tùng dong gian phục văn ngô thử thanh 。sư vân 。tức thử vật
phi tha vật 。nhữ đẳng chư nhân thiện hộ trì chi 。ngô kim thệ hĩ 。ngôn ngật
kì diệt 。thọ bát thập bát 。lạp lục thập hữu cửu 。trí giác thiền sư diên thọ
tán viết :

sư sơ đắc đạo 　　
tức tâm thị phật 　　
tối hậu kì đồ
vật phi tha vật 　　
cùng vạn pháp nguyên 　　
triệt thiên thánh cốt
chân hoá bất di 　　
hà phương xuất một

------------------------

忽一 日謂其徒曰。來莫可抑
往莫可追。從容間復聞鼯鼠聲。師云 。即此物
非他物。汝等諸人善護持之 。吾今逝矣。言訖
示滅。壽八 十八 。臘六 十有九。智覺禪師延壽
讚曰:

師初得道　　
即心是佛　　
最後示徒
物非他物　　
窮萬法源　　
徹千聖骨
真化不移　　
何妨出沒

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Duy Khoan
__________________________________________________ _____________________________________




15. THIỀN SƯ DUY KHOAN

CHÙA HƯNG THIỆN, KINH TRIỆU.


Người ở Tín An, Cù Châu, họ Chúc. Năm 13 tuổi thấy việc sát sinh, Sư đau xót không nỡ nào ăn thịt, rồi cầu xuất gia.

Ban đầu Sư thực tập tỳ ni (luật, oai nghi), tu chỉ quán. Sau tham kiến Đại Tịch được tâm yếu.

Năm Đường Trinh Nguyên thứ sáu 790, Sư bắt đầu đi du hành giáo hóa trong vùng giữa Ngô Việt. Năm 792 Sư đến núi Bà Dương, có thiên thần xin thọ tám giới.

Năm 797 Sư dừng ở chùa Thiếu Lâm, Tung Sơn. Tăng hỏi:

- Thế nào là đạo?

Sư đáp:

- Núi rất đẹp.

Tăng nói:

- Học nhân hỏi đạo, sao thầy nói núi đẹp?

Sư đáp:

- Ông chỉ biết núi đẹp, đâu từng đạt đạo?

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Duy Khoan
__________________________________________________ _____________________________________


kinh triệu hưng thiện tự duy khoan thiền sư giả 。cù châu tín an nhân dã 。tính
chú thị 。niên thập tam kiến sát sinh giả 。hực nhiên bất nhẫn thực 。nãi cầu xuất
gia 。sơ tập tì ni tu chỉ quan 。hậu sâm đại tịch nãi đắc tâm yếu 。đường
trinh nguyên lục niên thuỷ hành hoá ư ngô việt gian 。bát niên chí bà dương sơn 。
thần cầu thụ bát giới 。thập tam niên chỉ tung sơn thiểu lâm tự 。tăng vấn 。như
hà thị đạo 。sư vân 。đại hảo sơn 。tăng vân 。học nhân vấn đạo 。sư hà
ngôn hảo sơn 。sư vân 。nhữ chỉ thức hảo sơn hà tằng đạt đạo 。


------------------------


京兆 興善寺惟寬禪師者。衢州信 安人也。姓
祝氏。年十三見殺生者。衋然不忍食� �乃求出
家。初 習毘尼修 止觀。後參大寂乃得心要。唐
貞元 六 年始行化於吳越間。八 年至鄱陽山。
神求受八 戒。十三年止嵩山少林寺。僧 問。如
何 是道。師云 。大好山。僧 云 。學人問道。師何
言好山。師云 。汝只識好山何 曾達道。

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Duy Khoan
__________________________________________________ _____________________________________



Tăng hỏi:

- Con chó có Phật tánh không?

Sư đáp:

- Có.

Tăng hỏi:

- Hòa thượng có không?

Sư đáp.

- Ta không có.

Tăng hỏi:

- Tất cả chúng sanh đều có Phật tánh, tại sao riêng Hòa thượng lại không có?

Sư đáp:

- Ta chẳng phải tất cả chúng sanh.

Tăng hỏi:

- Đã chẳng phải chúng sanh thì là Phật chăng?

Sư đáp:

- Chẳng phải Phật.

Tăng hỏi:

- Rốt cuộc là vật gì?

Sư đáp:

- Cũng chẳng phải vật.

Tăng hỏi:

- Có thể thấy, có thể nghĩ được chăng?

Sư đáp:

- Nghĩ đến chẳng tới, bàn đến chẳng được. Cho nên nói không thể nghĩ bàn.

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Duy Khoan
__________________________________________________ _____________________________________


vấn cẩu tử hoàn hữu phật tính phủ 。sư vân hữu 。
tăng vân 。hòa thượng hoàn hữu phủ 。sư vân 。ngã vô 。
tăng vân 。nhất thiết chúng sinh giai hữu phật tính 。hòa thượng nhân hà độc vô 。
sư vân 。ngã phi nhất thiết chúng sinh 。
tăng vân 。kí phi chúng sinh thị phật phủ 。
sư vân 。bất thị phật 。
tăng vân 。cứu cánh thị hà vật 。
sư vân 。diệc bất thị vật 。
tăng vân 。khả kiến khả tư phủ 。
sư vân 。tư chi bất cập
nghị chi bất đắc 。cố vân bất khả tư nghị 。


------------------------


問狗子還有佛性否。師云 有。
僧 云 。和尚還有否。師云 。我無。
僧 云 。一 切眾生皆有佛性。和尚因何獨無。
師云 。我非一 切眾生。
僧 云 。既非眾生是佛否。
師云 。不是佛。
僧 云 。究竟是何 物。
師云 。亦不是物。
僧 云 。可見可思否。
師云 。思之 不及
議之 不得。故云 不可思議。

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Duy Khoan
__________________________________________________ _____________________________________



Năm Nguyên Hòa thứ tư 809, vua Hiến Tông ban chiếu mời Sư đến cửa khuyết. Bạch Cư Dị thường đến thăm hỏi Sư. Bạch Cư Dị hỏi:

- Đã là thiền sư sao lại thuyết pháp?

Sư đáp:

- Vô thượng bồ đề trùm nơi thân là luật, nói ra miệng là pháp, hành nơi tâm là thiền. Ứng dụng thì có ba, tột cùng chúng chỉ là một. Ví như các sông Trường Giang, Hoàng Hà, sông Hoài, sông Hán tùy chỗ đặt tên, tên tuy không phải một mà tánh nước không hai. Luật tức là pháp, pháp chẳng lìa thiền, sao ở trong “cái một” mà vọng sanh phân biệt?

Lại hỏi:

- Đã không phân biệt làm sao tu tâm?

Sư đáp:

- Tâm vốn không tổn thương, tại sao phải tu sửa? Bất luận dơ hay sạch, tất cả đừng khởi niệm.

Lại hỏi:

- Dơ thì không nên niệm, sạch không niệm được sao?

Sư đáp:

- Như trên con ngươi mắt người, không được dính một vật gì. Mạt vàng tuy quý báu, dính mắt cũng thành bệnh.

Lại hỏi:

- Không tu không niệm thì đâu khác phàm phu?

Sư đáp:

- Phàm phu thì vô minh, nhị thừa thì chấp trước, lìa hai bệnh đó gọi là chơn tu. Chơn tu đó, không được chăm chú, không được quên lãng; chăm chú thì gần như chấp trước, quên lãng thì rơi vào vô minh. Đó là tâm yếu, thế thôi.

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Duy Khoan
__________________________________________________ _____________________________________


nguyên hòa tứ niên hiến tôn chiếu
chí quyết hạ 。bạch cư dị thường nghệ sư vấn viết 。kí viết thiền sư hà dĩ
thuyết pháp 。sư viết 。vô thượng bồ đề giả 。bí ư thân vi luật 。thuyết ư khẩu
vi pháp 。hành ư tâm vi thiền 。ưng dụng giả tam kì trí nhất dã 。thí như
giang hà hoài hán tại xứ lập danh 。danh tuy bất nhất thuỷ tính vô nhị 。luật
tức thị pháp 。pháp bất li thiền 。vân hà ư trung vọng khởi phân biệt 。hựu vấn 。
kí vô phân biệt hà dĩ tu tâm 。sư vân 。tâm bản vô tổn thương 。vân hà
yếu tu lí 。vô luận cấu dữ tịnh 。nhất thiết vật khởi niệm 。hựu vấn 。cấu tức
bất khả niệm 。tịnh vô niệm khả hồ 。sư viết 。như nhân nhãn tình thượng 。nhất vật
bất khả trụ 。kim tiết tuy trân bảo 。tại nhãn diệc vi bệnh 。hựu vấn 。vô tu
vô niệm hựu hà dị phàm phu da 。sư viết 。phàm phu vô minh nhị thừa chấp
trước 。li thử nhị bệnh thị viết chân tu 。chân tu giả bất đắc cần bất đắc
vô cần tức cận chấp trước 。vô tức lạc vô minh 。thử vi tâm yếu vân nhĩ 。

------------------------

元 和四年憲宗詔
至闕下。白居易嘗詣師問曰。既曰禪� �何 以
說法。師曰。無上菩提者。被於身為� �。說於口
為法。行於心為禪。應用者三其致一 也。譬如
江河淮漢在處立名。名雖不一 水性無二 。律
即是法。法不離禪。云 何 於中妄起分別 。又問。
既無分別 何 以 修 心。師云 。心本無損傷 。云 何
要修 理。無論垢與淨。一 切勿 起念。又問。垢即
不可念。淨無念可乎。師曰。如人眼� �上。一 物
不可住 。金屑雖珍寶。在眼亦為病。又問。� �修
無念又何 異凡夫耶。師曰。凡夫無明二 乘執
著。離此二 病是曰真修 。真修 者不得勤 不得
忘勤 即近執著。忘即落無明。此為心要云� �。

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Duy Khoan
__________________________________________________ _____________________________________



Tăng hỏi:

- Đạo ở chỗ nào?

Sư đáp:

- Chỉ ở trước mắt.

Hỏi:

- Sao con không thấy?

Sư đáp:

- Vì ông có ngã nên không thấy.

Hỏi:

- Con có ngã nên không thấy, Hòa thượng thấy không?

Sư đáp:

- Có ông có ta đối đãi qua lại cũng chẳng thấy.

Hỏi:

- Không con không thầy lại thấy không?

Sư đáp:

- Không ông không ta có ai cầu thấy?

*

Năm Nguyên Hòa thứ 12 (817), ngày 30 tháng 2, Sư thượng đường thuyết pháp xong liền tịch. Thọ 63 tuổi, tuổi lạp (hạ) 39. Đem về táng ở Tây Nguyên, Bá Lăng. Sắc ban thụy hiệu Đại Triệt Thiền Sư, tháp hiệu Nguyên Hòa Chánh Chơn.

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Duy Khoan
__________________________________________________ _____________________________________


hữu tăng vấn 。đạo tại hà xứ 。sư viết 。chỉ tại mục tiền 。viết ngã
hà bất kiến 。sư viết 。nhữ hữu ngã cố sở dĩ bất kiến 。viết ngã hữu ngã
cố tức bất kiến 。hòa thượng kiến phủ 。sư viết 。hữu nhữ hữu ngã triển chuyển bất
kiến 。viết vô ngã vô nhữ hoàn kiến phủ 。sư viết 。vô nhữ vô ngã a thùy
cầu kiến 。nguyên hòa thập nhị niên nhị nguyệt hối nhật thăng đường thuyết pháp ngật tựu
hoá 。thọ lục thập tam 。lạp tam thập cửu 。quy táng ư bá lăng tây nguyên 。sắc
thụy đại triệt thiền sư nguyên hòa chính chân chi đáp 。

------------------------

有僧 問。道在何 處。師曰。只在目前 。曰我
何 不見。師曰。汝有我故所以 不見。曰我有我
故即不見。和尚見否。師曰。有汝有� �展轉不
見。曰無我無汝還見否。師曰。無汝� �我阿誰
求見。元 和十二 年二 月晦日升堂說法訖就
化。壽六 十三。臘三十九。歸葬於灞陵西原。� �
諡大徹禪師元 和正真之 塔。

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Như Hội
__________________________________________________ _____________________________________




16. THIỀN SƯ NHƯ HỘI

ĐÔNG TỰ, HỒ NAM.


Người ở Khúc Giang, huyện Thủy Hưng (tỉnh Quảng Đông).

Lúc đầu yết kiến Kính Sơn, sau tham kiến Đại Tịch. Học đồ đã đông đúc, trong tăng đường giường chõng gãy vẹo, thời nhân gọi là Hội Giường Gãy.

Từ khi Mã Tổ tạ thế, Sư thường lo cho môn đồ lấy câu “Tức tâm tức Phật” bàn luận đọc thuộc lòng nhớ mãi không thôi. Vì thế Sư bảo:

- Phật trụ ở đâu mà nói tức tâm? Tâm như ông thợ vẽ mà nói tức Phật.

Rồi Sư dạy chúng: Tâm chẳng phải Phật, trí chẳng phải đạo. Kiếm rơi đã xa rồi, các ông mới khắc dấu trên thuyền.

Người đương thời gọi chùa Đông Tự là Thiền Quật (Căn cứ địa của thiền).

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Như Hội
__________________________________________________ _____________________________________


hồ nam đông tự như hội thiền sư giả 。thuỷ hưng khúc giang nhân dã 。sơ yết
kính sơn hậu sâm đại tịch 。học đồ kí chúng 。tăng đường nội sàng tháp vi chi
hãm chiết 。thời xưng chiết sàng hội dã 。tự đại tịch khứ thế 。sư thường hoạn môn
đồ dĩ tức tâm tức phật chi đàm tụng ức bất dĩ 。thả vị phật ư hà
trụ nhi viết tức tâm 。tâm như hoạ sư nhi vân tức phật 。toại kì chúng viết 。
tâm bất thị phật trí bất thị đạo 。kiếm khứ viễn hĩ nhĩ phương hặc chu 。thời
hiệu đông tự vi thiền quật yên 。

------------------------

湖南東寺如會禪師者。始興曲江人也� �初 謁
徑山後參大寂。學徒既眾。僧 堂內床榻為之
陷折。時稱折床會也。自大寂去世 。師常患門
徒以 即心即佛之 譚誦憶不已。且謂佛於何
住 而曰即心。心如畫師而云 即佛。遂示眾曰。
心不是佛智不是道。劍 去遠矣爾方刻舟。時
號東寺為禪窟焉。

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Như Hội
__________________________________________________ _____________________________________



Tướng quốc Thôi Công Quần bị đổi ra làm Quán sát sứ Hồ Nam, đến yết kiến Sư, hỏi:

- Thầy nhờ gì mà được?

Sư đáp:

- Thấy tánh được.

Sư mới vừa bệnh mắt. Công Quần ngạo:

- Đã nói thấy tánh, con mắt bệnh biết làm sao đây?

Sư nói:

- Thấy tánh không phải do mắt, con mắt bệnh có hại gì?

Công lễ tạ sám hối.

(Pháp Nhãn nói một mình : “[Bệnh] là con mắt của tướng công”).

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Như Hội
__________________________________________________ _____________________________________


tướng quốc tồi công quần xuất vi hồ nam quan
sát sứ 。kiến sư vấn viết 。sư dĩ hà đắc 。sư viết kiến tính đắc 。
sư phương bệnh nhãn 。công ki viết 。kí vân kiến tính 。kì nại nhãn hà 。sư
viết 。kiến tính phi nhãn nhãn bệnh hà hại 。công kê thủ tạ chi (pháp nhãn biệt vân 。thị tướng công nhãn)


------------------------

相國崔公 群出為湖南觀
察使。見師問曰。師以 何 得。師曰見性得。
師方病眼。公 譏曰。既云 見性。其奈眼何 。師
曰。見性非眼眼病何 害。公 稽首謝之 (法眼別 云 。是相公 眼)

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Như Hội
__________________________________________________ _____________________________________



Sư hỏi Nam Tuyền:

- Vừa rồi từ chỗ nào đến?

Đáp:

- Giang Tây.

Sư hỏi:

- Đem được chơn tướng Mã Đại sư đến không?

Tuyền đáp:

- Chỉ đây nầy.

Sư nói:

- Cái ở sau lưng đấy!

Nam Tuyền không đáp.

(Trường Khánh thay nói “Hầu như không gặp nhau”. Bảo Phước nói “Lúc đó Nam Tuyền cơ hồ không đến Hòa thượng”. Vân Cư Tích nói “Hai vị tôn giả hết sức nâng đỡ phía sau lưng. Cũng như Nam Tuyền thôi (không đáp) vì phải nâng đỡ trước mặt và nâng đỡ sau lưng”).

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Như Hội
__________________________________________________ _____________________________________


sư vấn nam toàn 。cận li thập ma xứ lai 。vân giang tây 。sư vân 。tương đắc
mã sư chân lai phủ 。toàn vân 。chỉ già thị 。sư vân 。bội hậu để nễ 。vô đối.
(trường khánh đại vân 。thái tự bất tri 。
bảo phúc vân 。kỉ bất đáo hòa thượng thử gian 。
vân cư tích vân 。thử nhị tôn giả tận phù bội hậu 。chỉ như nam toàn hưu khứ 。
vi đương phù diện tiền phù bội hậu )

------------------------

師問南泉。近離什麼處來。云 江西。師云 。將得
馬師真來否。泉云 。只遮是。師云 。背後底聻。無對.
(長慶代 云 。太似 不知。
保 福云 。幾不到 和尚此間。
雲居錫云 。此二 尊者盡扶背後。只如南泉休去。
為當扶面前 扶背後)

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Như Hội
__________________________________________________ _____________________________________



Thôi tướng công vào chùa, thấy chim se sẻ phóng uế trên đầu tượng Phật, bèn hỏi Sư:

- Chim se sẻ có Phật tánh không?

Sư đáp:

- Có.

Thôi hỏi:

- Tại sao chúng nó lại phóng uế trên đầu tượng Phật?

Sư hỏi lại:

- Bọn chúng tại sao không phóng uế trên đầu con diều hâu?

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Như Hội
__________________________________________________ _____________________________________


tồi tướng công nhập tự 。kiến điểu tước ư phật đầu thượng phóng phẩn 。nãi
vấn sư viết 。điểu tước hoàn hữu phật tính dã vô 。sư vân hữu 。tồi vân 。vi
thập ma hướng phật đầu thượng phóng phẩn 。sư vân 。thị y vi thập ma bất hướng
dao tử đầu thượng phóng 。

------------------------

崔相公 入 寺。見鳥雀於佛頭上放糞。乃
問師曰。鳥雀還有佛性也無。師云 有。崔云 。為
什麼向佛頭上放糞。師云 。是伊 為什麼不向
鷂子頭上放。

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Như Hội
__________________________________________________ _____________________________________



Ngưỡng Sơn đến tham vấn. Sư nói:

- Đã thấy nhau rồi, đâu cần lại lên đây.

Ngưỡng Sơn nói:

- Thấy nhau như thế, ai cũng đảm đương được chăng?

Sư trở về phương trượng, đóng cửa lại. Ngưỡng Sơn trở về thuật lại với Quy Sơn. Quy Sơn nói:

- Thầy Tịch, đó là tâm hành gì?

Ngưỡng Sơn nói:

- Nếu không như thế, sao biết được ông ấy.

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Như Hội
__________________________________________________ _____________________________________


ngưỡng sơn lai sâm 。sư vân 。dĩ tướng kiến liễu canh bất
dụng thượng lai 。ngưỡng sơn vân 。nhẫm ma tướng kiến mạc bất đương phủ 。sư quy phương
trượng bế khước môn 。ngưỡng sơn quy cử tự quy sơn 。quy sơn vân 。tịch tử thị
thập ma tâm hành 。ngưỡng sơn vân 。nhược bất nhẫm ma tranh thức đắc tha 。


------------------------

仰山來參。師云 。已相見了 更不
用上來。仰山云 。恁麼相見莫不當否。師歸方
丈 閉却門。仰山歸舉似 溈山。溈山云 。寂子是
什麼心行。仰山云 。若不恁麼爭識得他。

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Như Hội
__________________________________________________ _____________________________________



Lại có người hỏi Sư:

- Con định thỉnh Hòa thượng khai đường được không?

Sư đáp:

- Đem vật bọc tảng đá, đợi hơ nóng tảng đá mới được.

Người ấy lặng thinh.

(Dược Sơn thay nói “Tảng đá ấm rồi”).

Niên hiệu Đường Trường Khánh, năm quý mão 823, ngày 19 tháng 8, Sư quy tịch. Tuổi thọ 80. Sắc ban thụy hiệu Truyền Minh Đại Sư, tháp hiệu Vĩnh Tế.

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Như Hội
__________________________________________________ _____________________________________


phục hữu nhân vấn sư viết 。mỗ giáp nghĩ thỉnh hòa thượng khai đường đắc phủ 。
sư viết 。đãi tương vật khoã thạch đầu noãn tức đắc 。bỉ vô ngữ
(dược sơn đại vân 。thạch đầu noãn dã )
đường trường khánh quý mão tuế bát nguyệt thập cửu nhật quy tịch 。
thọ bát thập 。sắc thụy truyền minh đại sư đáp viết vĩnh tế 。

------------------------

復有人問師曰。某甲擬請和尚開堂得� �。
師曰。待將物裹石頭煖即得。彼無語
(藥山代 云 。石頭煖也)
唐長慶癸卯歲八 月十九日歸寂。
壽八 十。勅 諡傳明大師塔曰永際。

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Vô Đẳng
__________________________________________________ _____________________________________




17. THIỀN SƯ VÔ ĐẲNG NGẠC CHÂU.


Người ở Úy Thị, họ Lý. Ban đầu xuất gia ở núi Cung Công, Sư tham lễ Mã Đại sư thầm nhận tâm yếu. Sau trụ ở Độ Môn, Tùy Châu.

Đã có lần yết kiến châu mục Vương Thường Thị, Sư thối lui sắp ra cửa. Vương theo sau gọi Sư “Hòa thượng”, Sư quay đầu nhìn, Vương gõ cây cột ba cái, Sư đưa tay vẽ vòng tròn. Rồi mấy lần đưa đẩy Vương mà bỏ đi.

Về sau Sư trụ chùa Đại Tich, Vũ Xương. Một hôm đại chúng tham vấn bữa chiều. Thấy mọi người lên tới pháp đường, Sư trước nói “Không biết” với chúng, rồi bảo chúng:

- Đại chúng, âm thanh vừa rồi đi về đâu?

Một vị tăng đưa ngón tay lên. Sư nói “Trân trọng!”. Sáng hôm sau tăng ấy lên tham vấn, Sư bèn trở mình quay mặt vào vách mà nằm, giả vờ cất tiếng rên rỉ:

- Mấy ngày nay lão tăng không được khỏe. Đại đức có đem theo các vị thuốc nào, cho lão tăng một ít.

Tăng đưa tay vỗ cái tịnh bình, hỏi:

- Cái tịnh bình này từ đâu có được?

Sư nói:

- Cái tịnh bình này của lão tăng, cái của đại đức ở đâu?

Tăng nói:

- Cũng là cái của Hòa thượng, cũng là cái của con.

Năm Đường Thái Hòa thứ tư 830, tháng 10, Sư thị hiện nhập diệt. Thọ 82 tuổi.

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Vô Đẳng
__________________________________________________ _____________________________________


ngạc châu vô đẳng thiền sư giả 。uý thị nhân dã 。tính lí thị 。sơ xuất gia
ư cung công sơn 。sâm lễ mã đại sư mật thụ tâm yếu 。hậu trụ tùy châu
độ môn 。thường yết châu mục vương thường thị giả 。sư thối tương xuất môn 。vương hậu
hô chi vân hòa thượng 。sư hồi cố vương xao trụ tam hạ 。sư dĩ thủ tác
viên tướng 。phục tam bát chi tiện hành 。sư hậu trụ vũ xương đại tịch tự 。nhất
nhật đại chúng vãn sâm 。sư kiến nhân nhân thượng lai 。sư tiền đạo bất thẩm 。nãi
vị chúng viết 。đại chúng đích lai thanh hướng thập ma xứ khứ dã 。hữu nhất tăng
thụ khởi chỉ đầu 。sư vân 。trân trùng 。kì tăng chí lai triêu thượng sâm thứ 。sư
nãi chuyển thân diện bích nhi ngoạ 。dương tác thân ngâm thanh vân 。lão tăng tam lưỡng
nhật lai bất đa an lạc 。đại đức thân biên hữu thập ma dược vật 。dữ lão
tăng ta thiểu 。tăng dĩ thủ bác tịnh bình vân 。già cá tịnh bình thập ma xứ
đắc lai 。sư vân 。già cá thị lão tăng để 。đại đức để tại thập ma
xứ 。tăng vân 。diệc thị hòa thượng để 。diệc thị mỗ giáp để 。đường đại hòa tứ
niên thập nguyệt kì diệt thọ bát thập nhị 。

------------------------

鄂州無等禪師者。尉氏人也。姓李氏� �初 出家
於龔公 山。參禮馬大師密受心要。後住 隨州
土門。嘗謁州牧王常侍 者。師退將出門。王後
呼之 云 和尚。師迴顧王敲柱三下。師以 手作
圓相。復三撥之 便 行。師後住 武昌大寂寺。一
日大眾晚參。師見人人上來。師前 道不審。乃
謂眾曰。大眾適來聲向什麼處去也。� �一 僧
竪起指頭。師云 。珍重。其僧 至來朝上參次。師
乃轉身面壁而臥。佯 作呻吟聲云 。老僧 三兩
日來不多安樂。大德身邊有什麼藥物� �與老
僧 些少。僧 以 手拍淨缾云 。遮箇淨缾什麼處
得來。師云 。遮箇是老僧 底。大德底在什麼
處。僧 云 。亦是和尚底。亦是某甲底。唐大和� �
年十月示滅壽八 十二 。

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Trí Thường
__________________________________________________ _____________________________________




18. THIỀN SƯ TRÍ THƯỜNG

CHÙA QUY TÔNG, LÔ SƠN.


Sư thượng đường dạy chúng:

Cổ đức từ trước đâu phải là không có tri giải, các vị là bậc cao thượng chẳng giống bọn tầm thường. Người thời nay không thể tự lập thân, tự thành tựu mà luống uổng thời gian.

Các thầy ơi! Chớ lầm dùng tâm. Không ai thay thế các ông được, cũng không có chỗ cho các ông dụng tâm, chớ nên đến người khác mà tìm. Từ trước chỉ là sự hiểu biết nhờ vào người khác nên nói ra đều kẹt, ánh sáng không thấu suốt, chỉ vì trước mắt có vật.

*

Tăng hỏi:

- Thế nào là huyền chỉ?

Sư đáp:

- Không có người hay hội.

Tăng hỏi:

- Người hướng tới (huyền chỉ) thì thế nào?

Sư đáp:

- Có người hướng tới thì sai.

Tăng hỏi:

- Người không hướng tới thì thế nào?

Sư hỏi:

- Ai cầu huyền chỉ? Sư lại nói:

- Đi ! Không có chỗ cho ông dụng tâm.

Tăng hỏi:

- Há không có cửa phương tiện cho học nhân được vào?

Sư đáp:

- Sức diệu trí của Quan Âm hay cứu khổ thế gian.

Tăng hỏi;

- Thế nào là sức diệu trí của Quan Âm?

Sư gõ cái nắp đỉnh (vạc) ba cái, hỏi:

- Ông nghe chăng?

Tăng đáp:

- Nghe.

Sư hỏi:

- Sao ta chẳng nghe?

Tăng không đáp được. Sư cầm gậy đuổi tăng ấy ra.

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Trí Thường
__________________________________________________ _____________________________________



lư sơn quy tôn tự trí thường thiền sư 。thượng đường vân 。tùng thượng cổ đức bất
thị vô tri giải 。tha cao thượng chi sĩ bất đồng thường lưu 。kim thời bất năng
tự thành tự lập hư độ thời quang 。chư tử mạc thác dụng tâm 。vô nhân thế
nhữ 。diệc vô nhữ dụng tâm xứ 。mạc tựu tha mịch 。tùng tiền chỉ thị y tha
giải 。phát ngôn giai trệ 。quang bất thấu thoát 。chỉ vi mục tiền hữu vật 。tăng
vấn 。như hà thị huyền chỉ 。sư vân 。vô nhân năng hội 。tăng vân 。hướng giả
như hà 。sư vân 。hữu hướng tức quai 。tăng vân 。bất hướng giả như hà 。sư
vân 。thùy cầu huyền chỉ 。hựu vân 。khứ vô nhữ dụng tâm xứ 。tăng vân 。khởi
vô phương tiện môn linh học nhân đắc nhập 。sư vân 。quan âm diệu trí lực năng
cứu thế gian khổ 。tăng vân 。như hà thị quan âm diệu trí lực 。sư xao đỉnh
cái tam hạ vân 。tử hoàn văn phủ 。tăng vân văn 。sư vân 。ngã hà bất
văn 。tăng vô ngữ 。sư dĩ bổng sấn hạ 。

-------------------------

廬山歸宗寺智常禪師。上堂云 。從上古德不
是無知解。他高尚之 士不同常流。今時不能
自成自立虛度時光 。諸子莫錯用心。無人替
汝。亦無汝用心處。莫就他覓。從前 只是依他
解。發言皆滯。光 不透脫。只為目前 有物。僧
問。如何 是玄旨。師云 。無人能會。僧 云 。向者
如何 。師云 。有向即乖 。僧 云 。不向者如何 。師
云 。誰求玄旨。又云 。去無汝用心處。僧 云 。豈
無方便 門令學人得入 。師云 。觀音妙智力 能
救世 間苦。僧 云 。如何 是觀音妙智力 。師敲鼎
蓋三下云 。子還聞否。僧 云 聞。師云 。我何 不
聞。僧 無語。師以 棒趁下。

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Trí Thường
__________________________________________________ _____________________________________



Sư từng cùng đi với Nam Tuyền, về sau bỗng một hôm từ biệt nhau. Trong lúc nấu nước pha trà, Nam Tuyền hỏi:

- Trước đây cùng sư huynh thương lượng ngữ cú, việc này việc kia đã biết rồi. Từ đây về sau, tình cờ có người hỏi việc rốt ráo thì làm sao?

Sư đáp:

- Cái am cao, một cái giường này là địa đại nhé( ).

Tuyền nói:

- Cái am cao tạm gác qua, hỏi việc rốt ráo thì làm sao?

Sư bèn đá đổ cái ấm nung nước, rồi đứng dậy.

Tuyền nói:

- Sư huynh uống trà xong, Phổ Nguyện chưa từng uống trà.

Sư nói:

- Nói lời đó, một giọt nước cũng tiêu dùng không được.

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Trí Thường
__________________________________________________ _____________________________________


sư thường dữ nam toàn đồng hành 。hậu
hốt nhất nhật tướng biệt 。tiên trà thứ nam toàn vấn vân 。tùng tiền dữ sư huynh
thương lượng ngữ cú bỉ thử dĩ tri 。thử hậu hoặc hữu nhân vấn tất cánh sự
tác ma sinh 。sư vân 。già nhất sàng địa đại hảo trác am 。toàn vân 。trác
am thả trí 。tất cánh sự tác ma sinh 。sư nãi đả khước trà dao tiện khởi 。
toàn vân 。sư huynh khiết trà liễu 。phổ nguyện vị tằng khiết trà 。sư vân 。tác
già cá ngữ thoại 。trích thuỷ dã tiêu bất đắc 。

------------------------

師嘗與南泉同行。後
忽一 日相別 。煎茶次南泉問云 。從前 與師兄
商量語句彼此已知。此後或有人問畢� �事
作麼生。師云 。遮一 床地大好卓庵。泉云 。卓
庵且置。畢竟事 作麼生。師乃打却茶銚便 起。
泉云 。師兄 喫茶了 。普願未曾喫茶。師云 。作
遮箇語話。滴水也銷不得。

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Trí Thường
__________________________________________________ _____________________________________



Tăng hỏi:

- Cái việc lâu xa đó, dụng tâm thế nào?

Sư đáp:

Ngưu bì man lộ trụ,

Lộ trụ thu thu khiếu.

Phàm nhĩ thính bất văn,

Thuyết thánh ha ha tiếu.

Dịch:

Da trâu căng cột trần,

Cột trần khóc tỉ ti.

Phàm tai nghe chẳng nghe,

Nói thánh cười ha hả.

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Trí Thường
__________________________________________________ _____________________________________


tăng vấn 。thử sự cửu viễn
như hà dụng tâm 。sư vân :

ngưu bì man lộ trụ 。
lộ trụ thu thu khiếu 。
phàm nhĩ thính bất văn 。
thuyết thánh a a tiếu 。

------------------------

僧 問。此事 久 遠
如何 用心。師云 。

牛皮鞔露柱。
露柱啾啾叫。
凡耳聽不聞。
說聖呵呵笑

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Trí Thường
__________________________________________________ _____________________________________



Nhân vị quan ngoài đời đến, Sư bèn đưa cái nón hai dây (quai) lên, hỏi:

- Hội chăng?

Tục quan đáp:

- Chẳng hội.

Sư nói:

- Gió không tháo được cái nón trên đầu lão tăng, ông chớ lấy làm lạ.

*

* *

Có lần Sư vô vườn hái rau. Sư vẽ một vòng tròn bao quanh một gốc cây rau, rồi bảo chúng:

- Lập tức, không được động đến cái này.

Chúng không dám động tới. Chốc lát Sư trở lại thấy cây rau còn nguyên, bèn cầm gậy rượt đánh chúng tăng. Sư nói:

- Cả đám người này, không một ai có trí tuệ.

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Trí Thường
__________________________________________________ _____________________________________


sư nhân tục quan lai 。nãi niêm khởi
mạo tử lưỡng đái vân 。hoàn hội ma 。tục quan vân 。bất hội 。sư vân 。mạc
quái lão tăng đầu phong bất tá mạo tử 。sư nhập viên thủ thái thứ 。sư hoạ
viên tướng vi khước nhất chu 。ngữ chúng vân 。triếp bất đắc động trước già cá 。
chúng bất cảm động 。thiểu khuể sư phục lai kiến thái do tại 。tiện dĩ bổng sấn
chúng tăng vân 。già nhất đội hán vô nhất cá hữu trí tuệ để 。

------------------------

師因俗 官來。乃拈起
帽子兩帶云 。還會麼。俗 官云 。不會。師云 。莫
怪老僧 頭風不卸帽子。師入 園取菜次。師畫
圓相圍却一 株。語眾云 。輒不得動 著遮箇。
眾不敢動 。少頃師復來見菜猶在。便 以 棒趁
眾僧 云 。遮一 隊漢無一 箇有智慧底。

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Trí Thường
__________________________________________________ _____________________________________



Sư hỏi vị tăng mới đến:

- Từ đâu đến?

Tăng đáp:

- Con phượng bay lượn đến.

Sư hỏi:

- Có đem được cái ấy đến chăng?

Tăng đáp:

- Đem được

Sư hỏi:

- Ở đâu?

Tăng ấy đưa tay lên đỉnh đầu, rồi nâng lên trình Sư. Sư liền đưa tay, làm ra thế tiếp nhận rồi quẳng về sau lưng. Tăng ấy không đáp được. Sư nói:

- Con chồn hoang này!

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Trí Thường
__________________________________________________ _____________________________________


sư vấn tân đáo tăng 。thập ma xứ lai 。sư vân 。phụng tường lai 。sư vân 。
hoàn tương đắc na cá lai phủ 。tăng vân 。tương đắc lai 。
sư vân 。tại thập ma xứ 。tăng dĩ thủ tùng đỉnh kình phủng trình chi 。
sư tức cử thủ tác tiếp thế phao hướng bội hậu 。
tăng vô ngữ 。sư vân 。già dã hồ nhi 。

------------------------

師問新到 僧 。什麼處來。師云 。鳳翔來。師云 。
還將得那箇來否。僧 云 。將得來。
師云 。在什麼處。僧以 手從頂擎捧呈之 。
師即舉手作接勢 拋向背後。
僧 無語。師云 。遮野狐兒。

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Trí Thường
__________________________________________________ _____________________________________



Sư đang dọn cỏ, có tăng giảng kinh đến tham kiến. Bỗng nhiên có một con rắn bò qua, Sư dùng cuốc xắn đứt con rắn. Tăng nói:

- Lâu nay nghe tiếng Quy Tông, thì ra chỉ là sa môn hạnh thô!

Sư bảo:

- Tòa chủ trở vô trà đường, uống trà đi.

*

Vân Nham đến tham kiến. Sư làm ra thế giương cung, một hồi lâu Vân Nham làm ra thế rút kiếm. Sư nói:

- Đến chậm quá đi!

*

Có tăng đến từ giã Sư. Sư gọi đến gần đây ta nói Phật pháp cho ông nghe. Tăng đến gần trước mặt, Sư nói:

- Các ông đều lắm việc vậy. Ông khi khác lại đến trong ấy, không ai biết ông. Trời lạnh đi đường khéo bảo trọng.

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Trí Thường
__________________________________________________ _____________________________________


sư sản thảo thứ hữu
giảng tăng lai sâm 。hốt hữu nhất xà quá sư dĩ sừ đoán chi 。tăng
vân 。cửu hưởng quy tôn nguyên lai thị cá thô hành sa môn 。sư vân 。toạ
chủ quy trà đường nội khiết trà khứ 。vân nham lai sâm 。sư tác vãn cung thế 。
nham lương cửu tác bạt kiếm thế 。sư vân 。lai thái trì sinh 。hữu tăng từ khứ 。
sư hoán cận tiền lai 。ngô vi nhữ thuyết phật pháp 。tăng cận tiền 。sư vân 。nhữ
chư nhân tận hữu sự tại 。nhữ dị thời khước lai già lí vô nhân thức nhữ 。
thời hàn đồ trung thiện vi khứ 。

------------------------

師剗 草次有
講僧 來參。忽有一 蛇過師以 鋤斷之 。僧
云 。久 響歸宗元 來是箇麁行沙門。師云 。坐
主 歸茶堂內喫茶去。雲巖來參。師作挽� �勢 。
巖良久 作拔劍 勢 。師云 。來太遲生。有僧 辭去。
師喚近前 來。吾為汝說佛法。僧 近前 。師云 。汝
諸人盡有事 在。汝異時却來遮裏無人識汝。
時寒途中善為去。

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Trí Thường
__________________________________________________ _____________________________________



Sư thượng đường, nói:

- Nay ta muốn nói thiền, tất cả các ông lại gần đây.

Đại chúng bước lên gần. Sư nói:

- Các ông nghe hạnh Quan Âm khéo ứng hiện khắp nơi chốn.

Tăng hỏi:

- Thế nào là hạnh Quan Âm?

Sư bèn khảy ngón tay, hỏi:

- Các ông có nghe chăng?

Tăng đáp:

- Nghe.

Sư hỏi:

- Một bọn người hướng vào đó tìm cái gì?

Sư cầm gậy đuổi chúng ra, rồi cười lớn trở về phương trượng.

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Trí Thường
__________________________________________________ _____________________________________


sư thượng đường vân 。ngô kim dục thuyết thiền 。chư
tử tổng cận tiền 。đại chúng tấn tiền 。sư vân 。nhữ thính quan âm hành thiện ưng
chư phương sở 。tăng vấn 。như hà thị quan âm hành 。sư nãi đàn chỉ vân 。chư
nhân hoàn văn phủ 。tăng viết văn 。sư vân 。nhất đội hán hướng già lí mịch thập
ma 。dĩ bổng sấn xuất 。đại tiếu quy phương trượng 。

------------------------

師上堂云 。吾今欲說禪。諸
子總近前 。大眾進前 。師云 。汝聽觀音行善應
諸方所。僧 問。如何 是觀音行。師乃彈指云 。諸
人還聞否。僧 曰聞。師云 。一 隊漢向遮裏覓什
麼。以 棒趁出。大笑歸方丈 。

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Trí Thường
__________________________________________________ _____________________________________


Tăng hỏi:

- Người sơ tâm, làm thế nào được chỗ vào?

Sư gõ cái nắp nồi ba cái, hỏi:

- Nghe chăng?

Tăng đáp:

- Nghe.

Sư hỏi:

- Sao ta chẳng nghe?

Sư lại gõ ba cái, hỏi:

- Nghe chăng?

Tăng đáp:

- Chẳng nghe.

Sư hỏi:

- Sao ta nghe?

Tăng không đáp được. Sư nói:

- Sức diệu trí của Quan Âm hay cứu khổ thế gian.

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Trí Thường
__________________________________________________ _____________________________________


tăng vấn 。sơ tâm như hà đắc
cá nhập xứ 。sư xao đỉnh cái tam hạ vân 。hoàn văn phủ 。tăng vân văn 。sư
vân 。ngã hà bất văn 。sư hựu xao tam hạ vấn 。hoàn văn phủ 。tăng vân 。
bất văn 。sư vân 。ngã hà dĩ văn 。tăng vô ngữ 。sư vân 。quan âm diệu
trí lực năng cứu thế gian khổ 。

------------------------

僧 問。初 心如何 得
箇入 處。師敲鼎蓋三下云 。還聞否。僧 云 聞。師
云 。我何 不聞。師又敲三下問。還聞否。僧 云 。
不聞。師云 。我何 以 聞。僧 無語。師云 。觀音妙
智力 能救世 間苦。

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Trí Thường
__________________________________________________ _____________________________________


Thứ sử Giang Châu Lý Bột hỏi Sư:

- Trong kinh nói “Hạt cải để trong núi Tu di” thì Bột không nghi. Nhưng “Núi Tu di để trong hạt cải”, lẽ nào nói dối chăng?

Sư hỏi:

- Người ta đồn sứ quân đọc đến muôn quyển sử sách, phải không?

Lý đáp:

- Phải.

Sư nói:

- Sờ từ đầu đến gót chân, lớn cỡ cây dừa, muôn quyển sách để ở đâu?

Lý cúi đầu lặng thinh.

Ngày khác, Lý lại hỏi:

- Đại tạng giáo thuyết minh được cái việc bên lề nào?

Sư giơ nắm tay cho Lý xem, hỏi:

- Hội chăng?

Lý đáp:

- Không hội.

Sư nói:

- Gã bần sĩ này, cái nắm tay cũng chẳng biết!

Lý thưa:

- Mời Sư chỉ dạy.

Sư nói:

- Gặp người thì truyền cho ngay ngoài đường, không gặp người thì thế đế lưu bố.

*

* *

Vì trong con mắt Sư có hai đồng tử, Sư dùng tay xức thuốc chà mắt đến nỗi mí mắt đều đỏ, nên người đời gọi Sư là Xích Nhãn Quy Tông (Quy Tông Mắt Đỏ).

Về sau Sư thị hiện nhập diệt. Vua ban thụy hiệu là Chí Chơn Thiền Sư.

[lavinhcuong]

Truyền Đăng Lục 7
T.s Trí Thường
__________________________________________________ _____________________________________


giang châu thứ sử lí bột vấn sư viết 。giáo
trung sở ngôn tu di nạp giới tử 。bột tức bất nghi 。giới tử nạp tu di
mạc thị vọng đàm phủ 。sư viết 。nhân truyền sứ quân độc vạn quyển thư tịch hoàn
thị phủ 。lí viết nhiên 。sư viết 。ma đỉnh chí chủng như da tử đại 。vạn quyển
thư hướng hà xứ trước 。lí phủ thủ nhi dĩ 。lí dị nhật hựu vấn vân 。đại
tạng giáo minh đắc cá thập ma biên sự 。sư cử quyền kì chi vân 。hoàn hội
ma 。lí vân 。bất hội 。sư vân 。già cá thố đại 。quyền đầu dã bất thức 。
lí vân thỉnh sư chỉ kì 。sư vân 。ngộ nhân tức đồ trung thụ dữ 。bất ngộ
tức thế đế lưu bố 。sư dĩ mục hữu trùng đồng 。toại tương dược thủ án ma 。
dĩ trí mục tí câu xích 。thế hiệu xích nhãn quy tôn yên 。hậu kì diệt 。sắc
thụy chí chân thiền sư 。

------------------------

江州刺史李渤問師曰。教
中所言須彌納芥子。渤即不疑。芥子� �須彌
莫是妄譚否。師曰。人傳使君讀萬卷� �籍還
是否。李曰然。師曰。摩頂至踵如椰� �大。萬卷
書向何 處著。李俛首而已。李異日又問云 。大
藏教明得箇什麼邊事 。師舉拳示之 云 。還會
麼。李云 。不會。師云 。遮箇措大。拳頭也不識。
李云 請師指示。師云 。遇人即途中授與。不遇
即世 諦流布。師以 目有重瞳。遂將藥手按摩。
以 致目眥俱 赤。世 號赤眼歸宗焉。後示滅。勅
諡至真禪師。



HẾT QUYỂN 7